سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): کتاب «پیغمبریه» در دو فصل منتشر شده است. بخش نخست کتاب حاوی اطلاعاتی در مورد پیامبران و فصل دوم نیز به شرح چهار پیامبر از قوم بنی‌اسرائیل که در بقعه‌ای موسوم به چهار‌انبیا یا پیغمبریه در قزوین معروف است، اختصاص دارد.
با این مقدمه کوتاه به گفت و گو با سید‌مصطفی علوی نشستیم.
- در ابتدا بگویید کتاب «پیغمبریه» با چه هدفی منتشر شده است؟
خداوند متعال در قرآن، داستان برخی انبیای‌الهی(ع) را بیان می کند و آنها را بهترین داستان‌ها می‌خواند که برای اذعان به این موضوع می‌توانم به آیه 3 سوره یوسف اشاره کنم. مطالعه زندگانی و سیره علمی وعملی انبیا(ع) به روح آدمی صفا و ثبات می‌بخشد. این داستان و حکایت‌ها از عظمت، حقیقت و معنویت بالایی برخوردار است. خداوند در قرآن فرموده است «ما از اخبار انبیای الهی، آن‌چه را که قلب تو ثبات می بخشد، برای تو بیان می‌کنیم.»(هود،آیه 120) وقتی بر روح آسمانی و دل دریایی رسول خدا(ص) اثر مثبت می‌گذارد با دل و روح و روان من و شما چه‌خواهد کرد؟
به دلیل شرافت و عظمت قدر پیامبران، یک سوره در قرآن مجید به نام سوره «انبیا» نامیده شده است. وجه تسمیه این سوره، اشاره بسیار به نام‌ها و داستان‌های پیامبران در آن است. در سراسر قرآن جمعا نام 25 یا 26 پیامبر یاد شده است که عبارتند از آدم، ابراهیم، ادریس، اسحاق، اسرائیل(یعقوب)، اسماعیل، الیاس، الیسع، ایوب، داود، ذوالکفل، زکریا، سلیمان، شعیب، صالح، عیسی، لوط، موسی، نوح، هارون، یحیی، یوسف، هود، یونس و محمد(ص).
- به‌طور مشخص می‌توان گفت کدام یک از استان‌های ایران مدفن پیامبران الهی هستند؟
بله. اسامی این انبیا بر اساس مستندات دریافتی از مدیرکل هیئت‌های امنا بقاع‌متبرکه و موسسه خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه منتشر شده است. بر اساس این فهرست، آذربایجان‌شرقی، اصفهان، خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی، زنجان، سمنان، فارس، قزوین، گلستان، لرستان، مرکزی، همدان، خوزستان و مازندران استان‌هایی هستند که میزبان انبیا الهی‌اند.
- در قزوین چند پیامبر دفن شده اند؟
در مرکز شهرستان بقعه چهار‌انبیا را داریم که موضوع اصلی کتاب من است. همان‌طور که از نام بقعه پیداست چهار پیغمبر یاز بنی‌اسرائیل که سلام- سلوم- سهولی و القیا نام دارند در این بنا دفن شده‌اند.
ایوب و یوشع (ع)در بخش رودبار الموت و در روستای بالاروچ، مدفون هستند. مزار خضر(ع) در بخش رودبار الموت و در روستای گازرخان قرار دارد. سام و جالوت(ع) نیز در بخش رودبار، روستای یکا کلایه علیا مدفون شده‌اند.
- سند متقن برای اثبات مقابر چهار‌انبیا در قزوین وجود دارد؟
امام رافعی با آن‌که گورستان‌های قزوین و بقاع و مزار بزرگان و علما و شیوخ و پیروان اهل طریقت را یاد کرده است اسمی از پیغمبریه یا جایی که بتوان به آن‌جا مانند کرد نبرده است. همچنین حمدالله مستوفی نه در تاریخ گزیده و نه در نزهه القلوب از این بقعه نام نبرده است. در تواریخ و تذکره‌های فارسی و تازی تا دوره قاجاریه هم اسمی از‌این مکان برده نشده است. کتیبه‌ای که بالای در مدرسه متصل به بقعه موجود است نشان می دهد که وزیر اعظم شاه عباس ثانی به سال 1054 بنای آن را به‌اتمام رساند؛ شگفت آن که در کتیبه هم نامی از پیغمبریه برده نشده و آن‌جا را به نام مقام شریف یاد کرده است.
- با این حساب بر چه اساسی می‌توان بقعه چهار‌انبیار را مدفن پیامبران دانست؟
تنها سندی که اثبات می‌کند در این مکان 4 پیامبر دفن شده‌اند، تذکره‌ای است که توسط حاج سید‌تقی اعلی‌الله مقامه راجع به پیغمبریه نوشته شده است که به این شرح است: «انبیای چهار‌گانه که در بلده قزوین مدفونند و مدرسه پیغمبریه در آن شهر بر‌آن برپا است و همواره بنی‌اسرائیل به زیارت ایشان آمده آمد- شاید که ورود روح‌الله حضرت عیسی- علی‌نبینا وعلیهم الاسلام- به این سرزمین از برای ایشان بوده است... .»عمر این تذکره به دوره صفویه می‌رسد.
- در خاتمه بگویید آیا در منابع تاریخی دلیلی برای ورود این چهار پیغمبر به قزوین وجود دارد؟
مرحوم گلریز در جلد اول کتاب مینودر، به نقل از مرحوم سید‌رضا رضوی می‌نویسد که این چهار پیغمبر هنگام جنگ رومیان با پادشاه اشکانی به ایران و به قزوین آمده اند.
با این مقدمه کوتاه به گفت و گو با سید‌مصطفی علوی نشستیم.
- در ابتدا بگویید کتاب «پیغمبریه» با چه هدفی منتشر شده است؟
خداوند متعال در قرآن، داستان برخی انبیای‌الهی(ع) را بیان می کند و آنها را بهترین داستان‌ها می‌خواند که برای اذعان به این موضوع می‌توانم به آیه 3 سوره یوسف اشاره کنم. مطالعه زندگانی و سیره علمی وعملی انبیا(ع) به روح آدمی صفا و ثبات می‌بخشد. این داستان و حکایت‌ها از عظمت، حقیقت و معنویت بالایی برخوردار است. خداوند در قرآن فرموده است «ما از اخبار انبیای الهی، آن‌چه را که قلب تو ثبات می بخشد، برای تو بیان می‌کنیم.»(هود،آیه 120) وقتی بر روح آسمانی و دل دریایی رسول خدا(ص) اثر مثبت می‌گذارد با دل و روح و روان من و شما چه‌خواهد کرد؟
به دلیل شرافت و عظمت قدر پیامبران، یک سوره در قرآن مجید به نام سوره «انبیا» نامیده شده است. وجه تسمیه این سوره، اشاره بسیار به نام‌ها و داستان‌های پیامبران در آن است. در سراسر قرآن جمعا نام 25 یا 26 پیامبر یاد شده است که عبارتند از آدم، ابراهیم، ادریس، اسحاق، اسرائیل(یعقوب)، اسماعیل، الیاس، الیسع، ایوب، داود، ذوالکفل، زکریا، سلیمان، شعیب، صالح، عیسی، لوط، موسی، نوح، هارون، یحیی، یوسف، هود، یونس و محمد(ص).
- به‌طور مشخص می‌توان گفت کدام یک از استان‌های ایران مدفن پیامبران الهی هستند؟
بله. اسامی این انبیا بر اساس مستندات دریافتی از مدیرکل هیئت‌های امنا بقاع‌متبرکه و موسسه خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه منتشر شده است. بر اساس این فهرست، آذربایجان‌شرقی، اصفهان، خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی، زنجان، سمنان، فارس، قزوین، گلستان، لرستان، مرکزی، همدان، خوزستان و مازندران استان‌هایی هستند که میزبان انبیا الهی‌اند.
- در قزوین چند پیامبر دفن شده اند؟
در مرکز شهرستان بقعه چهار‌انبیا را داریم که موضوع اصلی کتاب من است. همان‌طور که از نام بقعه پیداست چهار پیغمبر یاز بنی‌اسرائیل که سلام- سلوم- سهولی و القیا نام دارند در این بنا دفن شده‌اند.
ایوب و یوشع (ع)در بخش رودبار الموت و در روستای بالاروچ، مدفون هستند. مزار خضر(ع) در بخش رودبار الموت و در روستای گازرخان قرار دارد. سام و جالوت(ع) نیز در بخش رودبار، روستای یکا کلایه علیا مدفون شده‌اند.
- سند متقن برای اثبات مقابر چهار‌انبیا در قزوین وجود دارد؟
امام رافعی با آن‌که گورستان‌های قزوین و بقاع و مزار بزرگان و علما و شیوخ و پیروان اهل طریقت را یاد کرده است اسمی از پیغمبریه یا جایی که بتوان به آن‌جا مانند کرد نبرده است. همچنین حمدالله مستوفی نه در تاریخ گزیده و نه در نزهه القلوب از این بقعه نام نبرده است. در تواریخ و تذکره‌های فارسی و تازی تا دوره قاجاریه هم اسمی از‌این مکان برده نشده است. کتیبه‌ای که بالای در مدرسه متصل به بقعه موجود است نشان می دهد که وزیر اعظم شاه عباس ثانی به سال 1054 بنای آن را به‌اتمام رساند؛ شگفت آن که در کتیبه هم نامی از پیغمبریه برده نشده و آن‌جا را به نام مقام شریف یاد کرده است.
- با این حساب بر چه اساسی می‌توان بقعه چهار‌انبیار را مدفن پیامبران دانست؟
تنها سندی که اثبات می‌کند در این مکان 4 پیامبر دفن شده‌اند، تذکره‌ای است که توسط حاج سید‌تقی اعلی‌الله مقامه راجع به پیغمبریه نوشته شده است که به این شرح است: «انبیای چهار‌گانه که در بلده قزوین مدفونند و مدرسه پیغمبریه در آن شهر بر‌آن برپا است و همواره بنی‌اسرائیل به زیارت ایشان آمده آمد- شاید که ورود روح‌الله حضرت عیسی- علی‌نبینا وعلیهم الاسلام- به این سرزمین از برای ایشان بوده است... .»عمر این تذکره به دوره صفویه می‌رسد.
- در خاتمه بگویید آیا در منابع تاریخی دلیلی برای ورود این چهار پیغمبر به قزوین وجود دارد؟
مرحوم گلریز در جلد اول کتاب مینودر، به نقل از مرحوم سید‌رضا رضوی می‌نویسد که این چهار پیغمبر هنگام جنگ رومیان با پادشاه اشکانی به ایران و به قزوین آمده اند.
نظر شما