خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ دانشنامه جهانی و دوزبانه کلیله و دمنه روز چهارشنبه ۲۴ بهمن و در مراسم اختتامیه همایش بین‌المللی کلیله و دمنه رونمایی شد. این دانشنامه به همت و مدیریت دکتر بابک اعتمادی و دکتر علیرضا حبیبی گردآوری شده و رونمایی آن با حضور سفرای کشورهای هند، قزاقستان، ترکیه، افغانستان، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، استادان ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی و ریاست این دانشگاه انجام گرفت. در خلال این مراسم، جایزه فرهنگی هند به پاس تلاش‌های علمی و فرهنگی دکتر بابک اعتمادی و دکتر علیرضا حبیبی به آنان تقدیم گردید. بابک اعتمادی دانشنامه‌نویس، فرهنگ‌نگار، نویسنده و سردبیر انتشارات پیام عدالت است و تاکنون ۲۴۷ عنوان کتاب منتشر کرده که او را به پرآثارترین نویسنده ایرانی بدل کرده است. او به مدت ۲۰ سال درزمینهٔ گردآوری و نگارش دائره‌المعارف‌های گوناگون برای کودکان و بزرگ‌سالان فعالیت داشته و اثر «فرهنگ دکتر بابک اعتمادی» با ۱۵ هزار مدخل یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای او محسوب می‌شود. همچنین طراحی گرافیک این کتاب بر عهده خانم راضیه تاجی زادگان بوده است.
همایشی برای پیوند تمدن‌ها
همایش بین‌المللی کلیله و دمنه روز چهارشنبه ۲۴ بهمن با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و سفارت هندوستان برگزار شد و نزدیک به ۵۰ کارشناس و استاد دانشگاه اثر جاودان کلیله و دمنه را از ابعاد گوناگون بررسی کردند. در آیین اختتامیه این همایش با حضور فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، رودرا گواراو شرسد سفیر هند و سفیران، رایزنان فرهنگی و نمایندگان کشورهای هند، ترکیه، قزاقستان، عراق، افغانستان، رئیس مرکز فرهنگی هند در ایران، سعدخان رئیس مؤسسه فرهنگی اکو، شجاع احمدوند رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و استادان زبان و ادبیات فارسی همچون غلامعلی امیرنوری، از آثار علمی پژوهشی با موضوع کلیله و دمنه رونمایی شد. این آثار شامل سه لوح فشرده به نام «کلیلک و دمنک» با روایت استاد امیرنوری، کتاب صوتی داستان‌های بیدپای و درنهایت دانشنامه دوزبانه و جهانی کلیله و دمنه به کوشش بابک اعتمادی و علیرضا حبیبی بود.
دانشنامه‌ای برای نمایش گنج درخشان کلیله و دمنه
اعتمادی در سخنان خود در همایش بین‌المللی کلیله و دمنه و در معرفی دانشنامه گفت: «از دیرباز ادبیات فارسی و هندی تعاملی دوسویه و مؤثر بر هم داشته و بر غنای یکدیگر افزوده‌اند. ایران و هند به‌عنوان دو تمدن کهن، تأثیری دیرینه بر اندیشه و فرهنگ یکدیگر داشته‌اند و بسیاری از آثار ارزشمند ادبیات فارسی از حکمت هندی سرچشمه گرفته‌اند. در مقابل، اندیشه ایرانی نیز در سنت‌های ادبی هند مؤثر بوده است. کتاب کلیله و دمنه یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های این تبادل فرهنگی است.»
او درباره درون‌مایه کلیله و دمنه بیان کرد: «پیام سرشتین این کتاب که آموزه‌هایی ژرف درزمینهٔ طبیعت انسان، خردمندی، جاه‌طلبی، خیانت و حسادت است، همچنان دست‌نخورده مانده‌اند. کلیله و دمنه گنجینه‌ای از خرد، سیاست و روانشناسی است که در لابه‌لای روایت‌های نمادین، پیچیدگی رفتارهای بشر را برای ما آشکار می‌کند. دانشنامه جهانی کلیله و دمنه نشان می‌دهد که چرا این اثر هنوز مهم است و چه نقشی در شکل دادن به اندیشه انسان دارد.»
او همچنین گفت: «در روزگاری که هوش مصنوعی قادر است داستان بنویسد، درک ادبی داشته باشد و متون را پردازش کند، همچنان کلیله و دمنه اثری مهم محسوب می‌شود؛ زیرا این کتاب صرفاً مجموعه‌ای از واژه‌ها نیست، بلکه بازتابی از تجربه انسانی و نتیجه تفکر، تأمل و خلاقیت نویسندگان آن است؛ چیزی که هنوز هیچ الگوریتمی قادر به تقلید آن نیست.»
اعتمادی درباره انگیزه نگارش دانشنامه برای این اثر افزود: «آنچه کلیله و دمنه را متمایز می‌کند، عمق روان‌شناختی و تحلیل رفتارهای انسانی است. این کتاب آیینهای از ذات واقعی انسان‌هاست. از جاه‌طلبی و خیانت تا صداقت و خرد، از حسادت و رقابت تا وفاداری و فریب؛ همه آنچه در روابط انسانی شکل‌گرفته، در این اثر دیده می‌شود. درس‌های کلیله و دمنه نه‌تنها برای گذشته که برای زندگی امروز هم ضروری است. این اثر تنها درباره شناخت دیگران نیست؛ بلکه به شناخت خود نیز می‌پردازد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم با دانشنامه کلیله و دمنه، لایه‌های پنهان‌تری از این حکایات را آشکار کنیم.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «ما با این دانشنامه تلاش کردیم نه‌تنها داستان‌های کلیله و دمنه را بازگو کنیم، بلکه لایه‌های عمیق‌تر این حکایات را بررسی کنیم و نشان دهیم که چگونه این درس‌ها در دنیای امروز هم مصداق دارند. دانشنامه جهانی کلیله و دمنه راهنمای شناخت رفتارهای انسانی است، ابزاری برای فهم روابط پیچیده قدرت و چراغی تا بفهمیم خرد و آگاهی چگونه می‌تواند انسان را از اشتباهات مصون بدارد.»
دانشنامه کلیله و دمنه؛ مرجعی برای مطالعات تطبیقی و چند رشته‌ای
دانشنامه جهانی و دوزبانه کلیله و دمنه اثری جامع و پژوهشی درباره کلیله و دمنه است که علاوه بر ارائه اصل داستان‌ها، شامل تحلیل‌های تاریخی، فلسفی و روان‌شناختی نیز هست. در این اثر، کلیه نسخه‌های کلیله و دمنه از زبان سانسکریت تا ترجمه‌های فارسی و عربی بررسی‌شده و تغییر و تأثیر هر ترجمه بر روایت اصلی تحلیل می‌شود. همچنین با واکاوی شخصیت‌های داستانی، سعی شده است نشان داده شود که هر حیوان در این حکایات، نماد چه نوع شخصیت و رفتار انسانی است.
در این کتاب، تأثیر کلیله و دمنه بر ادبیات جهان و آثار نویسندگان بزرگ واکاوی شده و مقایسه‌ای تطبیقی میان داستان‌های آن و دیگر حکایات تمثیلی جهان مانند افسانه‌های ازوپ و هزار و یک شب انجام گرفته است. افزون بر آن، پیوند این داستان‌ها با حوزهٔ مدیریت، سیاست و حتی مناسبات روزمره و تصمیمات فردی در دنیای امروز نیز بررسی شده است. ازاین‌رو در بخش‌هایی از دانشنامه، مفاهیم کلیله و دمنه با نظریه‌های مدرن جامعه‌شناسی و روانشناسی تطبیق داده شده‌اند. تحلیل‌های زبانی و ادبی، سبک‌شناسی روایت و تغییرات واژگانی در نسخه‌های مختلف نیز در این دائره‌المعارف مورد توجه قرار گرفته است. این ویژگی‌ها باعث شده تا دانشنامه جهانی کلیله و دمنه به مرجعی مهم برای استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک در حوزه مطالعات تطبیقی بدل شود و این میراث ارزشمند را برای نسل‌های آینده حفظ کند.
نظر شما