سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): احسان سیدی زاده نویسنده، شاعر و استاد تاریخ است. او در خصوص تاثیرات عاشورا بر فرهنگ شیعیان و هخمچنین آثار خلق شده در حوزه ادبیات به گفتوگو نشست.
وی با اشاره به ادبیات بی نظیر محرم و عاشورا تاکید کرد: ادبیات عاشورایی از غنیترین و حماسیترین ذخایر فکری و احساسی مکتب شیعه است و به تبع آن، نویسندگان متعددی به خلق آثار داستانی و غیرداستانی، متون علمی و پژوهشی، ادبیات نمایشی، مقتلنگاری و .... پرداختهاند.
این نویسنده ادامه داد: ادبیات عاشورایی ما مسلما ریشه در حادثه شهادت امام حسین (ع) و در کربلا دارد؛ ادبیاتی که حماسه وعرفان را در زیباترین شکل برای، بشریت تشنه حق وحقیقت به ارمغان آورده است.
وی که از متخصصین حوزه ادبیات و تاریخ است و به طور وسیع و گسترده در تاریخ ادبیات فعالیت میکند؛ افزود: محرم، حماسهای است که به جای «تقوای گریز»،«تقوای ستیز»با ظلم ظالم را آموزش می دهد وباعث بیداری وعزت بخشیدن به تمام آزادمردان جهان شده است.
وی در پاسخ به این سوال که «در چه زمانی ادبیات این حماسه به اوج خود رسید؟» گفت: با روی کار آمدن حکومت شیعی «آلبویه» بیان این حماسه زندهتر شد و در «صفویه» به اوج خود رسید؛ در عصر صفویه شاهد «ترکیب بندها» و «ترجیع بندها»یی از سوی شعرا هستیم که روح عرفان وحماسه را ترویج میدهند.
این استاد تاریخ از حماسه کربلا در دوران بعد از انقلاب گفت که به جای «تاریخ نقلی» به «تاریخ تحلیلی» منجر شد که رسالت حسین بن علی (ع) و یاران باوفایش درادبیات ایران رنگوبوی دیگری گرفت.
تأثیر فرهنگ عاشورا در همه زوایای جامعه
سیدی زاده ادامه داد: عاشورا مهمترین واقعه در فرهنگ شیعیان است؛ در حقیقت عاشورا اتفاقی به مثابه تجربهای قدسی، واقعهای تاریخی، رفتاری دینی، آیین و اسطوره است. تأثیر فرهنگ عاشورا را میتوان در همه زوایای زندگی شیعیان همچون مسائل اجتماعی، فرهنگی، علمی، هنری، شعر، نثر و موسیقی… مشاهده کرد.
وی با اشاره به قیام امام حسین علیهالسلام و واقعه عاشورا اظهار کرد: از عوامل مهم تأثیرگذار بر ادبیات ایران واقعه عاشورا است؛ طوری که با گذشت قرنها از آن واقعه نویسندگان و شاعران در نوشتههای مکتوب خود وامدار این واقعهاند که زبان شعر و بیان ادبی نویسندگان در زنده نگه داشتن نهضت کربلا و شورانگیزی آن، سهم عمده ای داشته است و شاعران و نویسندگان ادیب و چیره دست در این میدان، تواناتر بوده اند.
ضرورت تشکیل ستادمشترک برای معرفی حماسه کربلا
این نویسنده عنوان کرد: برای آشنایی نسل امروز و فردا، باید مانند زمان جنگ تحمیلی «ستاد مشترک» تشکیل شود و از موازی کاریهایی که متاسفانه گاه اثرات تخریبی داشته خودداری کرد، برای این کار ارزشمند به همکاری وکار مشترک چهار رکن اساسی خانواده ، آموزش و پرورش، حوزههای علمیه و صدا و سیما نیازمندیم.
وی ادامه داد: نسل امروز تاریخ تحلیلی و فلسفه قیام امام حسین (ع) را میطلبد و دهها سوال پیرامون این حماسه دارد که متاسفانه پاسخ درستی دریافت نکردهاند.
وی با طرح این دو سوال که «امروزه حرکت میلیونی مردم به کربلا در اربعین چه کم از تجمع زائران در حج دارد و چرا کنفرانسها و سمینارهایی قبل و بعد این مراسم در ایران وکشورهای اسلامی برگزار نمیشود؟»، تصریح کرد: اربعین میتواند سوژه بسیاری ازکتابها ، فیلمهای کوتاه وبلند، کلیپهای باارزشی شود که دراین مورد با کمکاری بسیار زیادی روبروهستیم.
سیدی زاده که سالهای زیادی است روزانه صدها صفحه کتاب مطالعه میکند، گفت: ازکتابهای خوبی که درمورد این حماسه بزرگ تاریخ خواندهام میتوانم به حماسه حسینی استادشهید مرتضی مطهری، تحریفهای عاشورا استاد شهید مرتضی مطهری، حسین وارث آدم علی شریعتی ،نامیرا صادق کرمیار، پدر عشق و پسر سیدمهدی شجاعی اشاره کنم.
فرهنگ عامه مردم خراسان شمالی در ماه محرم
وی در پایان گفت وگو به فرهنگ عامه مردم در شهرهای استان خراسان شمالی اشاره کرد و گفت: در ایام محرم بخصوص دهه اول شکل وشمایلی جدید پیدا میکنند؛ در هرکوچه خیابانی علمها، سیاه پوش شدن مردم ، دعوت به مراسم عزاداری و... دیده می شود. تاکنون ۱۵ آئین درخراسان شمالی به مناسبت این دهه ثبت شده است که برخی ازآنها عبارتنداز سنگ زنِ ، بیل گردانی بنی اسد، پرده خوانی ، تعزیه ترکها، تعزیه کردها، علم گردانی ، شبیه درآوردن ، آئین شام غریبان ، سینه وزنجیرزنی ، حلیم پزی، و ازآنجایی که استان خراسان شمالی با دهها قومیت شکل گرفته است حتی مراسم دهه محرم دربین ترکمن های اهل سنت نیز با آداب خاص خود برگزارمی شود.
وی مطرح کرد: جالب اینجاست که ماه محرم را «عاشورآی»میگویند به معنی ماهی که «عاشورا»در آن قرار دارد و روز عاشورا را «آغرگونی»به معنی «روز سخت و سنگین» مینامند. حتی این قوم فرزندانی که دراین روزبه دنیا میآیند را به نام هایی چون عاشوربیبی ، عاشورغفور و...نامگذاری میکنند؛ این قوم، مراسم سینه زنی وموکب راه انداختن ندارند ولی صدقه دادن در این روز مرسوم میباشد و برای قرآن و فاتحه خوانی به منزل کسانی که به تازگی عزیزی را ازدست دادهاند میروند.
سیدی زاده در انتها گفت: محرم که آغاز میشود دلهای همیشه عاشق را، دوباره متوجه «مکتب سرخ شهادت» میکند؛ مکتبی که نشان از پویایی و جاودانگی شهادت دارد و شهادت میوه همان درختی است که ریشه در «هَیهات مِنّ الذلّة» دارد و ارمغان ماه محرم به تمام آزادگان جهان است. ماهی که هر بار با حضور دوبارهاش به تفسیر شرافت و عزّت انسانی میپردازد و دلِ انسانهای آزاده را به دقایق عارفانه عاشورا میسپارد؛ چنان که محرم زمان بالیدن است نه فقط نالیدن، بساطش آموزه است نه موزه و در پایان محرم تمرین خوب نگریستن است نه فقط خوب گریستن.
نظر شما