رضا نقی‌زاده، عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره سیاست‌های رایگان شدن کتاب و مقالات علمی در سطح بین‌الملل گفت: اینکه در اروپا کمپینی تشکیل میشود مبنی بر رایگان شدن کتاب‌ها و مقالات بی شک همراه خود یک مدل اقتصادی دارد. ما هم باید برای رایگان شدن کتاب‌ها ابتدا با ناشران دانشگاهی همکاری کنیم.
نقی زاده خاطرنشان کرد: یکی از خاصیت کتاب‌های علمی-دانشگاهی این است پس از مدتی محتوای علمی جدیدی وارد بازار کتاب میشود و مطالب گذشته چندان مورد تایید فضای علمی دانشگاه‌ها نیست؛ بنابراین هر کتابی که منتشر میشود پس از مدت زمانی باید رایگان شود چراکه کتاب چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و افرادی که می‌خواهند کتاب‌ها را بخوانند بهتر است به نسخه الکترونیکی آن را که هزینه کمتری هم در برداشته است استفاده کنند.
وی ادامه داد: برای اینکه یک کتاب در جامعه علمی به خوبی معرفی شود باید یک معرفی و رونمایی استاندارد از سوی نهاد‌های مرتبط که بازخورد خوبی دارد از آن اثر شود و همچنین مدت زمان رایگان کردن کتاب را کوتاه کنیم. به عبارتی دیگر هر فردی که می‌خواهد بخواند کتاب را زودتر خریداری کند و بعد از 18 ماه یا دو سال نسخه الکترونیکی آن هم منتشر شود یعنی اجازه می‌دهیم در بازه زمانی مناسب که این کتاب مفید است در اختیار اقشار مختلف قرار گیرد.
وی گفت: چون ما با بودجه عمومی کتابی را منتشر می‌کنیم باید اجازه دهیم که دسترسی عموم به آن راحت‌تر شود. مسئله دوم مقالات است که در کشور ما در کل رایگان است. قطعا مدل درآمدزایی این افراد از محل انتشار مقالات عوض میشود هنوز سیاست‌های خود را اعمال نکرده‌اند. اما با توجه به شنیده‌ها قرار است انتشار مقالات در مجلات برای نویسندگان پولی شود. یعنی اینکه نویسندگان خودشان پولی را پرداخت کنند.
به گفته نقی‌زاده اگر چنین چیزی واقعیت داشته باشد کمی فضا جدی‌تر میشود که شاید برای ایران هم سخت شود.
وی در پاسخ به این پرسش که رایگان شدن مقالات در سراسر دنیا چه تاثیری بر دسترسی ایرانیان به آن‌ها و یا انتشار مقالات ایرانی در نشریات خارجی خواهد داشت گفت: هنوز مدل اقتصادی و اقدامات عملیاتی خود را برای گرداندن مجلات علمی اعلام نکرده‌اند. اگر مدل آن‌ها این باشد که برای مثال پولی را از نویسنده دریافت کنند آثاری که دارد این است که با قیمت فعلی دلار میزان چاپ مقالات ایران در نشریات خارج از کشور کاهش می‌یابد.
وی نقش از دولت در این فرآیند گفت: در سطح ملی دولت باید فرآیند را تسهیل کند. یعنی جامعه علمی سریع به آن‌ها دسترسی داشته باشند و دولت باید رصد کافی از این فرایند را داشته باشد.
پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۷ - ۰۶:۰۰
نظر شما