مخدومی در ابتدای این نشست با ارائه توضیحاتی درباره روند تدوین این اثر، گفت: قصه شکل‌گیری این کتاب، یک پروسه 3 الی 4 ساله بود. از دل اتفاقات مختلفی که در این مدت روی داد، کارهای فرهنگی زیادی استخراج شد که یکی از آن‌ها همین کتاب بود. این اثر به ثبت خاطرات 30 سردار و فرمانده گردان‌های تخریب‌چی دوران دفاع مقدس اختصاص دارد که این فرمانده‌هان از شهرهای مختلف ایران هستند. مدت‌زمان انجام مصاحبه‌ها دو سال به طول انجامید که در این مدت به ضبط خاطرات پرداختیم. ابتدا حدود 700 صفحه متن تولید شد که در نهایت گلچین شده و کتاب حاضر در 320 صفحه به چاپ رسید.
وی ادامه داد: این فرماندهان در دوران دفاع مقدس و پس از آن در جبهه‌های دیگر همچون مدافعان حرم از همرزمان و دوستان حاج قاسم سلیمانی بودند و اصرار داشتند که ایشان مقدمه‌ای بر کتاب بنویسد. سردار نیز یکی از ارزشمندترین و ماندگارترین یادداشت‌های خود را در دو صفحه برای این کتاب به نگارش درآورد که کلمه کلمه این مقدمه جای تفسیر، تحلیل و ساعت‌ها حرف دارد.
این نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع‌مقدس، بیان کرد: حاج قاسم برای جامعه بیشتر با بُعد جهادی‌اش شناخته شده و در سطح بین‌الملل نیز این بُعد از شخصیت ایشان درخشان‌تر است. شاید کمتر کسی بداند که شهید سلیمانی به‌صورت حرفه‌ای و جدی اهل قلم و مطالعه بوده است. حتی جنگ هم ایشان را از کتاب دور نمی‌کرد و در هر فرصتی و در سخت‌ترین شرایط با مطالعه و نوشتن یادداشت، لحظات را سپری می‌کرد. زندگی‌نامه خودنوشت سردار نیز نشان می‌دهد ایشان خیلی نسبت به نوشتن و مطالعه اهتمام داشته است. نظرها و یادداشت‌های شهید سلیمانی بر آثار مختلف همچون کتاب «من زنده‌ام» یا نظارت بر ساخت آثار هنری و سینمایی مرتبط با حوزه دفاع‌مقدس نشان می‌دهد که ایشان تا چه اندازه در این حوزه دغدغه داشته است. جا دارد که به این وجهه از شخصیت سردار سلیمانی بیشتر پرداخته شود.
سردار، روحیه معنوی تخریب‌چی‌ها را زیبا به تصویر کشید
ناصر قاسمی دیگر سخنران این نشست که یکی از 30 راوی تخریب‌چی این کتاب است نیز گفت: قبل از سال 78 بچه‌های تخریب‌چی تصمیم گرفتند آخرین حلقه‌های بازمانده گردان‌های رزم را دور هم جمع کنند، لذا به همه استان‌ها فراخوان داده شد و پس از گردآمدن دوستان در باغ‌موزه دفاع مقدس انتخابات صورت گرفت و در نهایت 30 نفر انتخاب و چندین کارگروه تشکیل شد که برنامه‌های مختلفی در این کارگروه‌ها تولید شده است؛ از تاریخ شفاهی تا مستند و فیلم و کتاب.
وی ادامه داد: پس از چندی به رحیم مخدومی پیشنهاد دادیم که مجموعه خاطرات دوستان را در قالب یک کتاب به‌صورت خلاصه و برگزیده خاطرات تدوین و جمع‌آوری کند، چون این دغدغه وجود داشت که برخی از دوستان که از جانبازان دوران دفاع مقدس هستند به شهادت برسند و حسرت ثبت نشدن خاطرات بر دلمان بماند. برخی از دوستان نیز به دلایل مشکلات امنیتی و یا مشغله‌های مختلف مصاحبه با آن‌ها امکان‌پذیر نبود، لذا فرایند جایگزین‌کردن افراد نیز مشکلاتی به‌وجود آورد. در نهایت کتاب آماده و در مراسم یادبود دو برادر شهید در قرچک ورامین با حضور سردار سلیمانی رونمایی شد.
قاسمی تصریح کرد: وقتی از سردار تقاضا کردیم که یادداشتی بر این کتاب بنویسند، ایشان پس از چندماه این کار را انجام داد و متن تایپ شده‌ای به دست ما رسید که ابتدا خودم شک کردم که این نثر متعلق به حاج قاسم باشد. به‌عنوان یک تخریب‌چی، اولین‌بار بود می‌دیدم کسی این‌طور عارفانه و زیبا روحیه معنوی و عرفانی بچه‌های تخریب‌چی را به تصویر بکشد. امیدواریم این اثر شروعی برای ثبت و ضبط خاطرات همه شهدا و فرماندهان و بچه‌های تخریب‌چی باشد.
نثر کتاب روان، زنده و تصویری است
حسین قرایی نیز در بخشی دیگر از این نشست، سخنان خود را با یک گلایه آغاز کرد: در ابتدا لازم می‌دانم گلایه‌ای را مطرح کنم. در سال 1373 مصطفی اردستانی خلبان پیشوایی در تاریخ 15 دی‌ماه به شهادت رسید. اکنون 26 سال از شهادت وی می‌گذرد و هیچ‌کاری برایش صورت نگرفته است؛ نه در سینما و تلویزیون و نه در کتاب‌ها نام چندانی از این شهید ارجمند وجود ندارد.
وی در ادامه در معرفی و بررسی این کتاب، گفت: رحیم مخدومی در جرگه خاطره‌نویسانی است که از مینی‌دوکوهه حوزه هنری بیرون آمد. وی همیشه این دغدغه را داشته که خاطره‌نگار و خاطره‌نویس باشد؛ نه اینکه نتواند رمان‌نویس موفقی باشد، رمان‌های خوبی هم نوشته و داستان‌هایش جذاب و مستند است. رحیم مخدومی، جزو راویان خودجوشی است که خودش حادثه را دیده و چشیده است. خودش به بیانی شنیده‌ها را دیده است. این راوی در کوره دفاع مقدس آبدیده شده و توانسته کتاب «جنگ پابرهنه» را بنویسد. بیشتر خاطرات او نیز جزو خاطرات مستند محسوب می‌شوند.
این کارشناس ادبی افزود: نثر این کتاب ساده، روان، زنده و تصویری است. اصولا خاطره‌ها آیینه تجربه‌های دیگران است. از جنبه مطالعاتی خیلی از خاطره‌های کتاب قابل توجه هستند. این کتاب می‌تواند دستمایه خیلی از کارهای سینمایی قرار گیرد. رحیم مخدومی را جزو پنج خاطره‌نویس موفق عصر انقلاب اسلامی می‌دانم. او یکی از قله‌های مرتفع خاطره‌نویسی عصر انقلاب اسلامی تا امروز است و به‌نظر من «جنگ پابرهنه» بهترین اثر رحیم مخدومی است. خیلی دوست دارم او به سال‌هایی برگردد که این کتاب را می‌نوشت.
قرایی ادامه داد: سلوک شهدا در کتاب «فرماندهان ورود ممنوع» به تصویر کشیده شده است. در این اثر فقط خاطره نمی‌خوانیم، بلکه از گفت‌وگوهای معطر شهدایی مشام‌مان را پر می‌کنیم. در این کتاب اندیشه، عاطفه و احساس و سبک زندگی همزمان وجود دارد. با خواندن این کتاب در اتمسفر خوش جبهه نفس می‌کشیم.
وی بیان کرد: مقدمه کتاب ما را با شخصیت ادیبانه حاج‌قاسم آشنا می‌کند. استفاده از آرایه‌های ادبی و تمثیل‌های زیبا نشان از قریحه ادبی ایشان دارد. قلم حاج‌قاسم سلیمانی، مبین اندیشه اوست. جنس کلماتی که ایشان به‌کار می‌برد از جنس دفاع مقدس است. حاج قاسم با این نثر ما را به ادبیات مقاومت می‌برد. اندیشه سردار را در آیینه این تقریظ‌ها و یادداشت‌ها می‌توان به نظاره نشست.
این نویسنده و کارشناس ادبی، افزود: اینکه یک فرمانده نظامی این همه فیلم ببیند، کتاب بخواند و نگاه روشن داشته باشد، مثال‌زدنی است. حاج قاسم این را رسما تعریف می‌کرد که در کنار کار نظامی‌اش یک پیوست فرهنگی هم وجود دارد.
قرایی در پایان گفت: یک مورد جذاب دیگر درباره این کتاب، قرار گرفتن عکس‌های دهه 60 و دهه 90 راویان کتاب است، ولی ای کاش برخی از خاطرات دهه 90 این افراد نیز در کنار خاطرات دهه 60 می‌آمد تا ببینیم چه تغییرات اندیشه‌ای داشته‌اند.
نظر شما