مرتضی نیکو در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد گفت: رمان «پرواز قو» یک رمان بلند و موضوع آن تاریخی و در مورد جنگ جهانی دوم است که حوادث آن تماماً در کشور آلمان رخ میدهد و اغلب داستان به اواخر جنگ جهانی دوم بر میگردد. تمام شخصیتها آلمانی هستند و هیچ شخصیت یا موقعیت ایرانی در داستان وجود ندارد.
وی افزود: در مورد ژانر کتاب هم مشخصاً نمیشود گفت که در چه ژانری است. میتواند ژانر عاشقانه، تاریخی، معمایی، ماجراجویی و حتی ژانر جنگ باشد. همه این ژانرها میتواند باشد و نمیتوان به طور مشخص گفت این کتاب از چه ژانری پیروی میکند و شاید یکی از پیچیدگیهای این رمان همین باشد.
این نویسنده در خصوص چگونگی شکل گرفتن این رمان گفت: علاقه من به نوشتن از سال ۱۳۸۲ شروع شد ولی کجدار و مریز مینوشتم تا اینکه در ۱۳۸۴ مستندی از فروغ فرخزاد باعث شد انگیزهای باشد برای حرفهای دست به قلم شدن. در آن زمان شعر نیز میسراییدم که کتابچهای با نام «پس کوچهها» از من به چاپ رسید. سال ۱۳۸۴ داستان کوتاه نیز مینوشتم و نوشتن رمانی تاریخی - اجتماعی در مورد ایران را شروع کرده بودم تا اینکه تابستان همان سال در یک مکاشفه و بین خواب و بیداریام جسد هیتلر را روی سکویی از آتش دیدم. خیلی برایم شگفتآور بود که چرا باید چنین مکاشفهای آن هم راجع به کسی که هرگز به آن فکر هم نمیکردم برایم اتفاق بیفتد.
روایت ساعات آخر زندگی هیتلر
نیکو گفت: مدتی این موضوع در فکرم بود اما با گذر زمان فراموشش کردم و به داستانهای کوتاهم پرداختم. تا اینکه در سال ۱۳۸۷ به این نتیجه رسیدم که در مورد این مکاشفهای که داشتم مطلب یا داستان بلندی بنویسم. از آنجا بود که تحقیق کردن در مورد این موضوع را شروع کردم. میخواستم داستانی بلند و به صورت غیرخطی بنویسم یعنی از ساعات آخر زندگی هیتلر مطالبی بنویسم و بعد به گذشته برگردم.
وی افزود: دنبال شخصیتی بودم که وارد دایره قرمز هیتلر میشود. شروع به تحقیق کردم و متوجه شدم که این موضوع دامنه گستردهتری دارد و خودم غرق در تاریخ شدم. مشغول خواندن و مطالعه بودم و دیدم حیف است که در مورد چنین موضوعی اینقدر خلاصه و مجمل بخواهم مطلبی بنویسم.
نیکو ادامه داد: بنابراین تصمیم گرفتم این موضوع را گستردهتر کنم. شخصیتی را وارد داستان کردم که در مورد آن خیلی فکر کرده بودم. بعد از بازنویسی به این نتیجه رسیدم که رمان را از حالت غیرخطی خارج کنم چون احساس میکردم که رمان خیلی مختصر و پاره پاره میشود و به نوعی زیر پایت قرص و محکم نیست و گاهی نمیدانی دقیقاً کجا ایستادهای بنابراین تصمیم گرفتم که رمان را به صورت خطی بنویسم. چون در فرم خطی مطالب منظمتر بیان میشود و از یک زمان خاص شروع کرده و در یک زمان دیگر رمان تمام میشود.
نویسنده رمان «پرواز قو» ابراز کرد: هرچه بیشتر تحقیق میکردم اولاً دانش خودم بیشتر میشد و دوماً چیزهای بیشتری در مورد کم و کیف و چگونگی نوشتن رمان به ذهنم میرسید.
کتابی در برگیرنده فرهنگ مردم آلمان
وی افزود: در داستان شخصیتی را خلق کردم که قبل از شروع جنگ مربی باله بوده و خاستگاهش شهر مونیخ بوده است. کم کم تحقیقاتم در مورد مکانهایی که هیتلر در آلمان زندگی میکرده و همچنین فرهنگ مردم آلمان، جنگ و حوادثی که در آن اتفاق افتاده، موسیقی، باله و تسلیحات آن زمان بیشتر شد و بالاخره در یک تکامل تدریجی این اثر پیش رفت و به پایان رسید.
نیکو با اشاره به کمبود منابع تاریخی در مورد آلمان نازی در ایران و حتی کل دنیا گفت: این منابع از بعضی جهات دچار کمبود است و به قولی تاریخ را فاتحان مینویسند و خیلی چیزهایی که نوشته شده از دید آنها نوشته شده و من میخواستم جنگ را از داخل آلمان و مصائبی که بر مردم آلمان وارد شده، نشان بدهم.
وی افزود: برای نوشتن این رمان سوار بر خیالم میشدم و به گذشته و زندگی شخصیتی که خلق کرده بودم سفر میکردم. در مورد این اثر تحقیقات زیادی انجام دادم و گاهی از عکسهای به جا مانده از آن زمان یا مستندهایی که در این مورد ساخته شده بود، ایده میگرفتم. تلاش میکردم کاری که انجام میدهم در حالی که یک اثر سنگین تاریخی و مربوط به آن موضوع مهم تاریخی است، عامهفهم و در عین حال خاصپسند نیز باشد. سعی کردم اثرم نثر روانی داشته باشد تا عامه مردم بتوانند فهم درستی از مطالب این کتاب داشته باشند.
رمانی که نوشتنش ۱۲ سال طول کشید
این نویسنده با اشاره به ظرفیتهای این اثر گفت: با تحقیقاتی که انجام دادم میتوان به جرات گفت از زمان جمالزاده که داستاننویسی به شکل امروزیاش در ایران باب شد، این اولین رمانی است که یک نویسنده ایرانی به این شکل از یک کشور، ملت و جغرافیای دیگر نوشته است. رمانی که تماماً شخصیتها و موقعیتهایش متعلق به کشور دیگری است.
نیکو ادامه داد: امیدوارم به زودی جایی نقدی از کتابم را بخوانم یا بشنوم. خودم قویاً باور دارم که این رمان ظرفیت بسیار بالایی برای انتشار در کشورهای دیگر را دارد و امیدوارم با توجه به اوضاع نابسامان این روزهای کتاب، این رمان به زودی دیده شود.
به گزارش ایبنا؛ رمان «پرواز قو» به قلم مرتضی نیکو در ۵۶۹ صفحه، قطع رقعی و قیمت ۴۷۰ هزار تومان توسط نشر مروارید رهسپار بازار کتاب شده است.
نظر شما