به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شنبه‌شب، یازدهم بهمن در برنامه نگاه یک شبکه اول سیما به ارائه گزارشی از مجموعه اقدامات این وزارتخانه در حوزه برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، جشنواره‌های فرهنگی و هنری فجر و همچنین اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه کرونا پرداخت. 

صالحی با اشاره به اینکه همه‌گیری بیماری کووید19 روی فرم برگزاری رویدادهای فرهنگی تأثیر گذاشته‌است، گفت: برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در فضای مجازی برگزار خواهدشد و فضای مجازی فضای مکمل است. معاونت‌های مختلف درصدی از بودجه را به فعالیت در فضای مجازی اختصاص دادند تا در کنار تولید کتاب کاغذی و اجرای نمایشنامه در تئاتر، بتوان همان اقدامات را در فضای مجازی داشت.

به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد در حوزه کتاب، تألیفات، شعر و مستندات در سال گذشته اتفاق‌های خوبی افتاده و این شروع اتفاق‌های خوب است.

کاهش هزینه‌های بالاسری در نمایشگاه مجازی کتاب تهران
صالحی درباره استقبال مردم و ناشران از نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران توضیح داد: امسال به دلیل همه‌گیری بیماری کووید19 شرایط برگزاری نمایشگاه کتاب حقیقی کتاب وجود نداشت. با نزدیک‌شدن به پایان سال، مسئولان برای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب اقداماتی کردند که با استقبال مردم مواجه بود.

او درباره مزیت‌های نمایشگاه مجازی کتاب نسبت به نمایشگاه حقیقی توضیح داد: در نخستین دوره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، بحث عدالت فرهنگی وجود داشت؛ چراکه شاهد دسترسی وسیع و گسترده مردم از اقصی‌نقاط ایران بودیم. این نمایشگاه بستری فراهم کرد تا ایرانیان داخل و خارج به امکانات آن دسترسی داشته‌باشد و در سال‌های آینده، این دسترسی گسترده‌تر خواهدشد. همچنین هزینه‌های بالاسری کاهش یافت؛ در سال گذشته 17 میلیارد تومان هزینه بالاسری برای اجاره مکان، غرفه‌بندی و ... برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب وجودداشت؛ درحالی که هزینه بالاسری امسال کمتر از یک میلیارد تومان بود.

وزیر فرهنگ و ارشاد با برشمردن مزیت‌های دیگر نمایشگاه مجازی کتاب، ادامه داد: با توجه به امکاناتی که نمایشگاه مجازی کتاب در اختیار کاربران قرار می‌‌داد، امکان دسترسی به اطلاعات برای برنامه‌ریزی در حوزه کتاب مهیا شد. در دوره‌های آخر برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، از طریق تراکنش می‌توانستیم فروش را حساب کنیم، اما به دلیل وجود فروش نقدی همیشه تخمینی از میزان فروش در نظر داشتیم. ولی در نمایشگاه مجازی کتاب دقیقاً میزان فروش (64 میلیارد تومان) مشخص‌است. همچنین تعداد عناوین کتاب‌های فروخته شده، رده و حوزه کتاب‌ها دقیقاً مشخص است. دسترسی به این داده‌ها در دنیای اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است.

نمایشگاه مجازی کتاب و آینده‌ای روشن
صالحی با تأکید بر اینکه تخلفات در نمایشگاه مجازی کتاب به اندازه زیادی کاهش یافته‌است، گفت: امکان نقل و انتقال بن‌های کتاب در نمایشگاه کتاب حقیقی وجودداشت؛ اما در نمایشگاه مجازی کتاب وجود ندارد.

به گفته او حدود 25 وبینار فرهنگی در حوزه نشر و فرهنگ مکتوب در نمایشگاه مجازی کتاب برگزار شد و ایجاد فرصت‌های گفت‌وگو با متخصصان و ناشران کشورهای مختلف روندی ساده‌تر از دعوت آن‌ها به نمایشگاه بین‌المللی کتاب داشت.

وزیر فرهنگ و ارشاد با اشاره به محدودیت دسترسی به سایت نمایشگاه مجازی کتاب در روزهای نخست، ادامه داد: با توجه به همراهی و همکاری ناشران و مرکز پست –اداره پست متعهد شده‌‌است تا 6 روز پس از برگزاری نمایشگاه مجازی بسته‌های پستی را بفرستد- تجربه قابل تأملی است و به نظر می‌رسد در سال‌های آینده بهتر برگزاربشود.

صالحی درباره علت فروش کم‌تر نمایشگاه مجازی کتاب در مقایسه با نمایشگاه بین‌المللی کتاب، توضیح داد: ناشران برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب ماه‌ها تلاش و حجم بالایی از کتاب را چاپ می‌کردند. نمایشگاه بین‌المللی کتاب مقطع زمانی خاصی برای تولید انبوه بود و به همین دلیل بسیاری از کتاب‌های خوب و پرفروش در روزهای نخست نمایشگاه مجازی کتاب تمام شد. همچنین این نمایشگاه با اینکه دوبار تمدید شد، با درنظرگرفتن دو روز ابتدایی که دسترسی به آن محدود بود، در زمان هشت روزه برگزار شد؛ درحالی که مدت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 11 روز است.

نشر الکترونیک می‌تواند مکمل نشر کاغذی باشد
صالحی با اشاره به افزایش توجه به نشر الکترونیک بعد از همه‌گیری بیماری کووید19، درباره حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد از این سبک نشر، بیان کرد: سال‌ها است در کشور ما، نشر الکترونیک مطرح است. همه‌گیری بیماری کووید19 باعث توجه بیشتر به نشر الکترونیک شد. این سبک از انتشار کتاب، می‌تواند مکمل نشر کاغذی باشد، پس از همه‌گیری بیماری کووید19، ناشران سرمایه بیشتری در این حوزه گذاشتند. وزارت فرهنگ و ارشاد اقدامات حمایتی و خریدهای یارانه‌ای از این گروه ناشران داشت، همچنین یارانه نشر در این حوزه، تخصیص‌هایی داشت.
 
او ادامه داد: نمی‌توان نشر الکترونیک را نادیده گرفت و کنار گذاشت. مطالعات نشان می‌دهد میان افرادی که کتاب الکترونیک می‌خوانند، تمایل برای خواندن کتاب الکترونیک بیش از کتاب کاغذی است. به همین دلیل ناشران باید حس کنند که نباید این مساله را نادیده بگیرند. وزارت فرهنگ و ارشاد باید از ناشران فعال در حوزه الکترونیک، حمایت‌های مادی و معنوی بکند تا احتمال قاچاق و کپی
این آثار به حداقل برسد. لازم به ذکر است لایحه حمایت معنوی را به مجلس ارائه دادیم که در حوزه‌های مختلف من‌جمله نشر الکترونیک مفید است.

وزیر فرهنگ و ارشاد با اشاره به اینکه در بودجه سال آینده برای یارانه‌های حمایتی افزایش مناسبی درنظر گرفته شده‌است، گفت: یارانه‌ها به اندازه‌ای نیست که در مقایسه با افزایش قیمت‌ها کافی باشد؛ اما تلاش کردیم تا حد ممکن موجب رونق نسبی نمایشگاه مجازی کتاب بشویم. همچنین بحث حمایت‌های فصلی  و خرید کتاب از ناشران مطرح است که فقط به‌عنوان مسکنی بر مشکلات ناشران دیده‌می‌شود.