به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک، کتاب «سنجان» اثر مشترک علیرضا فقیهی و ندا غلامی در ۱۹۸ صفحه و شمارگان یک هزار جلد در ۶ فصل به همراه پیوست و منابع توسط انتشارات پیام دیگر منتشر و به بازار کتاب عرضه شد.
کتاب «سنجان» درشش فصل به شرح زیر به رشته تحریر درآمده است.
فصل اول: جغرافیای طبیعی و انسانی
قره کهریز، موقعیت طبیعی سنجان، آب و هوا، مطالعه بادها، درجه حرارت، بارندگی، زمین شناسی، مطالعه خاک، منابع آبی (رودخانه، چشمه، چاه قنات) قنوات، مالکیت، محصولات کشاورزی، مطالعه زندگی جانوری منطقه، جمعیت، مشخصات قومی، بعد خانوار، کاربری زمین در سنجان، مذهب و نقش مذهبی سنجان.
فصل دوم: پیشینه تاریخی
پیشینه تاریخی در کتب مختلف، معنای لغوی سنجان و فیجان، معناهای مختلف سنجان، تاریخچه شهرداری سنجان، تاریخچه نماز جمعه و مصلای سنجان، الحاق به اراک، بناهای تاریخی، امامزادگان، مسجد شبستان، حمام تاریخی سنجان (حاج نظیر)، آهنگری، کفش دوزی (ارسی)، پالان دوزی / جُل دوزی، گیوه دوزی و کاروانسرا.
فصل سوم: سابقه علمی و فرهنگی
اشارات کلی، شیخ علی نخستین، شهید علی هاشمی سنجانی، حاج شیخ ابوالفضل اخلاقی (حاج آقا مقدس) و جواد شریفی (واجد).
فصل چهارم: نقش مردم سنجان و فیجان در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس:
نقش مردم سنجان و فیجان در انقلاب اسلامی، نقش سنجان در دفاع مقدس، شهدای سنجان و فیجان.
فصل پنجم: گویش
قواعد حاکم بر گویش مردم سنجان و واژگان محلی
فصل ششم: آداب و رسوم
ازدواج و زایمان، مراسم نوروزی، مراسم مذهبی، مراسم سنتی، بازیها و معروفترین غذاهای محلی. پیوستها و منابع.
در پیشگفتار کتاب «سنجان» میخوانید: «…فرهنگ هر ملت نتیجه احساسات و اندیشههای آنها در طول زمان است و این احساس و اندیشه نیز نشأت گرفته از جهان بینی آن ملت است. فرهنگ صفت ممیزه انسان با دیگر موجودات در جهان هستی است و این فرهنگ تنها از طریق محیط و زبان به دیگران انتقال پیدا میکند. بنابر اذعان بزرگان و اندیشمندان آشنایی با پیشینه تاریخی و فرهنگی تاثیر بسزایی در هویت بخشی و انسجام درونی یک قوم یا گروه دارد.
یکی از بهترین راههایی که میتوان از طریق آن در احوال و اسلاف هر جامعهای جستجو کرد شناخت هویت فرهنگی آن جامعه خواهد بود و شناخت این هویت فرهنگی انسان را به سوی رشد و تعالی سوق خواهد داد. آیین و اعتقادات هر منطقهای نیز پیشینه فرهنگی و هویت آن منطقه به شمار میآید، بر این اساس برای دوام هرچه بیشتر آنها باید این آداب و رسوم ثبت و ضبط گردد، زیرا ناگفته پیداست که ادبیات شفاهی هر منطقه اگرچه ریشه در روزگاران کهن دارد و سالیان متمادی سینه به سینه منتقل شده است، ولی تا بر سینه سفید کاغذ نقش نبندد ماندگار نمیشود و رو به فراموشی خواهد رفت. جدای از این رویه تاریخی از منظر روانشناختی نیز شناخت این آیینها اهمیتی وافر دارد، چرا که رفتار و افکار امروزین ما حاصل آن چیزی است که در گذشته و در دل تاریخ رخ داده و این همان چیزی است که ملتها و افراد را از هم جدا میسازد
یونگ در پژوهشهای روانشناختی خود به مفاهیم یا «کهن الگو» میپردازد، مفاهیمی برخواسته از آیینها و اساطیر که از دوران کهن در ذهن ما بر جای ماندهاند و هنوز در ذهنیت فردی و جمعی ما اثر میگذارد. از منظر یونگ شناخت روان و حتی روان جامعه و بالاخص لایههای عمیق ناخودآگاه بدون شناخت این کهن الگو و آنچه وی ناخودآگاه جمعی می نامد میسر نیست. پس میتوان ادعا نمود که شناخت و بررسی آیینهای کهن اکنون و همیشه امری مهم و حتی الزامی است…».
در بخش موقعیت طبیعی «سنجان» آمده است: سنجان با کسر سین و نون، در جنوب شهر اراک و به فاصله ۵ کیلومتری از آن، در یک دره سرسبز واقع شده و به وسیله چند کوه محصول شده است. وجود قناتهای متعدد و وضعیت جغرافیایی خاصی که دارد به آن زیبایی خاصی بخشیده و همچون نگین سبزی آن را در منطقه جلوهگر ساخته است. سنجان نسبت به اراک دارای شیب ملایمی است و جهت جریان آب و باد به طرف اراک میباشد. در مشرق و مغرب این ناحیه دو رشته کوه با سنگهای کبود قرار گرفته است (کوههای قصبه و کلاله). در جنوب قله کوه نسبتاً مرتفعی به نام سفیدخانی قرار گرفته است که منبع آب شهر اراک و سنجان میباشد و در زمستان پوشیده از برف است و حتی در تابستان در قله آن برف دیده میشود، که حدفاصل آن در غرب رشته کوههایی است که گردنه گلیشود راه ارتباطی این ناحیه با قسمتی از اراک در آن قرار گرفته است.
در شرق سنجان سابقاً کورههای آجرپزی و قره کهریز سفلی قرار داشته است، از میان فیجان و کرهرو رودخانهای میگذرد که از کوههای جنوب سرچشمه گرفته و پس از عبور از ضامنجان، سنجان و کرهرود وارد اراک میشود که در زمستان آب فراوان به صورت سیلاب در آن جاری است ولی در تابستان کم آب میباشد و در طرفین این رودخانه قلمستانهای انبوهی وجود دارد که نوع درخت آن کبوده و تبریزی میباشد. بین دو رشته کوه شرقی و غربی دشت وسیعی است که شهر سنجان و زمینهای کشاورزی اطراف در آن قرار گرفته و هرچه از این کوهها به طرف رودخانه مزبور پیش برویم زمین پستتر شده ولی از لحاظ شیب زمین بیشتر شده است و تا حدودی کار خیابان بندی را در این منطقه مشکل کرده است.
سنجان قبل از تبدیل شدن به شهر مرکز دهستان قره کهریز به حساب میآمد که شامل خود این منطقه و چندین روستای اطراف آن میشد. روستاها و شهرهای مجاور این شهر غیر از اراک عبارتند از کرهرود (شمال شرقی) ضامنجان (جنوب)، گوار و عقیل آباد (جنوب شرقی) و قانیارق (غرب). سنجان امروزی حاصل اتصال دو روستای مجاور سنجان و فیجان میباشد که پیش از این به همراه کرهرود به (سه ده) معروف بودهاند. خط راه آهن کشوری نیز از مجاور آن عبور میکند و همچنین در کناره جاده بین شهر اراک-- خرم آباد (شازند – ملایر– بروجرد) واقع شده است. در هر محله سنجان و فیجان حداقل یک مسجد و یک حمام عمومی وجود داشته است. محلات سنجان عبارتند از: محل بالا، محل پایین، قلعه، سرچغا، باغ شیب، سرجو، پاچمن، امامزاده و محلات فیجان عبارتند از فیجان بالا، فیجان پایین (سرلرزنه)، سرکمر، کوچه ترقیها واقع در فیجان بالا، در گوشه و قلعه، کوه قصبه واقع در شرق این شهر مشرف به مزارع و باغهای زیبایی است که نمای طبیعی این شهر را فوق العاده و زیبا ساخته است.پارک کلاله واقع در غرب این شهر و محل تفریحی سه لل واقع در درختستانهای شرق این شهر از مراکز تفریحی و دیدنی این منطقه از استان مرکزی میباشد. شهرک شهید نبئ نیز بعد از انقلاب اسلامی از سوی کمیته هفت نفره به افراد فاقد زمین واگذار و زمینه احداث آن فراهم گردید.
نظر شما