گروه ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -آزاده صالحی: امسال نیز مانند سال‌های پیشین، درکنار ناشران داخلی، در بخش بین‌الملل نیز ناشرانی از کشورهای همجوار در نمایشگاه کتاب حضور دارند. تاجیکستان یکی از این کشورهاست که به عرضه تعدادی از کتابهای خود که محصول مشترک ایران و تاجیکستان است پرداخته است. به همین مناسبت سری به این غرفه زدیم و پای صحبت ابراهیم احمد، مدیر انتشارات وزارت فرهنگ تاجیکستان، نشستیم تا ببینیم در تاجیکستان چقدر نسبت به ادبیات ایران شناخت وجود دارد و این شناخت به چه صورتی است. به گفته ابراهیم احمد: مردم تاجیکستان از گذشته تا امروز همیشه به ادبیات کلاسیک و معاصر ایران توجه داشته‌اند و صرف‌نظر از شعر کهن فارسی که تاجیک‌ها در این سالها همیشه در تلاش بوده‌اند تا با مطالعه اشعار شاعران این حیطه، به شناخت بیشتری در این زمینه برسند، مجموعه اشعار شاعرانی چون سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، احمد شاملو و… هم به دلیل ویژگی‌های شعری و زیبایی‌شناختی همواره مورد علاقه تاجیک‌ها بوده است و علاوه بر این آنها همیشه به موسیقی و سروده‌های ایرانی هم گرایش داشته‌اند.
رییس انتشارات وزارت فرهنگ تاجیکستان اضافه کرد: در این سالها ما با تأسیس جوایز ادبی مختلف تلاش کرده‌ایم تا به غنای بیشتر فرهنگی‌مان بپردازیم، چندان که جایزه «صدرالدین‌عینی»، «فروغ صبح دانایی» و جایزه «رودکی» در ردیف مهم‌ترین جوایز ادبی امروز در تاجیکستان به شمارمی‌روند. جایزه «فروغ صبح دانایی» از سال ۲۰۱۹ در حال برگزاری است و هر سال صدها هزار نفر در این رویداد شرکت می‌کنند. جالب است که بگویم این جایزه در دوره‌های اول برگزاری، فقط مختص فارسی‌زبانان تاجیک بود و حتی به شکل منطقه‌ای برگزار می‌شد، اما به‌تدریج گستردگی آن باعث شد تا درسطح کشور برگزار شود و امروز جای خوشحالی است که فارسی‌زبانانی از سراسر جهان می‌توانند در این جایزه شرکت کنند. ادبیات کلاسیک، ادبیات معاصر، ادبیات کودک و ایجاد نظم‌ونثر از بخش‌های مختلف این جایزه به شمارمی‌روند.
ابراهیم احمد بر اهمیت جایزه «فروغ صبح دانایی» تأکید کرد و گفت: این جایزه تا جایی دارای اهمیت است که حتی اگر کسی در آن به دور نهایی هم راه نیابد، باخت نخواهد کرد، چون جشنواره به‌واسطه دارا بودن شاخصه‌های فراوان، به ارتقاء سطح دانش و معلومات شرکت‌کنندگان می‌افزاید.
در سال‌های اخیر این بحث مطرح است که رودکی را تاجیک‌ها و مولوی را ترک‌ها به نفع خود مصادره فرهنگی کرده‌اند. ابراهیم احمد در توضیح دیدگاه خود در این باره گفت: وقتی انسان شریف می‌شود دیگر به مرز جغرافیایی خاصی تعلق ندارد، چندان که نمی‌توان شاعرانی چون حافظ، سعدی، فردوسی و… را تنها متعلق به ایران دانست. درباره رودکی هم همین‌طور است. اگرچه رودکی در روستای رودک و بخش پنجکند سمرقند به دنیا آمده و در حال حاضر نیز آرامگاه او دراین شهر وجود دارد، با این حال معتقدم بحث‌هایی از این دست، به‌جز اینکه به بروز دشمنی و اختلاف نظر بیانجامد، ثمره دیگری در پی نخواهد داشت و مرز قائل شدن برای مفاخر تمام کشورها امر نادرستی است، چرا که همان‌طور که گفتم، هیچ‌کدام از مفاخر علمی و فرهنگی به جغرافیای خاصی تعلق ندارند.
احمد درباره کتابهای غرفه تاجیکستان در این دوره از نمایشگاه کتاب نیز توضیح داد: ما سعی کرده‌ایم دراین غرفه کتاب‌هایی را که محصولات مشترک ایران و تاجیکستان هستند به نمایش بگذاریم. به‌عنوان مثال «اقبال و زمانه ما» نوشته خرم‌علی شفیق که نشر ثالث آن را منتشر کرده یکی ازاین کتاب‌هاست. همچنین کتاب «رودکی؛ دور از نزدیک»، پژوهش پروفسور رسول هادی‌زاده با ویرایش و بازنگری محمدجعفر یاحقی، که از روز اول نمایشگاه تا امروز مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. علاوه بر این، کتاب «مولانا وتمدن اسلامی» اثر امامعلی رحمان، رییس‌جمهور تاجیکستان، از دیگر آثار نفیس به نمایش درآمده در این دوره ازنمایشگاه کتاب است. این کتاب که ۲۵ دلار قیمت دارد، درسال ۲۰۲۴ به مناسبت بزرگداشت مولانا در یونسکو رونمایی و با استقبال زیادی روبه‌رو شد.
مدیر انتشارات وزارت فرهنگ تاجیکستان درباره نفس برگزاری نمایشگاه کتاب گفت: کتاب همیشه وسیله گفت‌وگو بوده است و حتی اگر مولف آن در سده‌های پیش زیسته باشد، باز هم مخاطب به یمن کتاب می‌تواند با نویسنده ارتباط برقرار کند. خوشبختانه نمایشگاه کتاب زمینه تبادل نظر را بین اهالی فرهنگ کشورهای مختلف پدید آورده است، به‌ویژه اینکه ایران و تاجیکستان اشتراکات پرقدمت فرهنگی با یکدیگر داشته‌اند. آنچه برای ما جای خوشحالی داشته این است که در روزهای برگزاری نمایشگاه، بازدیدکنندگان نه‌تنها درباره کتاب که نسبت به فرهنگ، آداب و رسوم و اساساً روزگار مردم تاجیکستان سوالاتی را مطرح می‌کنند.
این ناشر درباره تجربه حضور خود در ایران نیز گفت: امسال اولین بار است که به ایران سفر کرده‌ام و با وجود اینکه طی این سالها به کشورهای زیادی رفته‌ام، ولی این میزان از گرمی و صمیمت را درهیچ کشوری به اندازه ایران ندیدم. تا پیش ازآن شناخت چندانی از ایران نداشتم، به‌خصوص اینکه قبلاً رمان «تهران مخوف» را خوانده بودم و فکر می‌کردم تهران چطور جایی می‌تواند باشد، ولی وقتی به ایران آمدم و از نزدیک با مردم و فرهنگ این کشور بیشتر نزدیک شدم، دیدگاهم به‌طورکلی نسبت به این کشور تغییر کرد و دلم می‌خواهد در دوره‌های آتی نمایشگاه کتاب هم، سفرهای متعددی به این کشور داشته باشم.
نظر شما