خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم – ابوالفضل طریقه‌دار: در وانفسای هجوم ویروس کرونا، هر انسانی از خود می‌پرسد: علت شیوع این ویروس چیست؟  به این سوال، پاسخ‌هایی داده شده، که آن‌ها را در چهار دسته کلی به شرح زیر آورده‌ام.
 
دسته‌ی اول - علت‌های مادی :
این دسته، علت بروز بیماری را همچون امراض دیگر، علل و عوامل مادی می‌دانند، اما «انگیزه‌»‌های شیوع و همه‌گیر شدن آن را چند چیز برشمرده‌اند.
 
1- علمی محض: این دسته که طبیبان و ویروس‌شناسان هستند می‌گویند رعایت نکردن بهداشت و تغذیه نامناسب؛ مثلا خوردن خفاش باعث بروز این بیماری شد. اینان فقط از نگاه علمی در پی علل و عوامل مادی‌اند و دنبال انگیزه نیستند. ( در سراسر این یادداشت به واژه‌ی «انگیزه» توجه کنید).
 
2- سیاسی: آمریکا برای شکست چین و ایران و روسیه،  این ویروس را عمدا تولید کرد و جنگ بیولوژیک به راه انداخت.
 
3- جمعیتی: تعداد جمعیت جهان، زیاد شده و قدرت‌های بزرگ برای تعدیل جمعیت و مدیریت بهتر این ویروس را رواج دادند.
 
4- مانور علمی: پزشکان عمدا این ویروس را رواج داده‌اند تا توان خود را برای درمان و مهار آن در روز مبادا بسنجند. اما سررشته‌ی کار از دستشان دررفت.
 
دسته‌ی دوم - علت‌های الهی و معنوی:
پاسخ‌هایی که الهیون داده‌اند این‌ است‌ که‌ بستر این ویروس، همان علت‌های مادی است که پزشکان می‌گویند، اما  «انگیزه‌» های شیوع، موارد زیر است:
 
1- عذاب الهی: گناهان انسان زیاد شد و خداوند این ویروس را برای مجازات او فرستاد، همچنان‌که اقوام گذشته را با بادهای سرخ و سیاه یا طاعون و وبا و... مجازات کرد.
 
2- آزمایش الهی: این ویروس، عذاب نیست، بلکه آزمایش الهی است. خداوند، نه از سر خشم، بلکه به منظور رشد و تکامل انسان او را با این ویروس، در معرض آزمایش قرار داده تا ایمان و صبر مؤمنان را بیآزماید.
 
3- رحمت الهی: این ویروس، نه عذاب است و نه آزمایش، بلکه رحمت الهی است؛ بدین معنا که خداوند اراده کرده تا انسان را از خواب «غفلت» بیدار کند، غرور کاذبش را بشکند و به او بفهماند که با این‌همه پیشرفت علمی، چگونه در برابر یک ویروس بسیار ریزی، عاجز و درمانده شده‌ای. همچنین انسان غفلت‌ زده را به «یاد مرگ» بیندازد و او را از ظواهر دنیا جدا کند.
 
4- مژده‌ی الهی: این ویروس، نه عذاب است، نه آزمایش و نه ضربه‌ی رحمت‌آمیز، بلکه مژده ظهور امام زمان را می‌دهد، یعنی از علائم آخرالزمان است.
 
دسته‌ی سوم- علت شیطانی:
 برخی هم می‌گویند علت شیوع این ویروس، علمی، سیاسی و الهی نیست، بلکه جنگ شیاطین و موجودات ماورایی با انسان است! که البته، دلیل نیست، بلکه خرافه است و عقلا به آن اعتنا نمی‌کنند.
 
دسته‌ی چهام- علت خیالی:
این دسته می گویند این ویروس، از اساس، دروغ و خیال است. دروغ کرونا را برای سرگرمی ما و مبارزه با دین ما ساخته‌اند. به امثال اینان باید گفت: این‌همه تلفات و این تعداد بیمار بستری شده و این همه توصیه‌ی دانشمندان و پزشکان، خواب و خیال است؟
 
به نظر می‌رسد، در دسته‌ی اول، گزینه‌ی نخست و در دسته دوم، گزینه‌های دوم و سوم، به‌ خصوص گزینه سه، پذیرفتنی‌تر و عقلانی‌تر است. یعنی کرونا رحمت الهی است، رحمتی که با کوچک‌ترین و ریزترین موجود، غرور کاذب آدمی را شکست. او را برای یک لحظه هم که شده به فکر گناهان و خطاهایش انداخت. از سوی دیگر، آزمایش بزرگی برای مؤمنان بود تا در یک سختی بزرگ، «صبر» او را بیآزماید.