به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) هومان حسن‌پور که پیش‌تر درباره برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی گفته بود که «اگر توانستند المپیک را اینترنتی برگزار کنند، می‌توانند نمایشگاه کتاب را هم به طور عادلانه اینترنتی برگزار کنند» در گفت‌وگو با ایسنا درباره آخرین وضعیت برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و تصمیم‌های مطرح‌شده برای جایگزینی رویدادی مجازی برای آن اظهار کرد: نخست این‌که شرایط بهداشتی کشور نسبت به گذشته خیلی تغییر کرده است و در هر حال باید این تصمیم گرفته شود که نمایشگاه کتاب برگزار بشود یا نشود. اما هر رویدادی هم که بخواهد به صورت مجازی برگزار بشود، نمایشگاه بین‌المللی کتاب سی‌وسوم نخواهد بود، چون هیچ‌کدام از کاربردها و عملیات‌هایی که در نمایشگاه حضوری بود، در این رویداد مجازی قابل دسترسی نخواهد بود.

او افزود: شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب هنوز تصمیمی درباره برگزاری نمایشگاه به صورت مجازی نگرفته است. اما اگر آقای دکتر جوادی (معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) فرموده‌اند که رویدادی مجازی برگزار می‌شود، احتمالا معاونت فرهنگی تصمیمش را گرفته، یا از تصمیم ستاد ملی کرونا خبردار شده یا از دولت جواب گرفته است؛ این‌ها مسائل خاصی است که خودشان در جریان هستند. اگرچه از طرفی هم برگزاری نمایشگاه به شکل فیزیکی غیرممکن شده است. البته اگر روزی به این نتیجه برسیم که نمایشگاه باید به صورت مجازی برگزار شود، حتما باید تمام ملاحظاتی که از روز اول مطرح کردیم برای ایجاد عدالت در قسمت فروشگاهی رعایت شود. اگر بخواهیم این اتفاق بیفتد، باید این دغدغه‌ها برطرف شود و به این نتیجه برسند که دیگر چاره‌ای به جز برگزاری مجازی وجود ندارد.

حسن‌پور با بیان این‌که موضوع برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی بیشتر از طرف معاونت فرهنگی وزارت ارشاد مطرح شده است توضیح داد: احتمالا معاونت فرهنگی از نظر دولت مطلع است، چون پیش از این هم گفته بودیم شورای سیاست‌گذاری هم منتظر نظر دولت است. در نتیجه طبیعی است که معاون فرهنگی اطلاعات وسیع‌تر و به‌روزتری در این زمینه داشته باشد و معاونت فرهنگی متولی برگزاری نمایشگاه است. اما هنوز در شورا درباره موضوع به این صورت بحث نشده، اگرچه تصمیم شورا هم منوط بر این بود که نظر دولت را بداند. من فکر می‌کنم دلیل این اظهارنظرها این است که جواب مشخصی از ستاد کرونا به دست معاونت فرهنگی رسیده است.

او در پاسخ به سوالی درباره جزئیات رویداد مجازی جایگزین برای نمایشگاه کتاب گفت: اصلا هنوز پایه‌ای برای این موضوع فراهم نشده است. اگر هم قرار بر برگزاری این رویداد باشد، باید ملاحظاتی برای آن درنظر گرفته شود و ما از نظر صنفی ملاحظات جدی‌ای در قسمت به قسمت آن داریم تا یک جور نشود که نمایشگاه مجازی به اسم یک صنف و به کام چند نفر برگزار شود. در واقع باید سیستم‌هایی را طراحی کرد که اگر نمایشگاه مجازی برگزار شد، اجحافی به هیچ یک از ناشران نشود که فقط یک تعداد معدود بتوانند از این فرصت استفاده کنند.

هومان حسن‌پور در ادامه به مشکلات پیش‌آمده برای ناشران در سامانه «کارا» اشاره و بیان کرد: در سایت «کارا» یک‌ عده به نتیجه رسیدند و عده زیادی هم به نتیجه نرسیدند و در قسمت‌های مختلف با آن درگیر هستند. بسیاری در بخش آخر کار که مربوط به بانک است با مشکل مواجه شده‌اند، چون حتی کسانی که در مراحل قبلی تایید شده‌اند هم باید از آن عبور کنند که بانک‌ها بتوانند وام‌ها را پرداخت کنند. آن قسمت کند انجام می‌شود. به طور کلی این سامانه فرآیندی است که شسته و رفته تمام نشده و خیلی از کارهایش مانده است.

رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران افزود: اما بحث دیگری هم وجود دارد که خدمت دکتر جوادی هم مطرح کردیم. در واقع چند نکته دیگر هم برای برون‌رفت از این قضایا پیشنهاد دادیم. چون سایت «کارا» و نحوه پرداختی که دارد برای جامعه وزارت کاری طراحی شده و فرمولی نیست که برای واحدهای تولیدی نشر جواب بدهد؛ یعنی معیاری برای تعداد پرسنل و ... وجود ندارد. بنابراین وعده‌هایی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده شده که از منابع دیگری بتوانند وام‌هایی تهیه کنند و کسری را از طرف دیگری جبران کنند. تمهیداتی هم برای کتاب‌فروشی‌ها دیده شده که ان‌شاءالله خود معاون وزیر خواهند گفت.

حسن‌پور سپس از آن‌چه "یک مشکل خیلی بزرگ که نشر و کتاب‌فروشان ما را تهدید می‌کند" عنوان کرد گفت: این مشکل درصدهای تخفیف بی‌حساب و کتابی است که در اینترنت داده می‌شود؛ بحث ارزان‌فروشی نیست. این کار چند فاز دارد؛ فاز اول این‌جاست که افرادی سودجو کتاب را حتی به صورت غیرقانون کپی و تکثیر غیرمجاز کرده‌اند و با درصدهای تخفیف بالا در سایت‌ها می‌فروشند. این اثر اولیه است اما اثر ثانویه خطرناک‌تر است. اثر ثانویه از آن‌جا ناشی می‌شود که ناشرها و کتاب‌فروشان که کتاب اصلی را می‌فروشند، در فشار مالی شدیدی قرار گرفته‌اند و بعضا حتی به خودزنی رسیده و کتاب‌ها را با قیمت‌هایی زیر قیمت تمام‌شده و حتی کمتر می‌فروشند برای این‌که بتوانند با خلأ واردشده مقابله کنند و چرخ خود را بچرخانند. یعنی یک چرخه باطل شروع شده است و از طرفی کتاب‌فروش‌ها در موقعیت خیلی بدی قرار گرفته‌اند. برای همین برخی از آن‌ها هم کتاب‌ها را با قیمتی خیلی پایین‌تر از قیمت تمام‌شده می‌فروشند. برون‌ده این قضیه این خواهد شد که مخاطب چون از پشت قضیه خبر ندارد، نسبت به کتاب‌فروش بی‌اعتماد می‌شود و فکر می‌کند هر کتابی را می‌شود با ۶۰، ۷۰ درصد تخفیف خرید و تا حالا گران خریده، اما پشت پرده را که چه فرآیند مخربی شروع شده و نشر، کتاب‌فروشی و تولید ایران دارد از بین می‌رود، نمی‌بیند.

او افزود: چون این اتفاق ادامه پیدا می‌کند، خط بعدی مولفان و مترجمان هستند که به طور کامل از بین می‌روند و حذف می‌شوند. این داستان بالاخره تمام می‌شود، اما چه کسی پاسخگوی اثرات آن است؟ فردا روزی که مولف قلمش را زمین بگذارد و دیگر ننویسد و کتاب‌فروش دیگر نتواند مغازه‌اش را بچرخاند چه کسی پاسخگوست؟ وقتی ما خیلی وقت پیش گفتیم که زودتر باید این وام‌ها و پول‌ها تزریق شود برای این بود که جلو چرخ‌های مخرب را بگیریم. نظام فرهنگی کشور دارد به هم می‌ریزد، دولت اگر اصرار دارد سیستم‌ها را به سمت مجازی‌سازی ببرد، دست اتحادیه‌ها را باید باز بگذارد تا بتوانند از تخلفاتی که در اینترنت انجام می‌شود جلوگیری کنند. چون اگر متخلفان از بین بروند دیگر بقیه نیاز به خودزنی ندارند. وقتی کتاب ناشر را کپی می‌کنند و در اینترنت می‌فروشند، او نمی‌تواند درحالی که چک مولف، چاپخانه‌دار و صحافش دارد برگشت می‌خورد، برود و داد بزند که کتاب در اینترنت برای او نیست. من هشدار داده‌ام که با کار کتاب از این شوخی‌ها نباید کرد، کتاب مواد غذایی نیست که مردم باز گرسنه‌شان شود؛ اگر کتاب‌فروشی ببندد و برود، دیگر باز نمی‌کند.