به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، تصحیح «شاهنامه عباسی» به قلم «سروشی» که شامل شرح کشورگشایی‌ها و فتوحات شاه عباس دوم است، به همت سیدرضا صداقت حسینی، سیدمحمدصداقت حسینی و سیدمحمدامین صداقت حسینی توسط انتشارات قاف مشهد الرضا «ع» زیور طبع آراسته و منتشر شده است.

مرتضی قلی بیگ بن اسفندیار بیگ گرجی متخلٌص به «سروشی» در قرن یازدهم هجری در اصفهان دیده به جهان گشود و از شاعران دوره صفوی بود. او جوان آداب‌دانی بوده و در کمال آرامش و خاموشی بوده است. وی فردی خداشناس و پرهیزگار و یکتاپرست بود، در اشعارش چنین می‌آورد:

به نام خدایی که از کاف و نون
به هستی شده نیست را رهنمون
خداوند بخشنده هوش و مغز
زبانها از او پر ز گفتار و نغز

او در شاهنامه به مدح و منقبت پیامبر گرامی اسلام (ص)، حضرت علی (ع) و امام هشتم (ع) و ائمّه اطهار (ع) پرداخته است. همچنین او در اشعارش به برانگیخته شدن انسان پس از مرگ و مسأله معاد نیز اشاره کرده است:

مهین پیشوای فرستادگان

محمد رسول خدای جهان
زهی رحمت پاک پروردگار

زهی روشنی بخش دلهای تار

علی شیر یزدان دل پر دلی

نبی را وصی و خدا را ولی

منم خاک پای ده و دو امام

بر این ختم شد کیش من والسلام

«سروشی» فردی عاقبت‌نگر و قناعت‌پیشه و به دور از حرص و طمع بود. او این دنیا را زودگذر و فناپذیر و غیرقابل اعتنماد دانسته و به ظواهر دنیایی تعلق خاطر نداشت:

سروشی اگر بخردی شاد باش

ز بند غم گیتی آزاد باش

دو روزی که هستی به شادی گذار

ز بیش و کم خویشتن غم مدار

سروشی بسیار با رعیت وقت می‌گذارنید و در کمال خاموشی به سر می‌برد. وی از شاعران دوره صفوی بود و در عصر شاه عباس دوم صفوی و شاه سلیمان صفوی می‌زیست، از او اثری با عنوان «شاهنامه عباسی» به یادگار مانده است که در سال ۱۰۶۷ هجری قمری آن را سروده است.

بنابر آنچه در منابع آمده است مجموع اشعار این اثر بیش از ۱۲ هزار بیت است. او شاهنامه عباسی را در قالب مثنوی و در بحر متقارب در شرح دلاوری‌ها و کشورگشایی‌ها و فتوحات شاه عباس دوم و پیروزی‌های او و شکست دشمنانش به تصویر کشیده است، بخش‌هایی از این اثر به شرحِ زیر است:

یکی شد دلم تنگ شد زین سپنج

نشستیم با دل به هم فکر سنج

مرا در سر افتاده کاندر جهان

بمانم یکی داستان از مهان

خرد گفت یارای گفتار هست؟
چو عباس شاهت جهاندار هست
چرا آن نگویی که بینی همی؟
ز باغ جهان بر نچینی همی؟

سروشی در به کارگیری صنایع ادبی لفظی و معنوی تبحر خاصی داشته او در اشعارش از انواع استعاره، تشبیه، کنایه، جناس، سجع، غلو و مبالغه، لفّ و نشر استفاده کرده و آنها را به طرز بسیار زیبایی به کار گرفته است. وی در توصیف اشعارش چنین سخن سرایی می کند:

کلامش ز خوبی همه یاسمن
گلستان گلستان، چمن در چمن
خداوند طبع سخن آفرین
سرآید به مدح سروشی چنین
به نطق و به حرف و به عقل و به دین
فصیح و ملیح و درست و متین

از شاهنامه عباسی تنها یک نسخه خطی در کتابخانه‌های ایران وجود دارد. این نسخه منحصر و یگانه در کتابخانه آستان قدس رضوی به شماره ۵۳۹۵۶ نگهداری می‌شود.

نسخه حاضر نسخه‌‎ای بسیار باارزش و نفیس و منحصربه فرد است، زیرا نسخه اصل بوده که توسط خود مؤلف یا سراینده مرتضی قلی بیگ سروشی گرجی در قرن یازدهم هجری قمری کتابت شده است. نسخه مذکور به خط نستعلیق خوش ۱۴ سطری در ۱۰۱ برگ بر روی کاغذ نخودی با اندازه ۱۵× ۲۷ سانتی‌متر به رشته تحریر در آمده و دارای یک سرلوح و کتیبه مذهّب و منقّش و الوان، جداول صفحات به تحریر و زر و شنگرف و لاجورد و عناوین به قلم زر، دارای رکابه، و همچنین دارای دو مجلس تصویر و مینیاتور است.

حواشی دو صفحه اول دارای گل و برگهای اسلیمی است، جلد نسخه تیماج مشکی دارای ترنج و سرترنج است. در ذیل ترقیمه نسخه با قلم مغایر با متن تاریخ ۱۰۶۷ هجری قمری کتابت شده که تاریخ مذکور صحیح نیست و این تاریخ بعداً به انتهای نسخه اضافه شده و به قلم کاتب نسخه نیست. این نسخه در شهریور سال ۱۳۹۶ توسط کتابخانه آستان قدس رضوی از کیمیا طبیب خریداری شده است.

به گزارش ایبنا؛ تصحیح «شاهنامه عباسی» به قلم «سروشی» بر مبنای همین نسخه منحصر صورت گرفته است. این نسخه توسط سیدرضا صداقت حسینی از پژوهشگران کتابخانه آستان قدس رضوی و سیدمحمدصداقت حسینی و سیدمحمدامین صداقت حسینی در مهرماه ۱۴۰۴ در انتشارات قاف مشهد الرضا (ع) در قطع وزیری و با ۱۷۸ صفحه به زیور طبع آراسته و منتشر شده است.