به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -فاطمه مهاجری: کتاب «مالیخولیای چپ؛ مارکسیسم، تاریخ و خاطره» نوشته انزو تراورسو، اندیشمند برجسته معاصر و با ترجمه مهرداد رحیمی مقدم، از سوی انتشارات مان کتاب منتشر شده است. این اثر پژوهشی و تاملبرانگیز، با نگاهی نو به گذشته سیاسی چپ، در تلاش است تا فهمی ژرفتر و انسانیتر از شکستها، فروپاشیها و فراز و فرودهای جنبشهای انقلابی قرن بیستم ارائه دهد.
از ناکامی تا بینش
تراورسو در این اثر با بهرهگیری از رویکردهای بینارشتهای، از سنت های فکری مارکسیستی، نظریههای انتقادی فرانکفورت، تا تحلیلهای روانکاوانه و فلسفی، مفهومی نوین به نام «فرهنگ شکست» را طرح میکند. براساس این رویکرد، شکستها نه به عنوان نقطه پایان یا ناکامی، بلکه بهعنوان لحظاتی حاوی آموزهها و بینشهای عمیق برای شکلگیری آگاهی انتقادی و سیاسی در سنت چپ تفسیر میشوند.
مالیخولیا بهمثابه مقاومت
تراورسو به جای برخورد پاتولوژیک یا صرفاً غمزده با پدیده مالیخولیا، آن را به مثابه یک نیروی مقاومتی در عصر سلطه گفتمان نئولیبرالی تعبیر میکند؛ دورانی که در آن آرمانهای رهاییبخش و عدالتطلبانه به حاشیه رانده شده و خاطرات مبارزات گذشته در معرض فراموشی قرار گرفتهاند. او معتقد است که بازخوانی شکستهای گذشته، نه تنها مانعی در برابر امید نیست، بلکه خود زمینهساز احیای تخیل سیاسی و برانگیختن نوعی یوتوپیای اجتماعی نوین است.
شکست به مثابه امکان
کتاب «مالیخولیای چپ» در عین آنکه شرحی تاریخی از تجربیات و دگرگونیهای جنبشهای چپگرا در قرن بیستم است، همزمان تلاشی فلسفی برای بازتعریف مفهوم شکست و صورتبندی مجدد امید در جهانی است که از هر نوع آرمانگرایی تهی شده است. تراورسو با بازاندیشی در سنت مبارزاتی چپ، بر آن است تا نشان دهد که شکست، اگر به درستی فهم و تفسیر شود، میتواند منبعی برای تداوم مبارزه، بازسازی افقهای رهایی، و تقویت بنای همبستگی جهانی باشد.
از منظر نویسنده، «مالیخولیای چپ» پاسخی مسئولانه و آگاهانه به بحرانهای تاریخی و ایدئولوژیک است؛ پاسخی که نه در انکار گذشته، بلکه در یادآوری فعالانه آن ریشه دارد. به همین دلیل است که تراورسو سقوط دیوار برلین و فروپاشی شوروی را نه پایان، بلکه آغاز مرحلهای نو در بازاندیشی چپ میداند؛ مرحلهای که نیازمند بازتعریف مفاهیم، زبان و ابزارهای تحلیلی است.
کتاب «مالیخولیای چپ» اثری خواندنی، بیداربخش و درخور تامل عمیق است. تراورسو با نثری روشن، مستند و تحلیلی، خواننده را به سفری در تاریخ پرمخاطره چپ میبرد؛ سفری که در آن حتی شکستها نیز حامل شعلهای از امید و پایداریاند.
نظر شما