وجه اشتراک داستانهای این مجموعه در چیست؟
عدم قطعیت و ابهام در شخصیت، در داستانهای این مجموعه از ویژگی بنیادین آن است. در همه آنها، آشفتگیِ در فکر و برداشت شخصیتهای داستان نسبت به پدیدههای گوناگون اجتماعی و فرهنگی، تاریخی و حتی جغرافیایی دیده میشود. در واقع شخصیتها متزلزل، متلون و نامنسجم هستند، زیرا نماینده زندگی در جامعهای نابسامان، با تاریخی مغشوش و مبهماند. نامها مدام تغییر میکنند (نام اشخاص و نام مکانها، حتی گاهی پدیدهها) در این داستانها خواستهام بگویم که چندان بر ظواهر و نشانههای بیرونیِ افراد و جامعه نمیتوان تکیه کرد.
سه داستان از این مجموعه، یعنی «سرگردانی» ، «چگونه می توان...» و «نویسندهی سپیدارها و اتوکریتیک»، در باره داستان و نوشتن داستان است. داستانی که اوضاع و احوال بیرونی اجازه نمیدهد تا نویسنده بتواند چیزی بگوید (مثلا داستانی بنویسد یا شعری بگوید یا اصلا بخواهد دیدگاهی را بیان کند) آشفتگی و ناهماهنگی به گونهای مرتب و هماهنگ در داستانها -و همین طور در نثر- خودش را نشان میدهد. وجه اشتراک دیگر این داستانها بهره گیری از زاویه دید اول شخص و زمان حال است.
کدام یک از این داستان برایتان اهمیت بیشتری دارد؟
طرح اولیه در همه داستانها، یکسان است. تنها در پرداختن به آنها کوشیدهام تفاوتهای درون مایههای داستانها را آشکار کنم. و در این مجموعه، اگر بخواهم تنها یک داستان را برگزینم، داستانِ «نام دقیق آدمها» به نظرم بهتر از همه است.
درباره نگاهی که به تاریخ معاصر و مسائل جامعه داشتهاید، بیشتر توضیح دهید.
در پاسخ به پرسش نخست شما به این موضوع اشاره شده است. یعنی عدم تعادل و توازن در روابط اجتماعی و فرهنگی میان افراد با هم و با جامعهای که در آن زندگی میکنند. نتیجه این میشود که افراد با هم دیالوگ درستی بر قرار نمیکنند. ( چنین چیزی برآمده از جامعهست) از این رو هم با یکدیگر و هم با جامعه و نیز با طبیعت بهعنوان جایگاه ممتاز زندگی، احساس بیگانگی میکنند.
«از پس پردههای مهآلود» جمعآوری داستانهای قدیمی و جدیدتان است؟ به چه دورههای مربوط میشوند و میتوان آنها را تفکیک کرد؟
همه داستانها در دوره خاصی ( دهه هشتاد) نوشته شدهاند، جز ، «پیچ چهل سالگی» که قبلا در مجموعه دیگری چاپ شده است. همین طور سه داستان آخر که قدیمترند. با این همه این سه داستان هم در ویژگی عدم قطعیت و ابهام در شخصیت و فضا با بقیه داستانها همانندند. داستانها از دیالوگ بسیار اندک و شخصیتپردازی کم برخوردارند. این رویکرد نتیجه وضعیت نبودِ تعامل و دیالوگ در جامعه است.
مجموعه داستان «از پس پردههای مهآلود» نوشته محمدرضا پورجعفری در 180 صفحه و با قیمت 30 هزارتومان توسط انتشارات نگاه منتشر شده است.
نظر شما