به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علیرضا نوری‌زاده، مدیرکل دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جمع خبرنگاران با اشاره به نتایج برگزاری نخستین فلوشیپ (نشریاری) نشر تهران، با بیان اینکه شعار «بخوانیم برای ایران» در این رویداد به‌خوبی نمایان بود، عنوان کرد: «نشریاری» ازجمله کارهایی بود که برای ایران انجام شد. در سال‌های اخیر، نوعی ایران‌هراسی در جهان وجود داشته و دارد، اما ناشرانی که در این رویداد شرکت کردند با خاطره‌ای خوش از ایران رفتند.

وی ادامه داد: بخش عمده‌ای از این ناشران هم از نظر لجستیکی و هم به‌واسطه آشنایی با ناشران حرفه‌ای ایران در حوزه کودک و نوجوان، ابراز رضایت کردند.

نوری‌زاده با بیان اینکه در نشست خبری سخنگوی نمایشگاه، ۱۴۸ قرارداد اعلام شد، گفت: تا زمان برگزاری نشست، ۱۴۸ قرارداد ثبت شده بود، اما پس از نهایی شدن برخی قراردادها و ارسال آن‌ها، تعداد به ۱۶۲ مورد رسید.

وی با اشاره به عقد قراردادهایی به زبان‌های مختلف، توضیح داد: این قراردادها شامل: زبان ایتالیایی ۴ مورد، بنگالی ۲، پاکستانی ۲، پرتغالی ۶، چینی ۵، روسی ۱، گرجی ۱، مالایی ۶، مغولی ۵، هندی ۱، اردو ۲، آلبانیایی ۵، اندونزیایی ۱، انگلیسی ۱۷، بنگالی ۶ (تکرار)، آسام (هند) ۱، تامیلی ۱، ازبک ۱۳، ترکی ۲۷، عربی ۲۹، قرقیزی ۹ و نپالی ۱۷ قرارداد بوده است.

نوری‌زاده با بیان اینکه این آمار مربوط به پیش‌قراردادها است، افزود: آژانس‌های ادبی «کیا»، «ناکتا» و «صبا» در نشریاری حضور داشتند که با تلاش آن‌ها، آژانس ادبی کیا ۲۲ پیش‌قرارداد و آژانس ناکتا پنج قرارداد تنظیم کردند. همچنین ناشرانی چون پرتقال ۸ قرارداد، پی‌نما ۲۱، شهرقلم ۷، انتشارات طوطی ۳۸، قلم ۱۰، کانون پرورش فکری ۱۰، هزاربرگ ۱۰، محراب قلم ۷، نخل سبز ۳، میچکا ۱، کتاب چ ۱، شورا ۱، سمیه سلطان‌پور ۸، فاطمه سیارپور ۴ و استوری‌کیدز ۶ قرارداد داشتند.

وی با تأکید بر اینکه برای یک کتاب، در صورت چند قرارداد، فقط یک قرارداد محاسبه می‌شود، گفت: این‌ها پیش‌قرارداد هستند. در طرح گرنت، طی پنج سال گذشته با حضور در نمایشگاه‌های مختلف، موفق به صدور ۱۶۰ کتاب با حمایت خود شدیم؛ در حالی که این تعداد قرارداد تنها طی سه روز و با برگزاری فلوشیپ نشریاری تهران به‌دست آمد.

ورود به بازارهای جهانی با نشریاری

نوری‌زاده با اشاره به هدف ورود این کتاب‌ها به بازارهای جهانی گفت: در این رویداد، ۳۰ ناشر از ۲۰ کشور با یکدیگر گفت‌وگو و تبادل نظر داشتند. هر ناشر به‌طور میانگین ۱۶ قرار ملاقات انجام داد. البته برخی ناشران پیش‌تر در رویدادهایی مانند شارجه و استانبول گفت‌وگوهایی داشتند که در اینجا به نتیجه نهایی رسیدند.

مدیر بخش خارجی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با اشاره به شگفتی ناشران خارجی از وضعیت نشر کودک و نوجوان در ایران گفت: پنجشنبه (۲۵ اردیبهشت‌ماه) بازدیدی از این بخش با حضور هیئت مهمان داشتیم و همگی شگفت‌زده شده و واکنش‌هایی چون «wow» از خود نشان دادند. آن‌ها اعتراف کردند که برگزاری چنین نمایشگاهی در این مقیاس برایشان عجیب بود. نشریاری فضایی فراهم کرد تا ناشران بتوانند تجربه خود را به کشورهای دیگر منتقل کنند.

وی افزود: ناشران خارجی، تعداد بازدیدکنندگان را نسبت به نمایشگاه‌های دیگر خوب ارزیابی کردند. از نگاه آنان، «مردمی بودن» نمایشگاه کتاب تهران بسیار چشمگیر بود. در سایر نمایشگاه‌ها، چند روز نخست فضای تخصصی است و تنها دو روز برای بازدید عمومی اختصاص می‌دهند؛ در حالی که در نمایشگاه تهران، بدون دریافت ورودیه، طی ۱۰ روز، امکان بازدید عمومی فراهم است. این در حالی است که ورود به نمایشگاه فرانکفورت حداقل ۸۰ یورو هزینه دارد.

نوری‌زاده همچنین درباره بررسی کتاب‌ها براساس ضوابط گرنت از اواسط هفته جاری (دوشنبه یا سه‌شنبه) گفت: روند سامانه گرنت ممکن است برای ناشران خارجی طاقت‌فرسا باشد، بنابراین اطلاعات مورد نیاز را خارج از سامانه برای آن‌ها ایمیل خواهیم کرد. اگر قراردادها به مرحله نهایی برسند، برای حق نشر متن و تصویر، تا سقف ۵۰۰ دلار حمایت مالی در نظر گرفته شده است که اقدامی بی‌سابقه به شمار می‌رود.

مدیرکل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت ارشاد با اشاره به اینکه در صورت نهایی شدن همه ۱۶۲ قرارداد، مبلغ کل آن‌ها حدود ۸۱ هزار دلار (معادل حدود ۷ میلیارد تومان) خواهد بود، گفت: ۸۰ درصد این کتاب‌ها در فهرست گرنت قرار دارند و بررسی ۲۰ درصد دیگر در آینده نزدیک انجام می‌شود. بررسی نهایی در نمایشگاه ممکن نبود و قرار است گروه کارشناسی به این موضوع بپردازد.

ارسال ۱۶۳ هزار ایمیل برای معرفی فلوشیپ تهران

نوری‌زاده همچنین از ارسال ۱۶۳ هزار ایمیل برای معرفی نشریاری تهران خبر داد و گفت: این اقدام، تبلیغی مؤثر برای ما بود. یکی از برنامه‌ها، این است که در صورت برگزاری دوباره این رویداد در سال آینده، ۱۰۰ ناشر از ۴۰ کشور حضور داشته باشند.

وی با بیان اینکه پس از پایان نشریاری، با خود گفتم "نشر ایران بُرد"، گفت: تُرک‌ها می‌گفتند که لجستیک، محتوا، فضای سالن و مهمان‌نوازی ایران در حد فلوشیپ‌های ما بود. در واقع در نخستین گام، ما جهشی به سطح دوره‌های ششم و هفتم فلوشیپ ترکیه داشتیم. البته کاستی‌هایی نیز وجود داشت که برای رفع آن‌ها تلاش خواهیم کرد.

نوری‌زاده افزود: رسیدن به عدد ۱۶۲ قرارداد، فراتر از تصور و هدف اولیه ما بود. فکر می‌کردم اگر به ۶۰ قرارداد برسیم، موفقیت بزرگی خواهد بود، اما با افزایش تعداد قراردادها، خوشحالی ما نیز بیشتر شد.

مدیرکل دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت ارشاد با اشاره به تجربه خود در فلوشیپ استانبول گفت: با حضور در این رویداد، به این نتیجه رسیدم که ایران باید به یکی از قطب‌های تبادل نشر تبدیل شود. تُرک‌ها نیز اذعان کردند با بسیاری از کشورها مذاکره کرده‌اند اما اقدام سریع ایران امیدوارکننده است. امیدوارم در آینده نزدیک، ایران به یکی از قطب‌های ادبیات کودک و نوجوان در منطقه و جهان تبدیل شود. برای رسیدن به این هدف، نیازمند تولیدات نو، محتوای تازه و فرهنگ‌سازی در این حوزه هستیم. من معتقدم که در تقویت دیپلماسی فرهنگی از مسیر نشر، موفق بوده‌ایم.

نوری‌زاده با اشاره به نقدهایی نسبت به معرفی نویسندگان و کتاب‌های آن‌ها با هدف حضور و عرضه در جایزه‌های بین‌المللی گفت: بخشی از این موضوع بر عهدهٔ خود ناشر است، اما آگاهی‌بخشی و آموزش وظیفهٔ ماست. باید نحوهٔ معرفی کتاب بر اساس استانداردهای بین‌المللی از طریق آموزش تقویت شود.

وی با اشاره به ضرورت تشکیل دبیرخانهٔ فلوشیپ ادامه داد: باید مجوز بگیریم و دبیرخانهٔ فلوشیپ را ایجاد کنیم و موضوع آموزش روش‌های استاندارد معرفی نویسندگان و کتاب‌های آن‌ها برای حضور در جشنواره‌های بین‌المللی را از طریق دو دبیرخانهٔ فلوشیپ و گرنت پیگیری کنیم. بر اساس مطالبات، این موضوع را در دستور کار قرار خواهم داد.

مدیرکل مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین دربارهٔ زمان برگزاری دومین «نشریاری» بیان کرد: نشریاری به بین‌المللی شدن نمایشگاه کتاب تهران کمک می‌کند، اما با توجه به شلوغی کار ناشران داخلی، باید بررسی کنیم که آیا این رویداد را در همین فضا برگزار کنیم یا در فضایی مستقل. از ناشرانی که در این رویداد حضور داشتند نظرسنجی خواهیم کرد و فرم ارزیابی را برای آن‌ها چه داخلی و چه خارجی ایمیل خواهیم کرد. یکی از پرسش‌ها این خواهد بود که آیا ترجیح می‌دهند این رویداد هم‌زمان با نمایشگاه برگزار شود یا خیر. همچنین از متخصصان این حوزه دعوت خواهیم کرد تا ارزیابی جامعی از این موضوع ارائه دهند.

وی افزود: ۲۴ اردیبهشت‌ماه پایان «نشریاری» تهران نبود، بلکه آغازی برای فعالیت‌های جدید بود. بنابراین برای برگزاری دومین رویداد چه به‌صورت مستقل و چه در کنار نمایشگاه کتاب تهران آمادگی بیشتری داریم. همهٔ خطاها و اشتباه‌های احتمالی شناسایی شده‌اند. علاوه بر این، نشریاری تهران به یک سرمایهٔ اجتماعی تبدیل شده است و مطمئنم سال آینده ناشرانی که در دورهٔ نخست حضور داشتند، با همراهی چند ناشر دیگر در دومین رویداد «نشریاری» شرکت خواهند کرد.

وی در ادامه دربارهٔ غیبت آژانس‌های ادبی در این رویداد گفت: حضور آژانس‌های ادبی در رویداد «نشریاری» برای معرفی ادبیات ایران بسیار ارزشمند است. از دوستان خواهش کردیم و با آن‌ها مکاتبه داشتیم که در این رویداد حضور داشته باشند. در ابتدای برگزاری این رویداد حاشیه‌هایی به‌وجود آمد که هیچ‌کدام صحت نداشت. وقتی یک رویداد بین‌المللی برگزار می‌شود، ظرفیت‌های متنوعی داریم؛ هم باید ظرفیت‌های داخلی را فعال کنیم، هم خودمان فعال باشیم و هم از ظرفیت‌های خارجی استفاده کنیم.

به گفتهٔ نوری‌زاده، باید این سؤال را از خود بپرسیم: اگر کمک از نشریاری دیگری باشد و بتوانیم اتحادیه‌ای در منطقه ایجاد کنیم، آیا این هم‌افزایی خواهد بود یا یک آسیب؟ قطعاً هم‌افزایی ایجاد خواهد شد. از ظرفیت‌های ما در شارجه استفاده خواهد شد و از ظرفیت‌های آن‌ها در نشریاری ایران. شاید روزی ما (استانبول، شارجه و تهران) به قطب نشریاری منطقه تبدیل شویم. اگر بتوانیم در زمینهٔ نشر با هم هم‌افزا شویم، ورود به بازار اروپا بسیار آسان‌تر خواهد شد. شاید ایران به دلیل تحریم‌ها نتواند به‌صورت مستقیم وارد اروپا شود، اما امسال مهمانانی از ایتالیا و برزیل نیز داشتیم.