سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - ساحل رضائی: بانوی شاعر متولد شهر هرات افغانستان است اما در مشهد بزرگ شده است. «زهرا رسولی» دارای تحصیلات حوزوی است و سال‌های زیادی است که به ایران مهاجر شده و در شهر مشهد بزرگ شده و زندگی می‌کند. او از کودکی نوشتن و سرودن را آغاز کرده و همچنان به طور جدی ادامه می‌دهد. این شاعر افغانستانی در سومین فصل برنامه تلویزیونی «سرزمین شعر» حضور پیدا کرد و با شرکت در دهمین «کنگره واژه‌های تشنه» نیز مورد تقدیر داوران قرار گرفت و درخشید. با این بانوی شاعر آیینی، در خصوص مزیت‌ها و کیفیت و اثرگذاری «کنگره واژه‌های تشنه» بر ادبیات آیینی افغانستان و وضعیت کنونی ادبیات آیینی این کشور به گفت‌وگو نشستیم.

افغانستان نیاز بیشتری به اشعار آیینی دارد

زهرا رسولی درباره حضورش در «کنگره واژه‌های تشنه» گفت: عشق و ارادتم به اهل‌بیت و احساس دِینی که همیشه نسبت به قیام اباعبدالله‌الحسین (ع) و واقعه عاشورا دارم، اولین انگیزه من برای شرکت در این کنگره بود و فکر می‌کنم انگیزه تمام شرکت‌کنندگان هم همین بود.

وی ادامه داد: انگیزه دیگری که از شرکت در این کنگره داشتم، این بود که احساس کردم ادبیات افغانستان و ادبیات مهاجرت، واقعاً نیاز بیشتری به اشعار آیینی دارد و باید شاعران آیینی به چنین جشنواره‌هایی که مختص به ادبیات آیینی برگزار می‌شود، توجه بیشتری نشان بدهند. ادبیات آیینی افغانستان واقعاً به چنین برنامه‌هایی نیاز دارد و هر قدمی هرچند کوچک، که در این راه برداشته شود غنیمت و ارزشمند است.

رسولی همچنین در خصوص کیفیت این کنگره گفت: با توجه به پراکندگی که در حضور شاعران هم‌وطن ما وجود دارد، برآورد کیفیت جشنواره طبیعتاً کار دشواری است. دوستانی از داخل افغانستان در این جشنواره حضور داشتند که ما متاسفانه موفق به دیدار آن‌ها و حتی شنیدن اشعارشان نشدیم. همچنان که آن‌ها، ما شرکت‌کنندگان داخل ایران را ندیدند و اشعارمان را نشنیدند و تعاملی میان ما شکل نگرفت. بنابراین نمی‌شود در رابطه با کیفیت کنگره نظر قطعی داد.

شاعر تقدیر شده دهمین «کنگره واژه‌های تشنه» ادامه داد: به‌طور کلی برگزاری این کنگره خوب بود؛ خوب از این جهت که در ادبیات آیینی افغانستان کمبود چنین برنامه‌هایی همیشه احساس می‌شود. اما مطمئناً هنوز جای کار دارد و در سال‌های آینده برگزاری این کنگره قطعاً بهتر از سال‌های گذشته می‌شود.

وی یادآور شد: با توجه به محدودیت‌هایی که داریم، شاید پیشنهاد دادن راهکار برای بهبود بخشیدن به کنگره، کار آسانی نباشد و می‌دانیم که صرفاً پیشنهاد دادن به تنهایی راهگشا نیست. بهبود بخشیدن به این نوع مراسم‌ها بیشتر از شنیدن پیشنهادها، نیازمند تعامل و همکاری است. اما اگر قبل از برگزاری کنگره یک سری سرفصل‌هایی در نظر گرفته و در مورد آن سرفصل‌ها، کارگاه‌هایی حتی شده مجازی هم برگزار شود یا منابعی برای مطالعه در اختیار دوستان هنرمند قرار بگیرد که شعر و داستان منسجم‌تر نوشته شود، به نظر من می‌تواند کمک کند به اینکه ما نوشته‌های جامع‌تری داشته باشیم.

باید عاشورا را در متن زندگی خود بیاوریم

این بانوی شاعر ادامه داد: جامع از این لحاظ که صرف به موضوع مسئله وقایع عاشورا یا صرف به مسئله گودال و قتل‌گاه نپردازیم. باید عاشورا را در متن زندگی و امروز خود بیاوریم که این اتفاق نیازمند این است که پیش‌زمینه‌هایی چیده شود و در اختیار هنرمندان قرار بگیرد. برای مثال منابع مطالعاتی یا حتی فیلم‌ها و مستندهایی را در اختیار هنرمند قرار بدهند تا پخته‌تر و با ذهن بازتر به سمت خلق اثر گام بردارد.

وی افزود: ما از دیرباز واقعه عاشورا و کربلا را با هنر به مخاطبان منتقل کرده‌ایم. یکی از رسالت‌های هنر همین ادامه دهندگی مسیر است. یکی از اتفاقات مثبتی که با این کنگره رقم می‌خورد خلق آثار خوب و ارزشمند و هدفمندی است که دیروز و امروز و فردای ما را به‌هم متصل می‌کند و امتداد می‌دهد. در این کنگره، در کنار آشنا شدن هنرمندان با یکدیگر، شاعران و نویسندگان ترغیب به مطالعه آثاری در باب عاشورا و وقایع تاریخی شدند که این هم از اثرات مثبت جشنواره بود.

زهرا رسولی خاطرنشان کرد: امسال اولین سالی بود که در این کنگره توفیق حضور پیدا کردم. کنگره با تمام توان دفتر ادبیات آیینی افغانستان برگزار شد. هرچند که محدود و معدود اما دست‌اندرکاران پای کار آمدند و همین تلاش‌ها با وجود محدودیت‌ها واقعاً ستودنی است اما قطعاً جا برای بهتر شدن کنگره وجود دارد و این بهتر شدن بدون شک نیازمند همراهی و همکاری کسانی است که دستی در کار دارند. حال این همکاری‌ها چه از لحاظ فرهنگی باشد، چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ دیگر امکاناتی که برای برگزاری چنین کنگره‌هایی نیاز است. قطعاً با کمک ارگان‌های دغدغه‌مند و ولایی این کنگره امکان پیشرفت خیلی بیشتری از این را دارد.

وی ادامه داد: از آنجایی که بنده شاعر آیینی هستم، اکثر دوستان اهل قلم من هم آیینی سرا هستند که این دوستان همگی از سرزمین زبان فارسی هستند. این دوستان آثارشان از نظر قوت ادبی در وضعیت خوبی به سر می‌برد و بیانگر این است که ادبیات آیینی ما، ادبیات ضعیفی نیست.

رسولی با بیان اینکه کنگره واژه‌های تشنه می‌توانست بیشتر از این هم دیده شود، گفت: یقین دارم در خصوص کنگره واژه‌های تشنه خیلی بیشتر می‌توانست در رسانه‌ها و میان مردم دیده و حمایت بشود. اگر دغدغه‌مندان ادبیات آیینی افغانستان پای کار بیایند و همکاری و همراهی کنند، مطمئناً بیشتر از این می‌تواند دیده شود و تأثیرگذارتر باشد.

روحِ ذلت ناپذیری در تنِ آزادگی است

زهرا رسولی در پایان گفت‌وگو، شعر مورد تقدیر شده‌اش در «کنگره واژه‌های تشنه» را به خوانندگان ایبنا تقدیم کرد:

در دل کروبیان محشر به پا کردی حسین

عرش را با نینوایت کربلا کردی حسین

کیستی؟ قرآن ناطق؛ آنکه با قول و عمل

در بیابانِ بلا مکتب به پا کردی حسین

"مثل تو با مثل او بیعت نخواهد کرد" تو

تا قیامت حق و باطل را جدا کردی حسین

هست هفتاد و دو سوره در زبور کربلا

آیه‌های نور و رحمت را سوا کردی حسین

عذرخواه آمد، به مصداق"عَفا وَ أَصْلَح…" به "حر"

حریت بخشیدی آزادی عطا کردی حسین

"فَاسْتَقِم…" شرط خلوص است و تو در میدان عشق

با تمام هستی‌ات حق را ادا کردی حسین

روحِ ذلت ناپذیری در تنِ آزادگی است

پای "هیهات…"ی که گفتی جان فدا کردی حسین

معنی "اُدْعُوا إِلَی اللّه"ی که در گودال هم

شمر را دعوت به آیات خدا کردی حسین

روی دوش مصطفی یا زیر سُمِّ اسب‌ها

عمر خود را وقف تسلیم و رضا کردی حسین

در عجب ماندم چرا از پا نیفتاد آسمان

چون به نومیدی نظر بر خیمه‌ها کردی حسین!