سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - آناهید خزیر: آرتویت زهرابیان، مدیر انتشارات نائیری (ناشر ارمنی) که در سیوششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران حضور داشت، گفت: ۷۷ سال است که این انتشارات به فعالیت مشغول است و کتابهای این انتشارات به دو زبان فارسی و ارمنی منتشر میشود.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: سالهای گذشته در بازار جهانی کتاب شرکت میکردیم اما امسال غرفه نائیری در بخش عمومی شبستان واقع شده است و کتابهایش را در معرض نمایش علاقهمندان قرار داده است.
زهرابیان افزود: مهمترین اتفاق و رویکرد نائیری از ۶۵ سال اخیر انتشار کتابهای فارسی است که با جدیت و برنامهریزی بسیاری کتابهای تاریخی کهن و منابع دست اول از سده سوم و چهارم میلادی تا روزگار کنونی را به فارسی ترجمه میکنیم.
وی که در رشته دکتری حقوق بینالملل تحصیل میکند، بیان کرد: در کنار کتابهای تاریخی، تاریخ ارمنیان و خط سیر تاریخی، بحث مردمشناسی، باورها، آداب و رسوم و اساطیر را دنبال میکنیم و دو عنوان کتاب «درخت گیان» و «نمادها و نشانهها» نوشته محمد عارف به بررسی باورها، آداب و رسوم و نماد و نشانههای ارمنیان میپردازد.
زهرابیان به تازههای کتاب انتشارات نائیری نیز اشاره کرد و گفت: «میلاد تا میلاد؛ بررسی تقویمی جشنها و اعیاد مسیحیان ارمنی ایران» نوشته آرا شاوردیان، «وقایعنامه ماتئوس اورهاتیس» نوشته گارن سارکسیان، کتاب «کلیسای ارمنی» نوشته شرلی آودیان و… از تازههای کتاب بهشمار میرود.
وی افزود: همچنین کتاب «نمایندگان ارمنی در مجلس شورای ملی و مجلس شورای اسلامی» نوشته علیاکبر جعفری و هایک سارون از سوی انتشارات کنکاش به چاپ رسیده و اطلاعات تاریخی از نمایندههای ارمنی از مجلس شورای ملی تا شورای اسلامی ارائه میدهد.
مدیر انتشارات نائیری به کتابهایی که سالهای گذشته به چاپ رسیده نیز اشاره کرد و گفت: «تاریخ آریستاکس» نوشته آریستاکس لاستیورتسی با ترجمه گارون سرکیسیان، کتاب «تاریخ تاتارها، قوم تیرافکن» (سده سیزدهم میلادی) نوشته گریگور آکنرتسی است با ترجمه گارون سارکسیان، «کلیسای ارمنی: مقدمهای بر مسیحیت ارمنی» نوشته آرا کشیشان سیرکی با ترجمه میشل آقامالیان، «تاریخ ارمنیان از دیرباز تا کنون» نوشته جورجا. بورنوتیان با ترجمه فاطمه اروجی و… کتابهایی است که پیشتر به چاپ رسیده و برخی از آنها بازچاپ شده است.
«وقایعنامه ماتئوس اورهاتیس» نوشته گارون سارکسیان
ماتئوس اورهایتسی تاریخنگار ارمنی است. او در شهر اورها در جنوب ترکیه امروزی به دنیا آمد. کتاب او «وقایع نامه» نام دارد و به شرح رویدادهای مهم تاریخ ایران ارمنستان آسیای خُرد، میان رودان و شام در سال های ۹۵۲-۱۱۳۷ م میپردازد. محتوای وقایع نامه ماتئوس را میتوان به سه بخش اصلی تقسیم کرد. نخست رویدادهای دوران پادشاهی ارمنستان با گراتونی و امیرنشینهای ارمنی، دوم هجوم سلجوقیان به ایران ارمنستان و مناطق همجوار و شکلگیری دولت سلجوقی و سوم آغاز جنگهای صلیبی و بنیانگذاری دولتهای صلیبی است.
«میلاد تا میلاد؛ بررسی تقویمی جشنها و اعیاد مسیحیان ارمنی ایران» نوشته آرا شاوردیان
باورها و دانستهها نقش و تأثیر بسزایی در زندگی افراد هر قوم و ملتی دارند البته ممکن است یک سری از آداب و رسوم و آیینها در طی زمان دستخوش تغییراتی جزئی شده باشند یا اینکه با تغییرات نسلی رنگ باخته باشند اما آنچه مسلم است آن است که با وجود این تغییرات جزئی اکثر آداب و رسوم و باورها همچنان باقی است. این پژوهش کوششی است برای شناخت مراسم و آیینهای سور و سوگ ارمنیان مورد مطالعه که با شناخت آداب و سنن و مراسم ارمنیان از بدو تولد تا مرگ و تحلیل آیین های دینی و اعتقادات آنان و شناسایی اماکن مقدس مذهبی و غیر مذهبی به تحلیل آن می پردازیم این تحلیل گام کوچکی است جهت شناختن و پاسخ به سوالاتی از قبیل اینکه آیا آداب و رسوم و برپایی آیینها و مراسم دینی و غیر دینی اماکن مقدس مذهبی و غیر مذهبی ارمنیان یکسان است.
کتاب «کلیسای ارمنی» نوشته شرلی آودیان
در این کتاب مصور به تاریخچه ساخت کلیساهای ارمنیان در طول قرنها، با عکسهایی خیره کننده از معماری و نقشه کلیساها در سرتاسر ایران اشاره شده است. کتاب دیگری است که به زبان انگلیسی نوشته شده و به زبان فارسی به چاپ رسیده است. در این کتاب نشان میدهد، ارمنیها نخستین مسیحیان دنیا شناخته میشوند و مهمترین منبع در تاریخ کلیساست که ارمنیها چه مناجاتهایی را در شبانهروز انجام میدهند.
کتاب «تاریخ ارمنیان و نامه به واهان مامیکونیان» نوشته غازار با ترجمه گارون سارکسیان
این کتاب سومین کتاب تاریخی ارامنه است که غازار پارپتسی (غازار اهل روستای پارپی) نوشته و او هم کار خود از جایی آغاز میکند که نفر قبلی یعنی پاوستوس بوزند پایان داده، یعنی از تقسیم ارمنستان به دو بخش غربی تحت زعامت روم و شرقی تحت استقلال نسبی و حاکمیت ایران ساسانی. از تاریخنگاران قدیم معمولاً اطلاع در دست نیست. در دوران باستان به سادگی خود را کاتب مینامیدند و معماران اسمی از خود به جا نمیگذاردند. اما از قضا از غازار پارپتسی اطلاعات خوبی به جا مانده. و این ناشی از نامهای است که او به واهان مامیکونیان نوشته و احوال خود را شرح داده است. این نامه بخش دوم همین کتاب است.
کتاب «تاریخ آریستاکس» نوشته آریستاکس لاستیورتسی با ترجمه گارون سارکسیان
حضور ترکان سلجوقی در ارمنستان چگونه بوده است. آریستاکس لاستیورتسی تاریخنگار و روحانی برجسته ارمنی سده یازدهم میلادی است. این سده برای تاریخ ایران، ارمنستان و خاور میانه اهمیتی ویژه دارد. زیرا رویدادهای این سده چهره قومی و سیاسی منطقه را به سود ترکان مهاجر دگرگون کرد. این کتاب به شماری از این رویدادهای مهم میپردازد. لاستیورتسی تنها مورخ ارمنی است که بسیاری از رویدادها را به چشم خود دیده است. اهمیت آریستاکس در همین موضوع است
کتاب «تاریخ تاتارها، قوم تیرافکن» (سده سیزدهم میلادی) نوشته گریگور آکنرتسی با ترجمه گارون سارکسیان
گریگور آکنرتسی مورخ ارمنی سده سیزدهم میلادی است. او در سالهای نخست آن سده در ارمنستان به دنیا آمد. سپس، در حدود سال ۱۲۶۵ م به قلمروحکومت ارمنی کیلیکیه رفت و به سلک راهبان صومعه آکنر درآمد. از این رو، به آکنرتسی (اهل آکنر) شهرت یافت. از زندگی او آگاهی چندانی در دست نیست. آنچه میدانیم نیز از لابهلای نوشتههایش به دست آمده است. گریگور معاصر دو مورخ دیگر ارمنی، وارتان آرولتسی و گیراگوس گاندزاکتسی، بوده و هر سه از شاگردان روحانی برجستهای به نام وارداپت واناکان بودهاند.
کتاب «گزیدهای از تعاملات و تشابهات فرهنگی بین ایران و ارمنستان از دیرباز تا کنون» نوشته لینا ملکمیان
کتاب گزیدهای از تعاملات و تشابهات فرهنگی بین ایران و ارمنستان نوشته لینا ملکمیان به پیشینه روابط متقابل ایرانیان و ارمنیان به روزگاران بسیار دور برمیگردد. بعد از فروپاشی شوروی و استقلال ارمنستان و تشکیل دولت ملی به عنوان جمهوری ارمنستان، روابط ایران و ارمنستان وارد مرحله جدیدی شد و همکاری دو کشور در عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با رشد چشمگیری روبهرو شد. برای استحکام روابط دیرینه و گسترش همکاری همه جانبه قراردادی در ۲۷ ماده میان ایران و ارمنستان منعقد شد. در گسترش روابط این دو کشور، شباهتهای فراوان، نقش و نفوذی قابل ملاحظهای دارند و باید گفت همزمان با شباهتها و اشتراکات هریک از این دو ملت، خصوصیتها و ویژگیهای هویت فرهنگی خود را حفظ کرده است.
در این پژوهش که به روش تطبیقی تاریخی صورت گرفته است، روابط همه جانبه دو کشور ایران و ارمنستان؛ دلایل سیاسی و اقتصادی گسترش روابط دو کشور؛ موضعگیری دو کشور درباره گفتوگوی تمدنها؛ تاثیرات تحولات سیاسی ایران بر روانشناسی ملی جامعه ایرانیان ارمنی؛ اثر مهاجرت تودهای برفرهنگ دو کشور؛ روابط فرهنگی دو کشور بعد از استقلال ارمنستان و اشتراکات فرهنگهای مادی و معنوی دو کشور مورد مطالعه قرار گرفته است.
کتاب «کلیسای ارمنی؛ جائلیق آرام اول» نوشته آرا کشیشان سیرکی با ترجمه میشل آقامالیان
این کتاب به زبانی ساده و شیوا به معرفی یکی از کهنترین کلیساهای جهان میپردازد که در میان ملت ارمنی متولد شد و فرزندان این ملت را در دامان خود پرورد و پیوندی چنان ژرف و استوار با آنان یافت که آئینه تمام نمای غم ها و شادی ها بیمها و امیدها حماسه ها و حادثههایی شد که این مردمان کم شمار بلادیده را در درازنای تاریخ احاطه کرده است. نویسنده فاضل و دانشمند کتاب حضرت آرام اول یکی از دو رهبر دینی ارمنیان جهان است که همواره ایجاد فضای برادری و دوستی و همکاری میان پیروان ادیان توحیدی را وجهه همت خود قرار داده و برخی از آثار متعدد او مستقیماً به همین موضوع اختصاص دارد. این کتاب به چندین زبان از جمله فارسی ترجمه شده و دریچهای میگشاید تا کلیسای ارمنی از نگاه یک ارمنی دیده و سنجیده شود.
کتاب «جشنهای کلیسای ارمنی» نوشته آرداک مانوکیان با ترجمه گارون سارکسیان
جشن و آیین در زندگی روزمره ارمنیان جایگاه ویژهای دارد و در طول تاریخ چند هزار ساله آنان نیز همواره چنین بوده است. جشنهای کلیسای ارمنی به پنج گروه تقسیم میشوند: «جشنهای مربوط به حضرت مسیح (ع)»؛ «حضرت مریم»؛ «صلیب مقدس»؛ «جشنهای ویژه کلیسا» و «جشنهای ملی و دینی». هر یک از این گروههای پنجگانه شامل چندین جشن است. در این کتاب به بیان و بررسی یکایک این جشنها پرداخته میشود و سعی بر آن است پیوند ارمنیان با جشنهای باستانی شرح داده شود.
کتاب «نمادها و نشانهها» نوشته محمد عارف
این کتاب حاصل پژوهشهای بینارشتهای و بینا فرهنگی در زمینهی هنرهای نمایشی موسیقی و تجسمی با رویکرد انسانشناسی تفسیری است. ریختشناسی نمادین آثار شاخص سینمایی و تئاتری ایرانی و خارجی از دیگر اهداف بنیادین این کتاب جامع در راستای بازشناسی اساطیر و الگوواره های مستند بومی در ساحت ادبیات دراماتیک است. تاکید نگارنده بر معیارهای پژوهشی انسان مردم شناسی تفسیری در گذار از متدلوژی انسان شناسی محض به انسان شناسی کاربردی با تفکیک چهار پدیدهی نمادین نشانهای تمثیلی و سیما شمایلی و تأمل بر نمونههای موجود در سه قلمرو انسان - طبیعت - فرهنگ از جمله پرندگان حیوانات و اشیاء نمادین ایرانی است.
کتاب «درخت گیان» نوشته محمد عارف
یکی از نکات مهم در نگرش مردمشناسی بررسی «ریختنگاری آیینهای نمایشی بومی قوم ارمن» مشابهتهای آشکار فرهنگ، تمدن و آداب و رسوم ارمنیان با ایرانیان باستان است. دین، هنر و قوم، سه عنصر تشکیلدهندة آئینهای نمایشی بومی مذهبی مردم ارمنستان در مقابل حوادث دهشتناک و غیرقابل کنترل طبیعت است که همواره در طول تاریخ، جزء جداناشدنی زندگی و ادبیات عامیانة آنان به شمار میآمده است. نگارنده در این کتاب آیینهای نمایشی ارمنیان باستان را بررسی کرده است. برخی از عنوانهای مباحث کتاب عبارتاند از: ریختنگاری آیینهای نمایشی بومی قوم ارمن، با تکیه بر رخدادگاههای محتوایی و تکنیکی، تاریخ کهن، باورها و اساطیر، هنرهای زیبا، تجزیه و تحلیل سی و نه آیین نمایشی بومی ارمنیان مانند درن دزد (جشن آتش)، وارتاوارد (جشن آبپاشان)، هارسانیک (عروسی) و اوفت او ماداخ (نذر و قربانی).
نظر شما