گروه ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - آزاده صالحی: رمان‌های تاریخی از گذشته تا امروز، همواره از پرطرفدارترین ژانرهای ادبیات داستانی بوده‌اند. گستره این حیطه به‌واسطه تنوع موضوعی، مجالی فراهم کرده تا نویسندگان زیادی در این حوزه بنویسند و تاریخ و رویدادهای تاریخی را زمینه‌ای برای داستان‌پردازی قرار دهند. در این گزارش به معرفی تعدادی از رمان‌های شاخص تاریخی تألیفی و ترجمه پرداخته‌ایم که در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با رجوع به غرفه‌های ناشران ادبیات داستانی می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید.
از جنگ تا فاشیسم
نشر افق از جمله ناشرانی است که با رجوع به غرفه آن در نمایشگاه کتاب می‌توانید داستان‌هایی خواندنی با درونمایه و زمینه تاریخی را در آن پیدا کنید. «ورشو چندی پیش» از جمله آثار داستانی نشر افق با زمینه تاریخی است. این رمان، روایتگر زندگی سه نسل از یک خانواده است و در آن، سه روایت به موازات هم پیش می‌روند. اولین فصل کتاب، به زندگی پدربزرگ اشاره دارد که درجنگ ورشو گیر افتاده است. فصل دوم به زندگی پدر و فصل آخر به روایت زندگی زندگی نوه خانواده می‌پردازد که درسال ۲۰۰۲ در لبنان ساکن است و دست‌نوشته‌های پدربزرگش از دوران جنگ را مرور می‌کند. هر فصل این کتاب با سخن بزرگان ادب جهان ازجمله فروغ فرخزاد شروع می‌شود. این کتاب نوشته احمد محسن است و با ترجمه ستار جلیل‌زاده مستقیماً از زبان عربی به فارسی ترجمه شده است.
«خنوخ و قانون» نوشته توماس مان و ترجمه محمود حدادی یکی دیگر از کتاب‌های تاریخی نشر افق است. این کتاب را درواقع می‌توان واکنش نویسنده به سلطه فاشیسم بر آلمان که زادگاه توماس مان بوده است به شمار آورد. نویسنده دراین کتاب تلاش کرده است تا با تکیه بر عناصری چون اسطوره، این دوره خونین از تاریخ را تصویرکند.
«بارون باگه» نوشته الکساندر لرنت هولنیا و ترجمه اژدر انگشتری، دیگر رمان تاریخ‌محور این انتشارات است. این کتاب از جهاتی بی‌شباهت به رمان کلاسیک «پدرو پارامو» از خوان رولفو نیست.
نشر افق جدا از آثار ترجمه درحوزه رمان تاریخی، آثاری تألیفی هم در این ژانر منتشر کرده است. کتاب «قطار جک لندن» از فرهاد حسن‌زاده، نویسنده نام‌آشنای معاصر، از جمله این آثار است. با وجود اینکه دوسال از انتشار این کتاب می‌گذرد، ولی به‌واسطه درونمایه‌اش هم‌چنان با اقبال مخاطبان مواجه می‌شود. حسن‌زاده دراین کتاب هم مانند برخی از دیگر رمان‌هایش، برهه‌هایی از زمان در آبادان را تصویر کرده است.
در عوالم جنگ‌های صلیبی
انتشارات علمی و فرهنگی نیز کتاب «طلسم» از مجموعه کتاب‌های جیبی نوشته والتر اسکات را با ترجمه حسین دره‌باغی در نمایشگاه کتاب عرضه کرده است. این رمان درباره جنگ‌های صلیبی است و برش‌هایی از وقایع تاریخ دراین دوره را در قالبی داستانی روایت می‌کند.
«ینگه دنیایی در لندن» نوشته مارک تواین و با ترجمه هوشنگ پیرنظر از دیگر کتاب‌های نشر علمی و فرهنگی است که تاریخ در آن بخشی از پیرنگ داستان است. این کتاب یک فانتزی تاریخی است و داستان آن درباره مردی است که در پی وارد شدن ضربه به سرش، در انگلستان دوره شاه آرتور بیدار می‌شود و به کمک او جریان تاریخی را عوض می‌کند.
عیش پادشاه و بازی ازدواج
کتابسرای تندیس نیز در ژانر رمان‌های تاریخی کتاب‌هایی خواندنی دارد که در نمایشگاه می‌توانید با رجوع به غرفه این انتشارات آن‌ها را تهیه کنید. یکی از این کتاب‌ها «عیش پادشاه» نوشته الیسون ویر با ترجمه آفاق زرگریان است. ماجرای این رمان تاریخی در دوره سلطنت هنری هشتم می‌گذرد و نویسنده در آن با بهره‌گیری از اسناد تاریخی، فضای سیاسی آن دوره را بازسازی کرده است. این کتاب درمجموع به دوره کودکی تا درگذشت هنری هشتم اختصاص دارد. «بازی ازدواج» دیگر کتاب این نویسنده است و آن را هم آفاق زرگریان به فارسی برگردانده است. این کتاب به زندگی الیزابت اول، ملکه انگلستان، می‌پردازد و ماجرای تاج‌گذاری او را در یک دوره پرفشار سیاسی در قالب داستان روایت می‌کند.
عاشقانه‌ای در متن کودتای ۲۸ مرداد
رمان «عشق در عصر کودتا» نوشته مرجان کمالی از رمان های تاریخی نشر کتاب پارسه است. مرجان کمالی، نویسنده این رمان، ایرانی - امریکایی است و کتاب را به انگلیسی نوشته و جلیل جعفری آن را به فارسی ترجمه کرده است. داستان «عشق در عصر کودتا» درباره یک ماجرای عاشقانه ولی نافرجام است که در ایران و همزمان با وقوع کودتای بیست‌وهشت مرداد ۱۳۳۲ رخ می‌دهد.
ویتنام، امریکای لاتین، استعمار
علاقه‌مندان رمان تاریخی با سر زدن به غرفه انتشارات خوارزمی در نمایشگاه نیز کتاب‌هایی خواندنی با تم تاریخی خواهند یافت. «امریکایی آرام» گراهام گرین با ترجمه عزت‌الله فولادوند یکی از این کتاب‌هاست. وقایع این رمان در ویتنام و دوره‌ای که امریکا تازه به جنگ ویتنام ورود کرده است، رخ می‌دهد. گرین در «امریکایی آرام» از خلال رمانی جذاب و پرکشش، از تقابل و تفاوت استعمار کهنه و استعمار نو سخن می‌گوید و همچنین به روال بسیاری از آثار دیگرش کشمکش‌های انسانی و اخلاقی را پیش می‌کشد.
رمان «پاپ سبز» از میگل آنخل آستوریاس و ترجمه زهرا خانلری (کیا) از دیگر رمان‌های با تم تاریخی انتشارات خوارزمی است. این رمان نیز مانند «امریکایی آرام» گراهام گرین به موضوع استعمار می‌پردازد. آستوریاس در این رمان با درآمیختن تاریخ و داستان، از کمپانی‌های موز در امریکای لاتین و بهره‌کشی از کارگران مزارع موز در این منطقه سخن می‌گوید.
تاریخی‌های رضا جولایی
از رمان تاریخی ایرانی که حرف می‌زنیم، رضا جولایی یکی از نام‌هایی است که زودتر از بسیاری دیگر به خاطر می‌آید. داستان‌های جولایی عمدتاً در دوره‌های قاجار و پهلوی اول رخ می‌دهد. جولایی نویسنده‌ای است که تاریخ را با تخیل می‌آمیزد و شخصیت‌های تاریخی و مردم عادی را در داستان‌هایش کنار هم قرار می‌دهد. رمان «حوض سلطان، پایان کار مغان» یکی از تازه‌ترین رمان‌های تاریخی رضا جولایی در نمایشگاه کتاب است. وقایع این رمان، که نشر چشمه آن را منتشر کرده، دردوره قاجار می‌گذرد و مثل باقی کارهای جولایی پیوندی از تخیل وتاریخ است.
الموت و بن هور
رمان‌های «الموت» و «بن هور» از دیگر رمان‌های تاریخی خواندنی حاضر در نمایشگاه کتاب هستند که اگر به غرفه نشر ثالث در نمایشگاه سر بزنید می‌توانید آن‌ها را خریداری کنید.
«الموت» نوشته ولادیمیر بارتول و ترجمه محمدرضا مباشر است. وقایع این کتاب درقرن یازدهم و دوران فعالیت‌های حسن صباح می‌گذرد.
«بن هور» هم یک رمان تاریخی پرماجرا است از لیو والاس و با ترجمه اسماعیل شایگان. نام این رمان قطعاً برای علاقه‌مندان سینما آشنا و یادآور فیلم مشهور و کلاسیکی است که ویلیام وایلر براساس آن ساخت.
تاریخی‌های امیرحسن چهلتن
از نویسندگان ایرانی مطرح رمان تاریخی، به‌جز رضا جولایی که به آثارش اشاره شد، باید از امیرحسن چهلتن هم یاد کرد. چهلتن نویسنده‌ای است که در آثارش دوره‌های مختلف تاریخ ایران، از دوران معاصر تا عصر قاجار و دوره‌های قدیم‌تر را زمینه وقایعی داستانی قرار داده است. رمان‌های» تالار آینه» و «مهرگیاه» از جمله رمان‌های تاریخی مطرح چهلتن هستند که با رجوع به غرفه انتشارات نگاه در نمایشگاه کتاب می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید. «تالار آینه» رمانی است که وقایع آن در دوره قاجار و همزمان با خیزش‌های مشروطه‌خواهانه می‌گذرد. وقایع «مهرگیاه» هم مربوط به اواخر عصر پهلوی اول و شهریور ۲۰ است.
در غرفه انتشارات نگاه همچنین می‌توانید رمان تاریخی «بابک خرمدین» نوشته جلال برگشاد و ترجمه رحیم رییس‌نیا را خریداری کنید. برگشاد دراین کتاب به قیام بابک خرمدین، از قهرمانان ملی آذربایجان و مبارزات او، پرداخته و داستان خود را با محوریت این شخصیت تاریخی نوشته است.
«تبریز مه آلود» نوشته سعید اردوبادی و ترجمه رحیم رییس‌نیا از دیگر رمان‌های تاریخی انتشارات نگاه است. این کتاب، رمانی عاشقانه است که دربطن حوادث مشروطه می‌گذرد. این رمان دراصل به آذربایجانی نوشته شده و سپس دوباره به فارسی برگردانده شده است.
یکی دیگراز آثار داستانی تاریخی نشر نگاه دراین دوره، کتابی با عنوان «نظامی گنجوی: زندگی و روزگار» به قلم محمدامین رسول‌زاده و با ترجمه غلامرضا طباطبایی مجد است. این رمان به زوایای مختلف زندگی نظامی، شاعر پرآوازه ادبیات کهن ایران، می‌پردازد.
بازتاب انقلاب ایران در یک رمان سوئیسی
«۱۹۷۹» نوشته کریستیان کراخت و ترجمه محمد همتی که در نشر نو منتشر شده نیز رمانی با زمینه‌ای تاریخی است که البته بیشتر درونمایه‌ای فلسفی دارد. این رمان، ترکیبی از سفرنامه‌نویسی، طنز سیاسی و تفکر وجودی است و نویسنده در آن به روایت ماجرای یک جوان سوئیسی می‌پردازد که همزمان با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ (۱۹۷۹ میلادی) با دوستش به ایران می‌آید.
حکایت باغ وحش ناصری و سگی که عمر ابدی دارد
اگر به رمان‌های با تم تاریخی علاقه‌مند هستید، دو رمان «مجمع‌الوحوش» و «گوگرد» از عطیه عطارزاده هم گزینه‌های مناسبی برای شماست. «مجمع‌الوحوش» رمانی‌ست درباره باغ وحش ناصرالدین‌شاه و مردی به نام اسحاق که نگهبان این باغ وحش است و در دوران سیاه قحطی بزرگ در ایران، در فکر نجات حیوانات باغ وحش. «مجمع‌الوحوش» آمیزه‌ای از تخیل و تاریخ است و تاریخ استبدادی پر از خشونت و ظلم و قحطی و گرسنگی را در قالب یک داستان فانتزی با درونمایه‌ای تاریخی به تصویر می‌کشد.
«گوگرد» رمان تازه عطیه عطارزاده نیز تم تاریخی دارد. این رمان هم مانند «مجمع‌الوحوش» آمیزه‌ای از فانتزی و تاریخ است و شخصیت اصلی آن سگی‌ست که به زندگی ابدی دست یافته است و از چشم اوست که تاریخ و زندگی انسان‌هایی در متن تاریخ ترسیم می‌شود.
نظر شما