به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در رشت، کتاب «گیله خط؛ شیوه‌نامه پیشنهادی الفبا و خط گیلکی» به کوشش جمعی از نویسندگان با سرپرستی علمی محمدکاظم یوسف‌پور و مدیریت اجرایی محسن آریاپاد، در ۷۰ صفحه و قیمت ۹۰ هزار تومان به همت نشر فرهنگ ایلیا منتشر شده است.

در این کتاب ضمن معرفی ویژگی‌های خط فارسی و ضرورت تدوین شیوه‌نامه برای خط گیلکی، پیشینه تاریخی خط گیلکی، ویژگی‌های خط گیلکی، قواعد کلی گیله خط و تعریفی از اصطلاحات آمده است.

نویسندگان در صفحات بعدی کتاب مصوت‌های گیلکی، شیوه نگارش مصوت‌های گیلکی، نشانه‌های فرعی، صامت‌ها در گیلکی و طرز نگارش آنها، صامت‌های دخیل گیلکی، شیوه نامه جدانویسی و پیوسته نویسی در خط گیلکی، فعل، شناسه‌های فعل، فعل معین، پیشوندهای فعل، وند نمودنما، فعل پی‌‎بستی، فعل‌ها و کلمات مرکب، نشانه های جمع اسم، طرز نوشتن جای‌نام‌ها، اسم در حالت ندایی و کلمات مشتق را توضیح داده اند.

محمدکاظم یوسف پور استاد دانشگاه گیلان و سرپرست علمی گیله‌خط در پیشگفتار کتاب نوشته است: در مباحث مربوط به زبان، اختلاف دیدگاه‌ها کم نیست و نمی توان هیچ شیوه نامه‌ای را نشان داد که همه اهل فن، اعم از ادیبان و زبان شناسان و پژوهشگران و آفرینندگان آثار زبانی و خوانندگان، در تمامی مطالب آن توافق داشته باشند یا تک‌تک جزئیات آن با ذوق و سلیقه همگان سازگار باشد … پذیرفتن این نکته باید برای اهل فن آسان باشد که در مسئله‌ای مانند تدوین شیوه‌نامه نگارش به قدری آرای متفاوت و سلیقه‌های گوناگون وجود دارد که امکان ارائه طرحی صددرصد مقبول همگان را تقریباً به صفر می‌رساند از سوی دیگر تردیدی نیست که نبود وحدت رویه در نگارش مکتوبات یک زبان، آسیب‌های فراوانی در پی دارد بنابراین برای رسیدن به رسم الخط یگانه، صاحب نظران چاره‌ای جز عدول از برخی دیدگاه‌ها و سلایق شخصی خود ندارند.

وی در ادامه این پیشگفتار نوشته است: در پیوست گیله خط نمونه‌هایی از اشعار و داستان‌های گیلکی از مناطق گوناگون گیلک زبان را با قواعد پیشنهادی نوشته‌ایم تا این شیوه‌نامه را آزموده باشیم.

در مقدمه کتاب هم نوشته شده است: زبان اصلی ترین ابزار ارتباطی انسان از طریق گفتار و نوشتار است، صورت گفتاری پیشینه‌ای بس طولانی دارد اما سابقه نوشتار از چند هزار سال بیشتر نیست. نقش نوشتار یا خط در انتقال اطلاعات، تجربیات و … در پیشرفت تمدن بشر آشکارتر از آن است که نیازمند بیان باشد. جامعه ایرانی در مسیر تحولات تاریخی خود، پس از اسلام، خط عربی را با برخی تصرفات، برای نگارش فارسی برگزید. این خط در نشان دادن برخی از مصوت‌های زبان فارسی محدودیت‌هایی دارد به همین دلیل در دهه‌های اخیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بعضی پژوهشگران، برای انتقال درست‌تر کلمات و وحدت رویه در شکل نوشتاری پیشنهادهایی داده اند که می تواند برای دیگر گویشوران، از جمله گیلک‌زبانانی که به دنبال سامان دادن به شیوه نگارش زبان قومی هستند، مورد استفاده قرار گیرد.

در ادامه این مقدمه، هفت قاعده کلی پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای نگارش خط فارسی شامل ۱. حفظ چهره خط فارسی ۲. حفظ استقلال خط ۳. تطابق مکتوب و ملفوظ ۴. فراگیر بودن قاعده ۵. سهولت نوشتن و خواندن ۶. سهولت آموزش قواعد ۷. فاصله گذاری و مرزبندی کلمات برای حفظ استقلال کلمه و درست خوانی مورد توجه قرار گرفته چراکه به اعتقاد نگارندگان گیله خط، این قواعد می‌تواند در نگارش گیلکی هم مدنظر قرار گیرد.

اعضای تخصصی نگارش این کتاب محسن آریاپاد، مسعود پورهادی، علی تسلیمی، محرم رضایتی کیشه‌خاله، هوشنگ عباسی و محمدکاظم یوسف پور هستند و مشاوران علمی آن نیز شامل فریار اخلاقی، محمد حسن‌دوست، مریم دانای طوس، منصور شعبانی، مهرداد نغزگوی کهن، معصومه غیوری، نلی نصرتی سیاه مزگی، علیرضا نیکویی و هنگامه واعظی هستند.