به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از نیشن، در جهانی که هر ثانیه انبوهی از داده و تصویر بر ما فرود میآید، مجله ادبی همچون جزیرهای است در میان امواج بیوقفه خبر و هیاهو. در چنین فضایی، پرسش از آینده مجلات در واقع پرسش از آینده فکر کردن است. «توماس مینی»، سردبیر مجله ادبی گرانتا ( Granta)، در گفتوگویی تازه از بازتعریف نقش مجله و مسئولیت ادبیات در آینده سخن میگوید آنجا که نوشتن، دیگر نه سرگرمی، بلکه نوعی مقاومت فرهنگی است.
مینی از آغاز به این واقعیت اشاره میکند که بسیاری از نشریات ادبی، در تلاش برای بقا، به بازتولید همان منطقِ بازاری شبکههای اجتماعی تن دادهاند: تیترهای درخشان، محتوای سریع و مصرفی، و حذف هر آنچه خواننده را به تأمل وامیدارد. اما او در برابر این جریان میایستد. از نظر او، وظیفه مجله نه تولید «مطلب» بلکه ایجاد «زمینه فکر» است؛ جایی که نویسنده و خواننده بتوانند لحظهای از شتاب بیرون بایستند و دوباره به زبان، روایت و تجربه انسانی گوش بسپارند.
او گرانتا را به نوعی آزمایشگاه فرهنگی تبدیل کرده است؛ مکانی که مرز میان ژانرها محو میشود و ادبیات، تاریخ و سیاست درهم تنیده میشوند. این نگاه یادآور دوران طلایی مجلات ادبی بودند. زمانی که مجله محل گفتگوی نویسنده و فیلسوف و هنرمند بود، نه صرفاً رسانهای برای انتشار آثار فردی. مینی بر این باور است که ادبیات میتواند بار دیگر این نقش پیونددهنده را بازیابد: نه بهعنوان دنباله صنعت نشر، بلکه بهعنوان شکلی از تفکر اجتماعی.
در این میان، نسبت ادبیات و سیاست در نگاه او جایگاهی ویژه دارد. نویسندگان باید دوباره به پرسشهای اساسی بازگردند: عدالت، حقیقت، و امکان زیستن در جهانی مشترک. مینی میگوید ادبیات میتواند و باید به بازاندیشی در معنای «ما» کمک کند. در این معنا، ادبیات نه فقط روایت فردی، بلکه گونهای از سیاست فرهنگی است؛ نوعی کنش علیه فراموشی و تسلیم.
از دید او، آینده مجلات در گروی احیای همین رسالت است: ایجاد فضاهایی برای صداهای متنوع، زبانهای ناهمزمان، و اشکال نوشتاری که مرز میان مقاله، داستان و تامل را میزدایند. مجله باید میدانِ گفتوگو باشد، نه ویترینِ موفقیت. باید بتواند دوباره به ما یادآوری کند که ادبیات، برخلاف تصور رایج، تنها قلمروی زیباییشناسی نیست؛ بلکه راهی برای اندیشیدن به وضعیت انسانی است، برای نگه داشتن چیزی از معنا در جهانی که همه چیز در آن با شتاب فراموش میشود.
در جهانی که رسانهها در خدمت تکهتکهکردن آگاهیاند، شاید آینده مجلات ادبی در بازآفرینی «تداوم» باشد؛ تداومِ اندیشه، تداومِ زبان، و تداومِ گفتوگو میان نسلها.
آنچه مینی از آن دفاع میکند، بیش از هر چیز نوعی پایداری فرهنگی است: پایداری در برابر سرابِ بیوقفه نو. ادبیات، در نگاه او، هنوز میتواند سنگچینی از معنا فراهم آورد که در برابر فرسایش زمان مقاومت کند.
اگر جهان دیجیتال همهچیز را به قطعاتی کوتاه و بیزمینه تبدیل کرده است، مجله ادبی میتواند مکانی باشد برای «دوباره وصل کردن». وصلِ تجربه به تاریخ، تخیل به واقعیت، و فرد به جمع. از این منظر، آینده مجلات همان آینده امکان شنیدن است. آینده آن گفتوگوی طولانی میان نویسندگان و خوانندگان که هنوز از خاموشی سر باز میزند.
نظر شما