انتشار کتاب «در آخرین روزهای رضاشاه»
تهاجم روس و انگلیس به ایران در شهریور 1320 و سرنگونی یک شاه منفور
کتاب «در آخرین روزهای رضاشاه: تهاجم روس و انگلیس به ایران در شهریور 1320» ترسیمکننده مجموعه رخدادهای شگفتی است که در نهایت به درگیری عمیق آمریکا در امور ایران منتهی میشود. آغاز روایت، مرور سریع فراز و نشیب رقابتهای بریتانیا و روسیه است بر سر ایران، از دوران پترکبیر تا جنگ جهانی دوم.
این کتاب پس از پیشگفتار در دوازده فصل تدوین شده است. فصل اول: بازی تسلط بر جهان، فصل دوم: یک مهره بیاختیار در صفحه لغزنده شطرنج، فصل سوم: جنبش آزادیبخش اعراب متحد طبیعی ماست، فصل چهارم: آلمانیها باید از ایران خارج شوند، فصل پنجم: در جستجوی راهحل سحرآمیز، فصل ششم: یک کلمه به انگلیسیها بگویید، آنها به ایران حمله نخواهند کرد، فصل هفتم: دارند منفجرش میکنند!، فصل هشتم: زرهپوشهای شوروی از مرز عبور کردهاند، فصل نهم: لمسکردن آهن گداخته، فصل دهم: چرا از جنگ دست بکشیم؟ ما داریم فاتح میشویم، فصل یازدهم: ممکن است در تهران انقلاب شود و فصل دوازدهم: آیا میتوانی تاج و تخت را حفظ کنی؟ بخشهای کتاب را شامل میشود.
ریچارد ا. استوارت سرگرد نیروی دریایی آمریکا و کارشناس مسائل اطلاعاتی و مخابرات است. وی در سال ۱۹۷۳ از آکادمی نیروی دریایی فارغالتحصیل شده و سپس از دانشگاه جورجتاون درجه فوقلیسانس در رشته حکومت دریافت داشته است. تاکنون مقالات متعددی درباره مسائل سیاسی و نظامی در نشریات حرفهای از قبیل مجله دانشگاه جنگ، نشریه نیروی دریایی، نشریه بینالمللی نیروهای مسلح و مجله تفنگداران دریایی آمریکا منتشر کرده است و این نخستین اثر پژوهشی اوست.
این کتاب ترسیمکننده مجموعه رخدادهای شگفتی است که در نهایت به درگیری عمیق آمریکا در امور ایران منتهی میشود. آغاز روایت، مرور سریع فراز و نشیب رقابتهای بریتانیا و روسیه است بر سر ایران، از دوران پتر کبیر تا جنگ جهانی دوم. اواخر سال1941 متفقین در تمامی جبههها مقهور نیروهای محور شده بودند. از اینرو بریتانیا و شوروی برای ممانعت از پیروزی آلمان، ستیز بر سر کنترل خلیجفارس را به تعلیق درآوردند و مشترکا به ایران بیطرف یورش بردند؛ در نتیجه رضاشاه خلع شد، منابع حیاتی نفت در خلیجفارس محفوظ ماند و راهی اساسی گشوده شد برای انتقال کمکهای نظامی به شوروی تحت محاصره. ریچارد ا.استوارت همچنین چگونگی انتقال تاج و تخت به محمدرضا شاه را شرح میدهد و وقایعی را که سر آخر به تقابل آمریکا و شوروی در ایران انجامید. این اثر مستند پرسشهای حقوقی و اخلاقی مهمی را طرح میکند در مورد اقدامات متفقین و سرنوشت کشوری که در یک بازی ژئوپلیتیک عظیم گرفتار شد.
نویسنده در این کتاب نشان میدهد که چگونه و بیشتر بر حسب تصادف تا طرح و نقشه پیشین، اشغال ایران به دست نیروهای روس و انگلیس سبب شد که ایالات متحد به گونهای اساسی و جداناپذیر درگیر امور ایران شود. برای کسانی که با وقایع شگرف سالهای 1979 ـ 1980 آشنایی دارند ـ وقایعی که ایران و دو ابرقدرت شوروی و آمریکا را تحتالشعاع قرار داد، و بهویژه انقلاب اسلامی ایران که شاه را سرنگون ساخت و بیثباتی استراتژیک حاصل از آن که ایالات متحد و شوروی را در آستانه یک رویارویی نظامی قرار داد ـ حوادثی که در این کتاب تشریح شده است بسیار آشنا و مألوف احساس خواهد شد؛ چراکه در این اثر از سرنگونی یک شاه منفور طی تغییر تحولاتی نزدیک به یک انقلاب، توافق استراتژیک شوروی و بریتانیا درباره ایران و تلاشهای یک پیشوای دینی برجسته و متعصب مسلمان یعنی مفتی اعظم فلسطین آگاه میشویم که قصد داشت سراسر خاورمیانه را با یک انقلاب دینی زیروزبر کند.
کتاب «در آخرین روزهای رضاشاه: تهاجم روس و انگلیس به ایران در شهریور 1320» نوشته ریچارد ا.استوارت با ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، کاوه بیات در 457 صفحه، شمارگان یکهزار و صد نسخه و قیمت 270 هزار تومان از سوی فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم منتشر شد.
نظر شما