به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از العربی الجدید، مؤسسه عمومی الحی الثقافی کتارا در قطر اسامی راه‌یافتگان به فهرست‌های کوتاه یازدهمین دوره جایزه «کتارا» برای رمان عربی (۲۰۲۵) را منتشر کرد. این جایزه در شش بخش «رمان‌های منتشرشده»، «رمان‌های منتشرنشده»، «رمان نوجوانان»، «رمان تاریخی»، «مطالعات نقدی» و «رمان قطری منتشرشده» برگزار می‌شود و هر فهرست شامل ۹ اثر است.

رمان‌های منتشرشده

در این بخش نویسندگانی از مصر، سوریه، یمن، فلسطین، کویت، تونس و عمان حضور دارند. از جمله آثار راه‌یافته می‌توان به این عناوین اشاره کرد:

• «خانه‌ای از زینت معشوقه ابن رشد» نوشته ابراهیم فرغلی (مصر)

• «قطب‌نمای سراب» نوشته احمد رحبی (عمان)

• «زخمی بر پیشانی جهانگرد لئوناردو» نوشته ثائر الناشف (سوریه)

• «کوری حافظه» نوشته حمید رقیمی (یمن)

• «آه آزادی» نوشته رولا خالد علم (فلسطین)

• «ساعت نوح» نوشته سفیان رجب (تونس)

• «نه چندان دور از سر مرد» نوشته سمیر درویش (مصر)

• «سال گربه‌های فربه» نوشته عبدالوهّاب الحمادی (کویت)

• «آشپزی که قلبش را خورد» نوشته محمد جبعیطی (فلسطین)

رمان‌های منتشرنشده

در این بخش آثار زیر به فهرست نهایی راه یافتند:

• «یافی» نوشته احمد صابر حسین (مصر)

• «آنگاه که قمری‌ها گریستند» نوشته سید شبو (سودان)

• «برای بانوی عزیز» نوشته العجمی بن بوبکر (تونس)

• «مادر گردنبند» نوشته زین‌العابدین کنطاوی (مراکش)

• «سایه دایره» نوشته سعد محمد (عراق)

• «لعنت گذر» نوشته کریم فارس (مراکش)

• «رویایی بر مژگان جلیل» نوشته مریم قوش (فلسطین)

• «بانوی پیراهن‌ها» نوشته ملک رزق (مصر)

• «این جسد برادرم است» نوشته هشام رسلان (مصر)

رمان تاریخی

در این بخش نویسندگانی از یمن، مصر، مراکش، اردن، تونس و عراق حضور دارند. برخی آثار عبارت‌اند از:

• «عقل دهم» نوشته حمود نوفل (یمن)

• «روزیه» نوشته خالد جزار (مصر)

• «قدیس» نوشته خالد بوریزه (مراکش)

• «خارهای خدایان» نوشته علی شنینات (اردن)

• «دیان بیان فو» نوشته عمر جملی (مراکش)

• «خاطره زخمی بابل» نوشته فوزی هنداوی (عراق)

• «سرندیبیا» نوشته محمد عزت (مصر)

• «تئودورا فاطمه» نوشته مصطفی سلیمان (تونس)

• «مروارید صحرا» نوشته یوسف غزو (اردن)

مطالعات نقدی

فهرست این بخش شامل پژوهش‌هایی از مصر، مراکش و اردن است؛ از جمله:

• «زبان رمان: رویکردی انتقادی» نوشته ربیع محمد عبدالعزیز (مصر)

• «تأویل فرهنگی رمان» نوشته رشید خدیری (مراکش)

• «فنّاوری‌های روایت در رمان پسامدرن» نوشته سهام قضاه (اردن)

• «روایت‌شناسی عواطف» نوشته عادل مجدّاوی (مراکش)

• «پاسخ با رمان» نوشته عبدالرازق مصباحی (مراکش)

• «رمان عربی معاصر: مرزهای خلاقیت و تخیل» نوشته عزیز عرباوی (مراکش)

• «مؤلفه‌های ریتم در رمان عربی معاصر» نوشته کامیلیا عبدالفتاح (مصر)

• «راهبردهای روایت در رمان عربی» نوشته محمد خضر (مصر)

• «شکل‌گیری تصویر در رمان عربی» نوشته یاسین شریبی (مراکش)

رمان نوجوانان

۹ اثر در این بخش رقابت می‌کنند؛ از جمله:

• «جفران و پری دریایی» نوشته بسمة حاج یحیی (فلسطین)

• «فرزندان نور» نوشته بسمة شوالی (تونس)

• «به سوی بوسعیدیه، رقصان نافرمان» نوشته خدیجه تلی (الجزایر)

• «جیما و جوما در پایتخت‌های آشنا» نوشته ربیع فرید مرشد (فلسطین)

• «سیفار» نوشته سمیره بن عیسی (الجزایر)

• «قهرمانان نور» نوشته عائشه بنانی (مراکش)

• «کتاب طلایی» نوشته محمد سرور (سوریه)

• «بال‌های چوبی» نوشته نعیمه فتو (مراکش)

• «سیاره بهشت» نوشته هانی قط (مصر)

رمان قطری منتشرشده

در این بخش هشت نویسنده قطری حضور دارند، از جمله:

• «حوبه عتیق» نوشته عبدالعزیز الشیخ

• «سلطان در تونل زمان» نوشته عبدالله العمادی

• «فصل آماده‌سازی قاتلان» نوشته عبدالله فخرو

• «رودهای غیر آلوده» نوشته فاطمه احمد المهندی

• «فقط یک پر» نوشته فیصل انصاری

• «خاطره روح» نوشته نادیه عتیبی

• «من و مادربزرگم» نوشته نوف بنت عالم الخیّارین

• «زعفرانه» نوشته هدی نعمّی

بر پایه اعلام دبیرخانه جایزه، در این دوره ۱۹۰۸ اثر شرکت داشتند که شامل ۹۲۳ رمان منتشرنشده، ۵۴۸ رمان منتشرشده (منتشرشده در سال ۲۰۲۴)، ۲۳۸ اثر در بخش رمان نوجوانان، ۹۷ پژوهش نقدی، ۹ رمان قطری و ۹۳ رمان تاریخی منتشرنشده است.

جایزه «کتارا» برای رمان عربی در سال ۲۰۱۴ به ابتکار مؤسسه الحی الثقافی کتارا در دوحه بنیان گذاشته شد. این جایزه که اکنون از معتبرترین جوایز ادبی جهان عرب است، هر سال در شش بخش مختلف برگزار می‌شود. علاوه بر جوایز مالی، آثار برگزیده در قالب کتاب منتشر و برخی از آن‌ها به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شوند. هدف اصلی جایزه، حمایت از نویسندگان عرب، ارتقای جایگاه رمان در ادبیات معاصر عربی و معرفی آن به مخاطبان جهانی است.