دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ - ۰۹:۱۷
دینانی فیلسوف‌ است اما بیش از فیلسوف بودن، یک فقیه اصولی‌ است

سید صادق موسوی گفت: دینانی فیلسوف‌است اما بیش از فیلسوف بودن، یک فقیه اصولی‌ است. آقای دینانی، کل «تهذیب‌الاصولی» که آقای سبحانی تقریر کردند را در مدت 13سال در درس امام تلمذ کرد.

سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): روز یکشنبه ۲۷ خرداد ماه به همت سازمان مرکز اسناد و کتابخانه ملی، نشست صد کتاب ماندگار قرن؛ با محوریت معرفی و بررسی کتاب ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلامی؛ تالیف دکتر غلامحسین دینانی، برگزار شد. در این نشست انشاءالله رحمتی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، حسن سیدعرب، عضو هیئت علمی بنیاد دایرۀالمعارف اسلامی سخنرانانی خواهند و کرد و دبیری علمی این نشست نیز برعهده سیدصادق موسوی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مطهری بود.

در ابتدای این نشست، سیدصادق موسوی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مطهری، در بیان مقام علمی دینانی گفت: در حدود چهل سال هم‌نشینی با آقای دینانی یک‌بار ندیدم ایشان در جلساتشان، به جز عقل و عقلانیت، چیزی گفته باشند. یاد ندارم که هرگز در راستای کسب امور دنیوی گفته باشد.

او افزود: کسی که برای اولین بار به ایشان حکیم گفتند من بودم که حدود ده سال با ایشان جنگ داشتم و اصرار داشتند که این حرف را به من نگویید. هرکس با دینانی محشور باشد، آثار ایشان را نمی‌خواد؛ کتاب‌های ایشان صامت است و ما شاگردان در محضر ناطق بودیم و آقای دینانی، محضری عالمانه و متعقلانه دارند. دکتر دینانی فیلسوف‌است اما بیش از فیلسوف بودن، یک فقیه اصولی‌است. آقای دینانی، کل «تهذیب‌الاصولی» که آقای سبحانی تقریر کردند را در مدت ۱۳ سال در درس امام تلمذ کرد.

او ادامه داد: تکیه‌گاه و نقطه کانونی اندیشه‌های دینانی عقل است. فلسفه دینانی از اصولی‌گری و فقاهتی که خدمت اساتید بودند، رشد یافته است. دینانی عقل را در فلسفه طرح کرد اما ریشه‌های طرح او برگرفته از علم اصول است. ایشان مصداق وصیت حضرت ختمی مرتبت به امیرالمومنین است که فرمودند، علی جان، اگر مردم برای تقربت به خدا به انواع «بر» متوسل می‌شوند، تو به عقل توسل کن.

عقل طربناک

در ادامه این نشست، انشاءالله رحمتی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، در رابطه با کتاب «ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام» گفت: در مقدمه، از کربن آغاز می‌کنم و عبارتی از او در کتاب اسلام ایرانی را نقل می‌کنم که به‌نظرم شخصیت آقای دینانی را نشان می‌دهد. او در این کتاب می‌گوید، روحانی جوان سی‌ساله‌ای، با اعتقاد راسخ می‌گفت که اگرچه در مذهب تشیع به همه عالم باز است اما، خواص و اهل معنا بهره می‌برند و هدف هم رستگاری همینان است. من حدس می‌زدم که این حرف از آقای دینانی باشد و بعداً پرسیدم و متوجه شدم که این حرف از ایشان است. کربن شبیه به این حرف را نقل می‌کند که بارها این سخن به گوشم خورده است که اگر خود امام تو را به این حقانیت راه ندهد، از هیچ کلامی که به بیرون به گوشت می‌خورد، راهی پیش نمی‌بری.

او گفت: کتاب ماجرای فکرفلسفی، ماجرای فکر فلسفی خود دینانی است. کربن بحثی دارد که ماجرای فکر فلسفی را به خوبی نشان می‌دهد. او می‌گوید که حکیم شیعه در پیکاری سه ضلعی است. یک وجه این پیکار در برابر اهل سنت است، اهل سنت به معنای کسانی که دین را به ظاهر محدود می‌کنند. وجه دیگر این پیکار با صوفیه و وجه آخر با ظاهرگرایان شیعه است. به‌نظرم این پیکار یک وجه دیگر دارد و آن پیکار هم با اصحاب عقل استدلالی است. آقای دینانی طرفدار عقل است؛ اما استدلالی محض نیست. عقل استدلالی، عقلی است که تجلی آن در علم کلام و فلسفه تحلیلی است. عقل دینانی عقل اشراقی و سهروردی است. عقل اشراقی نوعی از طربناک دارد.

او افزود: این کتاب ماجرای فکری، تلاش برای مقابله با این عقل استدلالی و نقطه عطف این کتاب هم میرداماد و حکمت معنوی تشیع است. میرداماد، فتح الفتوح این حکمت است. جامعیت و مقبولیت میرداماد در حکمت ما مثال‌زدنی است. میرداماد توانسته الگویی از حکمت را ارائه کند که بی‌بدیل است. او درعین‌حال که به کسی باج نمی‌دهد، شخصیتی دارد که همه او را می‌پذیرند. شخصیت فقهی، سیاسی و حکمی را با هم دارد. دو تن از اخلاف او، مجلسی و ملاصدرا هر دو میرداماد را ستودند.

منبع واحد عقل و وحی

رحمتی ادامه داد: ملاصدرا به میرداماد «استاد البشر» و «عقل حادی‌العشر» می‌گوید. حرف او برمبنای تلقی‌اش از حکیم است. حکیم قطب است؛ پس ملاصدرا اصلاً استعاری نمی‌گوید. معنای قطبی که در میرداماد محقق می‌شود، همانی است که سهرودی می‌گوید که اگر حکومت به دستش باشد، زمانه نورانی خواهد شد. در فتوحات هم فصلی داریم که گویی توصیف این مفهوم قطب است. ابن‌عربی می‌گوید که قطب به اعتبار ثبات است نه یاران، پس حرف ملاصدرا تعارف نیست. مجلسی هم عبارت شگفتی‌سازی در توصیف او دارد؛ میرداماد گزارش بلندی به نام «خلعیه» دارد که گزارشی از ترک بدن میرداماد است. مجلسی می‌گوید که خود این رساله نشان می‌دهد که میرداماد چه سیرت پاک و مقدسی دارد.

او گفت: دینانی از علم‌داران حکمت شیعی است. بحث مهم دیگر اتهام التقاط است. به حکمت شیعه و ملاصدرا اتهام التقاط می‌زنند. دینانی در این کتاب می‌گوید که آن‌چه در حکمت شیعی است، وحدت و جمع است و این وحدت اعتباری نیست و حقیقی است. این اجزا اصلاً میل ترکیبی دارند و باید باهم هماهنگ شوند و هنر حکمت شیعی کنار هم قرار دادن این‌ها بوده است.

او ادامه داد: این ترکیب، هوشمندی حکمت شیعی بود که فهمید منبع عقل و وحی یکی است. درحالی که در فلسفه‌های دیگر فرض می‌شود که عقل و وحی دو منبع متفاوت دارند. سهروردی می‌گوید، علم و دین به کسی اختصاص ندارد و «واهب‌العلم» بخلی ندارد. حکیمان شیعه توانستند این فتح‌الفتوح ترکیب را به‌خوبی انجام دهند. اگر می‌خواهیم بدانیم فلسفه به چه کار می‌آید، برویم ببینیم ملاصدرا چگونه از این عقل در فهم دین استفاده کرد.

برچسب‌ها

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 34
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 7
  • اسماعیل IR ۱۲:۵۸ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    سلام ایشان در بند ذهن هستند ‌ فیلسوف نیستند . ذهن پروری ، فیلسوفی نیست . ضمنا فیلسوف با فکرش نه ذهن اش ، جامعه را ، همه جامعه را با خود همراه می کند . نظراتش، جهانی را رشد می دهد .فیلسوف ، فقط آشنایی با نظرات فیلسوفان نیست .
  • مهدی آیتی IR ۱۶:۴۷ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    سلام فلاسفه عموما از جامعه و مردم بریده هستند و درد جامعه را نمی فهمند ، همانطور که مردم سخنان فلاسفه را نمی فهمند و به همین دلیل ، عموم فلاسفه در مقابل ظلم به مردم و بی عدالتی ها ساکتند و در جرگه آزادیخواهان نیتستند و دکتر شریعتی و امثال او به همین دلیل با بیشتر فلاسفه و غار نشینی آنها مخالف بود و آن ها را در زمره روشنفکران آزادیخواه و عدالت طلب نمیدانست!؟
  • مهدی IR ۱۷:۴۰ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    سلام خداوند حفظ کند این ذخایر بویژه استاد دینانی را و به ما توفیق بهره مندی از معارفش عنایت فرماید.
  • رسول سروش متش DE ۱۸:۳۹ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    درود .او فیلسوف نیست تءولوگ است ۰👏👏👏👏
  • اصفهانی IR ۱۸:۴۳ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    عدم وحدت فلاسفه دنیا را مقدمهٔ جهنم کرده.
  • رحیم طا قی بیرق IR ۲۰:۵۵ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    باسلام. تا آنجایی که من در این سی یا بیست سالی که در تلویزیون پای صحبت‌های استاد نشستم و در حد توان خودم فهمیدم میتوانم به جرات بگم که واقعاً بینظیرند و افتخار کشور ما ایران هستند و باید از ایشان به نحو احسن تقدیر و تشکر باید کرد
  • مریم گلرخ امین IR ۲۱:۱۱ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    فلسفه ای که ایشان تدریس می کنندعالی است و من هر هفته نگاه می کنم.
  • یازهرا IR ۲۱:۱۶ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    دینانی واقعا عالیست من همیشه صحبت‌هایش گوش میکنم
  • سید علی علوی IR ۲۲:۰۳ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    فيلسوف دینانی از مفاخر فلسفه اسلامی است۰
  • حسن زاده IR ۲۲:۳۴ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۸
    خداوند وجودمبارک وپرفیضشان حفظ کندانشااله
  • ناشناس IR ۰۲:۰۳ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    چون فیلسوف است فقیه اصولی است و گرنه می شد یک اخباری بی دین!
  • پروین IR ۰۶:۳۰ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    بسیار عالی دکتر دینانی درزمان مانظیر ندارند البته من سخنان ایشون رو میشنوم ولی درحد اظهار نظر نیستم
  • چوپون US ۰۸:۱۸ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    فیلسوف فقط حسین الهی قمشه ای که بیسواد و باسواد شیفته حرفاش میشن
    • معنوی IR ۰۰:۳۷ - ۱۴۰۳/۰۴/۲۶
      ایشان عارف ست نه فیلسوف
  • مهدی ایمیل ندارم IR ۰۸:۲۱ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    جانم فدای استاد دینانی ایشان صاق است مخلص است ساده و بی ریاست هر کیشی که می‌خواهد داشته باشد او پاک و منزه است از جمیع تعینات و تعلقات روزگار من عاشق سادگی وبی آلایشی این بزرگ مرد معاصر م استاد و معلمم حضرت استاد غلامحسین دینانی ست تمام ( اگر بگوید ماست سیاه است ازو می پذیرم ۰ چرا که ایمان دارم باو خدایش توفیق دهد و اطال الله عمره آمین
  • محمد طبیب چی IR ۰۸:۵۸ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    سلام . در مقابل عنوان این مقاله عرض می کنم : ایشان یک انسان به تمام همه اوصافش هستند . اصول شان معنویت بخشی به انسان با بینش الهی است . چنانکه در حمایت از ایران نهایت سعی را دارند .
  • مینا IR ۱۱:۳۳ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    عشق منه دینانی♥️♥️♥️
  • سوفیا FR ۱۲:۴۳ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    نمونه اقای دینانی نیست از صحبتهای ایشان خسته نمی شوم
  • رزیتا گرجی IR ۱۳:۲۵ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    درودبرشما بسیار عالی وقدردان هستم از برنامه عالی شما ایا شرایط برای شرکت دانشجویان هم مهیاست؟
  • ناشناس IR ۱۴:۳۵ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    دینانی صرفا یک نویسنده درجه دوم فلسفه و دین هست که نه فلسفه و نه دین را در عمق ماهیت آنها فهم نکرده است.
  • نجم الحسن ابراهیمی IR ۱۵:۱۲ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    سلام علیکم و رحمت الله و برکاته بنده چند سال شده که با حضرت استاد آشنا شده ام و تفکر الهی و عرشی در حد استعداد و سعه وجودی بهره بردم. من تقاضا دارم که اینجوری اندیشمندان باید اماکینن بین المللی مثل قم میدان داد.
  • علی اکبر سلیمانگلی IR ۲۰:۱۷ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    در سال ۵۳ یا ۵۴ که دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد بودم ،سمیناری فلسفی برگزارگردید وچندین استاد فلسفه والهیات ،ازجمله دکتر دینانی که استادی جوان وخوش قد وقامت بودندنسبت به دیگراساتید ،راجع به نقد ورد تناسخ ،سخنرانی مفصلی فرمودند که تحسین همگان ازجمله دانشجویان را در پی داشت .یاد ونامش همواره گرامی ومحترم باد وخداوند سلامتش بدارد .
  • اکبر IR ۲۰:۲۰ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    زنده باشد .این مرد انسان بزرگ واندیشمند هست .قابل احترام وتکریم
  • آذرفرجی IR ۲۲:۱۲ - ۱۴۰۳/۰۳/۲۹
    بسیار سپاس از این حکیم که هر هفته مهمان شبکه ۴هستند واقعاً می آموزیم. در پناه حق باشند و سلامت
  • حبیب صباحی IR ۰۴:۳۵ - ۱۴۰۳/۰۳/۳۰
    حیف که بداخلاقه حوصله انتقاد نداره اصل عالم عاقل هدایتگر انتقادپذیریه.‌‌.یاخودش هدفمندتر میشه یانادانی منتقد به داناییش ختم میشه
  • مریم IR ۱۶:۱۴ - ۱۴۰۳/۰۳/۳۰
    فیلسوفی که نتواند مشکلات جامعه اش را حل کند بدرد لای جرز میخوره
  • حسن جون IR ۰۱:۴۶ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۲
    ما قرن هاست در ایران فیلسوف نداریم . همه شیخند و اصولی .
  • محجوب IR ۰۹:۲۶ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۲
    ان شاءالله همیشه سالم وتندرست باشند. الحق او فیلسوف قرن است.
  • N IR ۰۴:۱۷ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۳
    آقای دینانی عشقه عشق،کاش همه مردان ایران زمین اینطوربودند.
  • کلهر IR ۱۲:۳۸ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۳
    مفتخرم به داشتن چنین هموطن فرهیخته ای ،، سلامت و سربلند باشند
  • مریم رستمی IR ۰۸:۵۴ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۴
    الهی همیشه باشید جناب آقای دینالی ما دوستتان داریم 💐❤
  • H. K IR ۲۳:۴۷ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۴
    علم و دین به کسی اختصاص ندارد و «واهب‌العلم» بخلی ندارد. حکیمانه تفکر کردن ظرفیت، ظرف را نشانه دارد و سر ریز آن ظرف ها را که او از طریق بندگانی به بندگان دیگرش می بخشد.
  • عباس IR ۱۲:۲۶ - ۱۴۰۳/۰۴/۰۶
    استفاده بردیم. ممنون.
  • جعفری ،حسین DE ۱۶:۲۸ - ۱۴۰۳/۰۶/۰۱
    نقد تفکرات و اندیشه های دکتر دینانی .کتاب اصفهان نصف جهان ،پویش اندیشه ،چاپ پنجم.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط