‌سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - پروانه رحمتی: امام هشتم، که به عنوان معصوم و ولی خدا شناخته می‌شود، در ۱۱ ذی‌القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه به دنیا آمد. ایشان با علم و دانش بی‌نظیر خود، در دوران حیاتشان به ترویج معارف اسلامی و پاسخگویی به شبهات دینی پرداختند. امام رضا (ع) نه تنها یک پیشوای مذهبی، بلکه نماد محبت و رحمت الهی است. ایشان با برخورداری از فضایل اخلاقی و انسانی، همواره در پی ایجاد صلح و دوستی میان مردم بودند. تولد ایشان فرصتی است برای یادآوری آموزه‌های ایشان و تلاش برای پیروی از سیره‌ی نورانی آن بزرگوار. با توجه به نزدیکی زادروز این امام همام در این روز مبارک، در چهارشنبه‌های امام رضایی به معرفی آثار نویسندگانی پرداختیم که توفیق نگارش در مورد امام رضا (ع) به آنها عطا شده تا دل‌هایمان به نور وجودی این بزرگوار روشن شود.

رضا وطن دوست متولد ۱۳۳۹ از دانش آموختگان دانشگاه علوم اسلامی رضوی است. او بعد از فراغت از تحصیل، در همین دانشگاه همکاری علمی خود را آغاز کرد و با گروه پژوهشی قرآن و حدیث که زیر مجموعه معاونت پژوهشی این دانشگاه است، در حوزه‌های مختلف قرآنی به مطالعه و کنکاش پرداخت و در مدت همکاری با این دانشگاه چندین کتاب ارزشمند از او منتشر شد، کتاب‌های «عمل در قرآن»، «شخصیت متعادل در قرآن»، «مسئولیت پذیری و مسئولیت گریزی»، «مشاوره و راهنمایی در آموزه‌های اسلامی»، «وحدت و همگرایی در اندیشه سیاسی اسلام»، «امانت چیست و خیانت کدام است»، «تواضع و فروتنی در آموزه‌های اسلامی» و نیز انتشار ده‌ها مقاله مانند خورشید روز در قرآن، خلقت تدریجی در قرآن، از جمله آثار قلمی او است که بعضاً تا ۹ بار تجدید چاپ شده‌اند.

رضا وطن‌دوست پس از چندین سال همکاری با این دانشگاه، به دلیل علاقه به تحقیق و پژوهش در نخستین روزهای سال ۱۳۹۰ به بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس منتقل شد. او در بدو ورود به این نهاد علمی، همکاری خود را با گروه مطالعات فرهنگی زائر که در حوزه امام رضا فعالیت داشت، آغاز کرد. او در مدت همکاری با این گروه که تا سال ۱۳۹۵ ادامه داشت توانست چندین اثر در حوزه امام رضا (ع) از خود برجای بگذارد. کتاب‌های «دین و سیاست از منظر امام رضا»، «تدبیر امام رضا در برابر سیاست مأمون»، «گذری بر سیره عملی امام رضا» و نیز همکاری در مجموعه مقاله‌های رضوی همچون «امام علی بن موسی الرضا در منابع اهل سنت»، «امام علی بن موسی الرضا محور وحدت و کرامت» و دهه‌ها مقاله مرتبط با امام رضا (ع) از جمله آثار قلمی این پژوهشگر است.

وی بعد از بازنگری در ساختار بنیاد پژوهش‌های اسلامی و تشکیل گروهی جدید با عنوان «گروه اخلاق و تربیت اسلامی» به عنوان مدیر این گروه همکاری علمی خود را با بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس تداوم بخشید. او به لحاظ تغییر گروه مجبور شد که همسو با گروه جدید، مسیر مطالعاتی خود را از حوزه رضوی به حوزه اخلاق و تربیت تغییر دهد و در مدت کوتاه همکاری با این گروه آثاری همچون کتاب «گفتمان اخلاق جهانی در تعالیم رضوی»، «خودسازی و تربیت نفس در آموزه‌های اسلامی»، «انسان و خودحرمتی مشفقانه»، «انسان و خودارزیابی مسئولانه» و نیز چندین مقاله در حوزه اخلاق و تربیت از خود برجای بگذارد.

معرفی کتاب «گذری بر سیره عملی امام رضا (ع)»

این کتاب در دهمین فراخوان پژوهش‌های برتر حوزه علمیه بزرگ خراسان موفق به کسب رتبه اول در بالاترین سطح حوزه یعنی سطح ۴ شد. این اثر همچنین به عنوان متن درسی در مسابقه کتابخوانی مجموعه حرم انتخاب شد.

کتاب «کتاب گذری بر سیره عملی امام رضا (ع)» با هدف آشنایی با سیره و الگوهای رفتاری امام رضا (ع) سامان یافته و دارای ۶ فصل است. فصل اول که با عنوان کلیات آمده مباحثی همچون ضرورت و اهمیت، نگاهی مفهوم شناسانه به برخی مفاهیم کلیدی، پیشینه تحقیق، بیان اهداف تحقیق و نیز تبیین اصول سیره‌شناسی را در خود جای داده است.

آشنایی با شخصیت معنوی امام رضا (ع)

فصل دوم این اثر به شرح حال و تاریخ زندگینامه امام رضا (ع) اختصاص یافته است. در فصل سوم که به شخصیت معنوی امام رضا (ع) اختصاص یافته است، به ارتباط قدسی آن حضرت با معبود یکتا در قالب نماز، روزه، انس با قرآن و دعا و چگونگی این ارتباط می‌پردازد.

فصل چهارم از خصوصیت‌های فردی و ویژگی‌های شخصیتی آن امام گفت‌وگو می‌کند و به بیان مهم‌ترین این ویژگی‌ها مانند تربیت الهی، مقام عصمت، مقام علمی، غیرت و شجاعت، گشاده دستی، بردباری و فروتنی و نیز آداب غذا خوردن و رهنمودهای بهداشتی آن حضرت می‌پردازد.

اخلاق و حیات‌اجتماعی امام هشتم

در فصل پنجم کتاب «کتاب گذری بر سیره عملی امام رضا (ع)» در خصوص اخلاق و حیات‌اجتماعی امام رضا (ع) بحث شده، تبیین نوع رفتار و تعامل آن حضرت با دیگران در سطوح مختلف جامعه مانند آراستگی در اجتماع، رابطه عاطفی باشیعیان، صله ارحام، اخلاق در خانواده، رعایت حقوق همسایگان، حسن رابطه با بینوایان، موضع‌گیری با نااهلان نیز در همین فصل مطالبی نگاشته شده است.

چگونگی برداشت و استفاده آن حضرت از مواهب الهی

فصل ششم که فصل پایانی این اثر است نیز به چگونگی برداشت و استفاده آن حضرت از مواهب الهی و پاسداشت حفظ محیط زیست مانند عمران و آبادانی زمین با درختکاری، حمایت از حیوانات و…اختصاص دارد.