«مسعود نیک‌پی»، مدیر فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری یاسوج و از فعالان فرهنگی در استان کهگیلویه و بویراحمد، در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کهگیلویه و بویراحمد، پیرامون تغییرات تکنولوژیکی که در نحوه ارائه محتوای مورد مطالعه صورت گرفته است، مقوله کتاب و کتابخوانی را در سطح هشدار می‌داند و معتقد است: کشور ما سال‌هاست با هشدار کارشناسان و صاحب‌نظران درباره سرانه‌ی مطالعه‌ی ناامیدکننده مردم، همراه است.
وی ضمن بیان این نکته که امروزه کتاب در سبد خرید خانوار ایرانی گم شده و فضای مجازی، بشر را به پیش می‌برد، بر این عقیده است که فضای مجازی، دیجیتال و... بالقوه منفی و مخرب نیستند؛ اما ابزارها و ادوات دیجیتالی در قالب رسانه ابزاری است که اگر کاربری به آنها اعتیاد پیدا کند، دیگر این ابزار رام و مطیع نخواهند بود.
نیک پی می‌گوید: اگر این اتفاق بیفتد، این ابزار موجودات سرکشی می‌شوند که عادات ذهنی کاربران را شکل و قاعده می‌بخشند.
این مدیر فرهنگی از جمله پیامدهای منفی و عادت اعتیادگونه به این امکانات و ابزار را اینگونه تشریح می‌کند: این ابزار ذهن کاربر معتاد را چنان به تنوع و سرعت سطحی گرفتن پیام و تصاویر خود عادت می‌دهند که دیگر برای ذهن چنین فردی، همنوایی با فضای رسانه‌هایی چون کتاب بسیار سخت و دشوار خواهد شد.
وی با اشاره به اهمیت کتاب و کتابخوانی در کودکان، عنوان می‌کند: پرورش، تربیت و عادت دادن به خواندن در جوامع علاقمند به دانش و آگاهی از روزهای اول زندگی و کودکی و در محیط خانه و خانواده شروع می‌شود و تا آخرین مراحل و عالی‌ترین تحصیلات دانشگاهی ادامه پیدا می‌کند؛ لذا آموزش و عادت دادن کودکان به مطالعه و خواندن، راه حل کلیدی روشن ماندن چراغ مطالعه و دانش است.
نیک‌پی، عادت کردن به کتابخوانی را شرط لازم می‌داند اما در عین حال آن را شرط کافی نمی‌‌داند و یادآور می‌شود: باید نسبت به تحکیم و تداوم این عادت و فرهنگ تلاش کرد.
وی با بیان اینکه در صورت تحکیم و تداوم، هدف و مقصود مطالعه تحقق می‌یابد، می‌افزاید: در راستای تحقق این هدف، نظام آموزش نقش مهمی دارد؛ اما برای تداوم عادتِ خواندن باید نظام‌‌‌ها و نهادهای دیگر هم به یاری و همکاری نظام آموزش بیایند.
نیک‌پی نقش رسانه‌های همگانی و امکانات و ابرازهای ارتباطی فراگیر را بسیار مهم ارزیابی می‌کند و معتقد است: رسانه‌های همگانی میتوانند نقش پیگیر و هماهنگ کننده را در رشد کتابخوانی در جامعه بر عهده بگیرند.
او با این نظر کارشناسان حوزه کتاب و مطالعه که فضاهای سایبری اگر به‌صورت هوشمندانه و موثر استفاده شوند، میتوانند در مبحث مطالعه کتاب و کتابخوانی مفید واقع شود، موافق است اما می‌افزاید: همانگونه که کارشناسان نیز گفته‌اند اگر استفاده از فضاهای سایبری فقط به‌شکل گذرا و سطحی و صرفاً دیدن مطالب مختلف و گوناگون برای سرگرمی و گذراندن وقت باشند، نمی‌توان به عنوان مطالعه مفید از آن یاد کرد.
مدیر فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری یاسوج عنوان می‌کند: بی‌تردید در حال حاضر می‌توان بخش اعظمی از اطلاعات و فعالیت‌ها را در فضاهای سایبری باسرعت بیشتر جستجو کرد اما اگر در کنار داشتن این تکنولوژی و امکانات، عادت به خواندن و لزوم دانستن و آگاهی و در واقع فرهنگ مطالعه در جامعه و افراد نهادینه شده باشد، کاربران این تکنولوژی و فضا به صورت آگاهانه، مستمر، سلسله وار و هماهنگ میتوانند سرانه مطالعه خود را بالا ببرند و کاری کنند که این فرهنگ در جامعه نیز به شکل مطلوب فراگیر شود.
نیک‌پی یادآور می‌شود: این موضوع که پیشرفت فضای مجازی، سایبری و دیجیتالی در جامعه باعث شده کتاب خواندن کم شود، بهانه‌ای بیش نیست؛ چرا که اگر ارزش آگاهی، تبیین شده باشد و جامعه ما با اهمیت کتابخوانی آشنا باشند، خواندن کتاب با هر ابزاری چه به شکل فیزیکی و سنتی و چه صوتی و شنیداری و دیجیتالی به‌صورت مستمر و هدفمند انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه هدف از مطالعه افزایش دانش و آگاهی است، تاکید می‌کند: اگر این فکر و اندیشه در جامعه نهادینه شود، فضای سایبری و دیجیتالی می‌تواند منجر به افزایش دانش و معلومات ما شود و در این صورت است که صرف کردن وقت در این فضاها مطالعه محسوب می‌شود.
نیک‌پی، نادیده گرفتن فضاهای سایبری را به این بهانه که در سرانه مطالعه ما تاثیر ندارند و یا تاثیر منفی دارد، کاری نادرست می‌داند و عنوان می‌کند: نباید این فضاها را نادیده بگیریم؛ بلکه اکنون که این فضاها سهم بزرگی در زندگی امروزه دارند باید روش‌های معمول و سنتی مطالعه را با روش‌های نوین ادغام کرده و سرانه مطالعه و رغبت به دانایی و آگاهی را در جامعه بالا ببریم.
مدیر فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری یاسوج می‌گوید: صرف وقت و هزینه برای منفی و مردود جلوه دادن فضای مجازی و دیجیتالی، نتیجه‌ای سودمند که ندارد، هیچ، می‌تواند نتایج منفی نیز داشته باشد.
نیک‌پی اینطور ادامه می‌دهد: وقتی متولیان فرهنگ و مسئولان اجرایی مرتب در سخنان خود فضای مجازی و سایبری را عامل دور ماندن از کتاب عنوان می‌کنند، نه‌تنها رغبتی به خواندن کتاب فیزیکی ایجاد نمی‌کنند بلکه این باور را به جامعه تلقین می‌کنند که هیچ استفاده سودمندی نمی‌توان از ابزار و امکانات دیجیتالی و سایبری کرد و این محیط، فقط محیطی برای سرگرمی است؛ در حالی که می‌توان دقیق‌ترین، مهمترین و البته به‌روزترین اطلاعات علمی، ورزشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... را با استفاده درست از این فضا به دست آورد.
وی جبهه گرفتن در این خصوص و آفت خواندن فضای مجازی را که نمی‌تواند کمکی به کتاب و کتابخوانی کند، کاری نادرست می‌داند و می‌افزاید: برعکس باید امکانات و زوایای مختلف این فضا برای جامعه تبیین و شناسانده شود تا نگاه‌ها به این فضا، از سرگرمیِ صرف به رویکرد عمیق و وسیله‌ای برای کسب دانش و دانایی، تغییر کند.
وی با بیان این مثال که شاید گرفتن کتاب بزرگ شاهنامه در دست و خواندن آن برای یک نوجوان چندان خوشایند نباشد، می‌گوید: اگرتلاش شود تا با به‌کارگیری امکانات، مطالب مفید مثلا همان شاهنامه در فضای سایبری بارگذاری و در اختیار کاربران قرار گیرد، قطعا سرانه مطالعه بالا خواهد رفت.
نیک پی تصریح می‌کند: من معتقدم برای افزایش این سرانه نیاز نیست جامعه حتما کتاب فیزیکی به دست بگیرد بلکه فراهم کردن هر امکانی که سطح دانایی و آگاهی جامعه را بالا ببرد، مطالعه محسوب می‌شود.
وی عنوان می‌کند: اگر مردم به درک روشنی برسند که کتاب خواندن به بهبودی سلامت ذهن و روان کمک می‌کند، با خواندن کتاب استرس را می‌توان کاهش داد، خواندن کتاب در بالا بردن اطلاعات عمومی می‌تواند نقش بسزایی ایفا کند و با مطالعه کتاب دامنه لغات که راهی برای ارتباط و گفت‌وگوی صحیح با جامعه‌ای است، افزایش می‌یابد و از صدها مزیت دیگر که این یار مهربان به ما هدیه می‌دهد، آگاه شوند؛ آن موقع قطعا شاهد شوق و علاقه به کتاب و کتاب خواندن در جامعه خواهیم بود، حالا خواه با خواندن کتاب فیزیکی و ورق زدن کتاب و شنیدن صدای دلنشین ورق خوردن کتاب و یا استفاده از کتاب‌های صوتی و دیجیتالی در فضای مجازی باشد.
مدیر فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری یاسوج در ادامه در پاسخ به این سوال که شهرداری و مدیریت فرهنگی این سازمان خودش برای تبیین جایگاه کتاب در جامعه چه کارهایی انجام داده است؟، برگزاری نشست جمع‌خوانی کتاب در هفته کتاب برای پاکبانان و پارکبانان خدمات شهری شهرداری، بازدید از کتابخانه‌های شهر و حق عضویت رایگان کتابخانه‌ها برای آنها و خانواده‌هایشان را از کارهای انجام شده در هفته کتاب امسال عنوان کرد.
نیک‌پی خواندن اشعار حافظ توسط یکی از پاکبانان از کتاب جیبی‌اش را نقطه عطف این نشست عنوان می‌کند و می‌گوید: وقتی در این جلسه فی‌البداهه از پاکبانان خواسته شد که در صورت آمادگی کتاب بخواند و یکی از پاکبانان کتاب کوچکی را از جیبش درآورد و چند بیت از اشعار حافظ رابا آواز سنتی خواند، نشان داد که می‌توان به آینده کتاب خوانی امیدوار بود.
وی گفت‌وگو با مدیریت کتابخانه‌های استان و تصویب طرحی برای امضا تفاهم‌نامه همکاری میان شهرداری و اداره کتابخانه‌ها را گامی مهم می‌داند که «می‌تواند در تبیین جایگاه کتاب نقش موثری داشته باشد».
نیک‌پی درباره اینکه آیا تفاهم‌نامه امضا شده است یا خیر؟، می‌گوید: هماهنگی‌ها انجام شده و ما منتظر تنظیم تفاهم‌نامه توسط مدیریت کتابخانه‌های استان هستیم.
این مدیر فرهنگی اختصاص سالن شورای شهر، یک شب در هفته برای برگزاری نشست شاهنامه خوانی را از دیگر اقدامات انجام شده برمی‌شامرد و می‌افزاید: شهرداری آماده هرگونه همکاری با مدیریت کتابخانه‌ها برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است.
نیک پی درپایان با خواندن اشعاری منسوب به «فخرالدین عراقی» بدین مضمون که:
«حریفی که از وی نیازرد کس / بسی آزمودم، کتاب است و بس
رساند سخن را به خوبی به بن / به بسم‌الله آغاز سازد سخن
نگیرد به کس سبقت از هیچ باب / از او تا نپرسی نگوید جواب...»،
تاکید کرد: برای اینکه جایگاه کتاب تبیین شود، نیاز است این موضوع در جامعه نهادینه شود که «توانا بود هر که دانا بود».
شنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۸ - ۱۶:۰۷
نظر شما