سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): 18 تیرماه روز ملی ادبیات کودک و نوجوان در تقویم ملی کشورمان ثبت شده است.
روزی که با نام‌های بزرگی همچون مهدی آذریزدی شناخته می‌شود که توانسته با بازنویسی متون کلاسیک و کهن به نحوی کودکان و نوجوانان را با خود همراه کند و با کتاب‌هایی همچون « قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» در دل و جان کودکان و نوجوانان بنشیند.
این روز را با نام قصه گویی نیز می‌شناسیم، روزی که یادآور متون کهن و همچنین قصه‌های کهن ادبیات پارسی است که توانسته تمدن و پیشینه ما را سینه به سینه منتقل کند و کودک و نوجوان و پیر و جوان را در خود جذب کند.
خبرگزاری کتاب ایران به مناسبت 18 تیر سلسله گزارش‌ها و همچنین گفتگوهایی را با اهالی فرهنگ و ادب سراسر کشور ترتیب داده است.
طیبه پوربصیری مربی و متقد ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خوزستان، از سال ۸۷ تا کنون‌مربی ادبی حضوری کارگاه های تخصصی داستان و شعر و نوشتن خلاق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را برعهده دارد، داور جشنواره‌های ملی مجازی و ادبی ، نفراول داستان جشنوارۀ ادبی داستان لاله ها ویژه ی دفاع مقدس سال ۹۹ ،نفر اول داستان سوگوارۀ ادبی اشک کلمه سال ۹۹، برگزیده ی داستان نیایش کانون کرمانشاه 98 ، نفر دوم داستان سال ۸۸ فرهنگ وارشاد اسلامی،چاپ داستان « بی تو به سر نمی شود » در مجموعه داستان « مجنون تنها نام یک جزیره نیست »،چاپ مقالات ، داستان‌های کوتاه در نشریات و فصلنامه‌ها و گاهنامه‌های تخصصی ادبیات ......چاپ نقدهای کتاب‌های شعر و داستان کودک و نوجوان در «گاهنامۀ تخصصی نقد کتاب کودک و نوجوان در کارنامه کاری خود به ثبت رسانیده است.
به همین مناسبت با طیبه پوربصیری به گفت وگو نشته‌ایم که از منظر مخاطبان می‌گذرد.
- به نظر شما با توجه به فضای مجازی که کودکان ما را دچار کتاب‌زدگی و نبود کنش‌گری کتاب کرده چگونه آنان را دوباره با این فضا آشتی دهیم؟
با بر پایی جلسات نقد و بررسی کتاب در کافه کتاب‌ها ، پاتوق کتاب و دورهمی‌های دوستانه در مورد مباحث کتاب ، پرورش تفکر انتقادی و شکستن کلیشه‌های رایج در برخی موضوعات می‌توان کودکان را دوباره با این فضا دوست کرد. البته به نظرم راه میانبری نیز برای این آشتی و جذب وجود دارد و آن هم تزریق شادی به وسیلۀ پرداختن به کتاب‌های طنز است که همین توجه میتواند در خصوص نوجوانان حتما فضای شاد و طنازی را بیافریند و ذائقۀ آن‌ها را از این طریقِ جذاب‌تر دوباره به ادبیات و مطالعه آشنا کرد و عبور از نوجوانی برای آن‌ها راحت‌تر می‌شود، زیرا در این توجه صحیح به طنز ، می‌توان بسیاری از مسائل اجتماعی و اخلاقی را به کودکان و نوجوانان آموزش داد و همین عامل خاطره‌ایی می‌شود تا آن‌ها همیشه کتاب را جزیی جدایی ناپذیر از زندگی‌اشان بدانند و خود خواسته با انتخاب کتاب و خواندن آن؛ با دریافت واژه‌های جدید در ادامه ی مسیر ، در جوانه زدن اندیشه‌اشان همراه‌شان بماند.
- نقش قصه و قصه‌گویی در جای ادبیات کودک به ویژه استان ما تا چه اندازه تاثیرگذار بوده است؟
قصه‌ها چه واقع گرایانه باشند و از زندگی امروز سخن بگویند و چه ریشه در اسطوره‌ها و افسانه‌های ما داشته باشند می‌توانند در جهان زیستی و ذهن کودک تأثیری عمیق برجای بگذارند. زیرا کودک با شنیده‌های درست، زندگی‌هایی را تجربه می‌کند که در عالم واقع آن‌ها را زیست نکرده اما محصول سال هایی است که پیشینۀ فرهنگی او را به مثابۀ گنجینه‌ایی واکاوی می کند. در روایت و قصه‌ها ، کودکان به کلام تاثیرگذار و اصیل آشنا می‌شود و تخیل او در مسیرفرهنگ عمیقی که ریشه در جانش دارد، قدم می‌زند ، قصۀ درست ذهن کودک را به لایه های زیرین خود می‌برد تا در هزار توی خود، آموزه‌هایی در اختیار کودک قرار دهد تا نیاز اصلی روح مشتاق او را برآورده کند.
در عین حال او را به یک استقلال ذهنی و به صلحی در درون خود می رساند و او را آماده کرده تا به صلح جهانی دست یابد.
-با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان خوزستانی براساس شرایط اقلیمی از امکانات کمتری بهره‌مند هستند، چه راهکارهایی باید متناسب با نیاز قشر کودک و نوجوانان برنامه‌ریزی کنیم؟
استان گردی و توجه به جاذبه‌های پنهان در شهرها و روستاهای خوزستان، میتواند علاوه بر تفریح و نشاط و سرگرمی، نگاه کودکان و نوجوانان ما را به گنج‌های پنهان در سرزمین خورشید جلب کند و تا حدودی سلیقۀ او را به سمت و سوی تعریف شده با ارزش‌ها و فرهنگ اصیل خودمان پیش ببرد .تاثیر کارکردهای آموزشی در هر بخش (آموزش ) اگر غیر مستقیم باشد به یقین ارزش بیشتری دارد. پس با همین نوع نگاه بوم‌گردی و سفر، میتواند آموزش و پختگی‌هایی در دریافت دیداری و شنیداری برای کودکان و نوجوانان به همراه داشته باشد.
در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تلاش می‌کنیم محور اصلی فعالیت توجه به فرهنگ، هنر و ادبیات باشد و در همین راستا و کارگاه‌های خلاقانه (خلاقانه از آن جهت که ما معتقدیم هنر و ادبیات برای آموزش صرف نیست بلکه برای خلق دنیایی متفاوت از جهان زیستی پیرامون کودک و حذف کلیشه‌ها ) است. برنامه‌های اجرایی در طول سال را تخصصی‌تر در حوزۀ ادبی و هنری اجرا کنیم.
-در استان خوزستان نویسندگان و شاعران ما تا چه اندازه از مولفه‌های بومی برای کودکان استفاده می‌کنند؟
در هر مبحث آموزشی تا رسیدن به کمال مطلوب راه های نرفتۀ زیادی است. خوزستان از لحاظ ظرفیت‌های انسانی بسیار غنی است اما این توانمندی در قلم نویسندگان و همچنین در ارائۀ آثارشان باید بیشتر پرداخت شود و به مولفه‌های بومی بهای بیشتری داده شود حتماً با توجه به این مهم، آثار بهتری در چشم انداز آینده خواهیم داشت .
- چگونه می‌توانیم با زیست بوم خود کودکان و نوجوانا را علاقه‌‍مند به ادبیات کودک کنیم؟
بخشی از جواب این سوال در قسمت‌های بالا پاسخ داده شد علاوه بر سفر که میتواند نگاه کودکان و نوجوانان را وسعت ببخشد توجه و پرداخت به هنر و ادبیات ملموس و مهم نیز میتواند کودک را ترغیب به کشف و شهود زیست بوم خود کند، در دل صنایع دستی موسیقی، معماری، موزه‌ها و مناطق تاریخی و ... این نیاز نهفته است. ممکن است در نگاه اول این ارتباط کمی دور از ذهن باشد اما وقتی نگاه کودک و نوجوان ما سرشار از رنگ و هنر و ادبیات بومی خودش شد، می تواند آزادانه دست به انتخاب درست و صحیح بزند و به راحتی به شناخت خود و جهان پیرامونش برسد. و تحمیلی هم در گرایش به سلیقه ای مختلف در خود احساس نکند بلکه در پسِ این شناخت‌های عمیق قدرمسلم علاقمندی‌های عمیق‌تری را به دنبال خواهد داشت.
- به نظر شما رشد ادبیات کودک با توجه به رنگین کمان قومها در این استان در چند سال اخیری چگونه بوده است؟
کارهای مختلفی در این زمینه انجام شده است. مثلاً چاپ دو زبانۀ کتاب‌ها و توجه به مَتل‌ها و قصه‌ها در اقوام مختلف، اما مطمئناً برای عظمت و وسعت ادبیات و زبان مادری که از یک اصالت وپیشینۀ خاصی در نزد اقوام ایرانی برخوردار است، هنوز هم راه کمی را پیش رفته است. پس اگر در این زمینه، پژوهش‌های متنوع‌تری در نشان دادن این جذابیت های بصری صورت پذیرد، رشد کیفی‌تری در سال‌های پیش رو خواهیم داشت.
- ادبیات کودک در دنیای مدرن چگونه میتواند همپای علاقه‌مندی و نیازهای ویژه کودکان پیش برود؟
فعالیت‌ها، آموزش‌ها و ادبیات مورد استفاده برای کودک و نوجوان، گر گفتگو محور باشد و بتواند ارتباط کلامی ، روحی و صمیمیت و در عین حال منطقی،بین آن ها شکل دهد و روح جستجوگری او را بیدار کند میتواند رفع نیاز جامعۀ امروز کودک، در مواجهه با انباشت اطلاعات این روزهای او با خروجی خلاقانه‌ای همراه باشد. در هر کلاس هنری و ادبی در ابتدا باید اولویت با جهان فکری کودک و نوجوان باشد و پس از آن ارزشمندی او مورد توجه قرار گیرد. و در مرحلۀ دیگر به سراغ تفهیم آموزش‌های مورد نظر او رفت.
یکشنبه ۱۸ تیر ۱۴۰۲ - ۱۵:۴۴
نظر شما