خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- ​محسن حاجی‌زین‌العابدینی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی: ایفلا مهم‌ترین رویداد سالانه کتابداری و اطلاع‌رسانی (علم اطلاعات و دانش‌شناسی) در سراسر جهان است. هر کتابدار آگاه، حداقل یک‌بار آرزو کرده که روزی در یکی از نشست‌های ایفلا در نقطه‌ای از دنیا شرکت کند. چرا که این کنگره عظیم سالانه –که به حج کتابداران می‌ماند- در طی 85 سال گذشته در یکی از کشورهای دنیا و در بعضی کشورها بیش از یک‌بار برگزار شده است.

ایفلا که مخفف فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های کتابداری دنیا است، رسالت خود را بر راهبری، گفت‌وگو، تعامل و همکاری هر کتابدار در هر نقطه‌ای از جهان گذاشته است. جهان فی‌نفسه در حال تکاپو و نوشدن دائمی است. حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی قلمروی مبتنی بر دانش و آگاهی است و در این دنیای پرتفاوت و دائم در حال تغییر، هیچ کتابداری نمی‌تواند به دور از هیاهوی علومِ دائم نوشونده در خموشی، کهنگی و اندوخته‌های دانشی بوی نا گرفته سرکند؛ چرا که هیچ کتابداری برای خودش و دلش کتابخانه‌داری نمی‌کند که آنچه مخاطب بخواهد یا نخواهد اما کتابدار بو ببرد که برایش مفید است، همان می‌کند. پس وقتی پای تقاضا و کیفیت در میان باشد لاجرم باید عرضه هم به همان کیفیت بالا برود. از این روست که کتابداران باید دائم خود را و دانش خود را به سنگ محک بزنند تا بدانند آیا در مسیر صحیح حرکت می‌کنند یا گم‌کرده راهند. بهترین سنگ محک برای خودشناسی علمی در این حوزه و همسویی با هم‌کیشان در سراسر گیتی، رفتن و دیدن و شنیدن و عرضه کردن در بزرگترین رویداد علمی حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی یعنی ایفلا است. ایفلا به فانوس دریایی می‌ماند که کتابداران و کتابداری را در سراسر جهان به سوی نیک‌ترین اتفاقات رهنمون می‌شود.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ایفلا، داوطلبانگی، غیردولتی و غیرسیاسی بودن (تا حد امکان) آن است. نهادی است که از محل عضویت و خدمات دیگر، درآمد کسب می‌کند و البته کمک‌هایی هم از پشتیبانان می‌گیرد. با این همه نهادی است غیروابسته و استقلال عمل خودش را دارد. همین باعث شده است که بعد از این همه سال دوام بیاورد و بیش از دو سوم قرن قدمت پیدا کند. امر مهمی که ما هم در کشور باید بیشتر به آن توجه کنیم و تا حد امکان از دولتی شدن و وابسته شدن نهادها و امور کشور به دولت و حکومت خودداری کنیم تا بتوانند دوام بیاورند. از نمونه‌های خیلی خوب نهادهای دولتی و غیردولتی می‌توان به شورای کتاب کودک که کاملا مستقل و غیردولتی عمل کرده و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که دولتی است اشاره کرد. در طول زمان فراز و نشیب و عملکرد این دو نهاد نشانگر اهمیت غیردولتی بودن است.

جمله خیلی مهمی که امروز از زبانی یکی از شرکت‌کنندگان در نشست کتابخانه‌های عمومی ایفلا در شهر آتن شنیدم خیلی جمله مهمی بود: «ایفلا خود ما هستیم». بحث سر این بود که باید این بشود و آن بشود و ...که این خانم در آمد و گفت ایفلای وجود ندارد و این خود ما هستیم که همه چیز را شکل داده و حرکت‌ها را تعیین می‌کنیم. درست هم می‌گوید و گروه هیئت رئیسه و هدایتگر ایفلا هم برگزیده اعضا هستند و سازمانی وابسته و بنیادین وجود ندارد که مسائل را هر طور دلش می‌خواهد پیش ببرد. همین یک جمله واقعا باید در تمامی انجمن‌ها و سازمان‌ها و ادارات ما نصب‌العین قرار گیرد. ما در هر موقعیتی بلافاصله داد سخن سر می‌دهیم که باید این‌طور بشود آن‌طور بشود. اما این که چه کسی باید این کار را بکند و این خود ما هستیم که باید دست به کار شویم را از یاد می بریم. شاید هم شرایط چنین شیوه تفکری را به ما آموخته باشد.

عضویت در ایفلا شرایط خاص خودش را دارد، اما هر نهاد مرتبطی می‌تواند با پرداخت حق عضویت و به دست آوردن شرایط لازم عضو ایفلا بشود و از مزایای عضو بودن در آن بهره‌مند شود. شاید این سوال پیش بیاید که  سازمان‌های ما در قبال عضویت در ایفلا چه چیزی به دست می‌آورند؟ این مهم‌ترین اشتباه راهبردی این سال‌های کشور ما است که همیشه فکر کرده‌ایم یک سازمان بزرگ مثل کتابخانه ملی یا کتابخانه‌های دیگر که با پرداخت کمتر از 1000 یورو (نزدیک به 600 یورو) می‌توانند در یک نهاد پر اهمیت و منحصر به فرد و در عین حال تخصصی در حوزه خودشان عضو شوند، حتما باید بلافاصله یک منفعتی را با خود بیاورد. عضویت یک امر دو سویه است. از یک سوی اعتبار برای شما می‌آورد و از سوی دیگر با حمایت اندکی (واقعا حق عضویت برای یک کتابخانه بزرگ رقم ناچیزی است) که می‌کند، به رشد و توسعه خدمات علمی و تخصصی حرفه خود کمک کند. اتفاقا اغلب کشورهای جهان در این فدراسیون عضو هستند و حتی رقم‌هایی هم بیش از حق عضویت به عنوان حمایت به ایفلا می‌پردازند. به نظرم لازم است همه نهادهای مهم همچون نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و دانشگاه‌های بزرگ کشور همه عضو ایفلا بشوند.