این کتاب شرح می‌دهد که آنچه که امروزه با عنوان فضای خانگی می‌شناسیم تا چه حد جدید بوده و در گذر زمان تا چه حد رنگ به رنگ شده است. گذشته از معماری و کالبد خانه، اشیاء و وسایلی که آن را تجهیز و تکمیل می‌کرده‌اند، شیوه قرارگیری آنها در فضا، قواعد تقسیم فضا بین افراد، شیوه‌های استفاده از هر فضا و نیز معنی هر کدام، در هر دوره تاریخی و هر نقطه جغرافیایی، متفاوت بوده و حال و هوای خاص خود را داشته است. بنابراین، فضای خانگی، هم از نظر شکل و هم از حیث کاربرد، دسترسی و از همه مهم‌تر، معنی، تغییر کرده و می‌کند.
کتاب این تغییرات را در دو دسته جای داده که در واقع مبنای دو بخش آن هستند:
-دگردیسی‌های تدریجی و طبیعی که به مرور روی می‌دهند و حاصل گذر زمان و عمر هستند. این دسته از تغییرات می‌توانند در عینیت و کالبد خود بنا رخ دهند (مقالات ۲ تا ۵ بخش اول) و یا صرفا در ذهن و تجربه ما از آن، و معنای فضا را برایمان عوض کنند. (مثل فصل ۶ از بخش اول)
-دسته دوم، دگردیسی‌های سریع و برنامه‌ریزی‌شده هستند و حاصل الزامات و سیاست‌های دولتی، مردمی یا بخش خصوصی در دوره‌ای خاص از زمان. (چنآنچه در مقالات بخش دوم این کتاب می‌بینیم که مدرنیسم و پس از آن، جنگ‌های جهانی چه‌طور باعث تغییراتی در نظام سازماندهی فضاهای خانگی در برخی نقاط جهان شدند.)
«دگردیسی‌های فضای خانگی؛ نمونه‌هایی از دو سده اخیر» همچنین پایان داستان تغییرات فضای خانگی نیست و صرفا تلاشی برای حساس‌سازی مخاطب نسبت به آن به عنوان یک موضوع پژوهشی جالب توجه است. این کتاب، فضایی کاملا اروپایی دارد و بر تجربیات کشورهای انگلستان، سوئد، بلژیک و یونان متمرکز است. تنها نمونه آفریقایی آن نیز از دریچه نگاه یک پژوهشگر آمریکایی روایت شده است. بنابراین، جای خالی مطالعاتی که تغییرات این فضا را در ایران، ردیابی و تحلیل کنند، احساس می‌شود که امید است در آینده پر شود. این کتاب در کنار دو کتابی که پیشتر، از همین مجموعه منتشر شده، می‌تواند مبنایی را برای مطالعات انسان‌شناسی فضای خانگی در ایران شکل دهد.
نظر شما