شنبه ۲ تیر ۱۳۹۷ - ۱۵:۲۳
تیرفرنگ واژها؛ واژه‌نامه‌ای برای حفظ کلمات لری

«تیرفرنگ واژه‌ها(واژه‌های لری بختیاری)» فرهنگ‌نامه واژه‌های لری است که به تازگی منتشر شده است.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-سیدعلی‌سینا رخشنده‌مند: وجود زبان‌ها و گویش‌های محلی گوناگون در ایران، از سرمایه‌های ارزشمند فکری، فرهنگی و تاریخی آن است و وظیفه ثبت و ضبط و حفظ آن‌ها بر عهده پژوهشگران و نهادهای مردمی است. گویش‌هایی که در حال حاضر صحبت می‌کنیم با گویش‌های نیم قرن قبل تفاوت دارند، بیش از 60درصد لغات و کلمات اصیل دیگر کاربردی ندارند و این هشداری برای آینده است؛ از همین روی، مستندسازی و جمع‌آوری داده‌های محلی هم اکنون اهمیتی بیش از گذشته دارد و این امر نیازمند همکاری زبان‌شناسان، پژوهشگران و ... است.

یکی از آثاری که در این راستا به چاپ رسیده است، کتاب تیرفرنگ واژه‌ها (واژه‌های لری بختیاری) به اهتمام پرویز لونی است. 
کتاب با مقدمه‌ای یک صفحه‌ای آغاز می‌شود، سپس واژه‌ها به ترتیب حروف الفایی(آ- ی) آمده است. در هر صفحه‌ 2 واژه و در مجموع حدود 753 واژه ذکر شده، در مقابل هر واژه‌ای شکل فنوتیک آن نوشته شده، سپس معنی واژه در زیر ذکر شده و دوبیت (چهار مصراع) برای هر واژه به لهجۀ لری بیان شده و این شیوه در کل کتاب رعایت شده است.

ذکر چند نکته برای چاپ بعدی این کتاب ضروری است: چنانکه گفته آمد، عنوان کتاب در روی جلد «تیرفرنگ واژه‌ها(واژه‌های لری بختیاری)» است، اما در خود متن بالای صفحات کتاب، نوشته: واژه‌ها و اصطلاحات عامیانه و اصیل الیگودزری، هرچند گویش لری بختیاری شامل الیگودرز هم می‌شود، اما مناسب تر آن می‌نماید که عنوان کتاب با عنوانی که در قسمت بالای صفحات کتاب می‌آید، یکسان باشد.

نکته دیگر اینکه برای اشعار( دوبیتی/ چهار مصراع)های ذکر شده در ذیل معنی واژها آمده است، مرجعی داده نشده که آیا این اشعار از خود نویسنده یا جای دیگری است. انشالله که در چاپ‌های آینده، جهت آشنایی بیشتر خوانندگان عزیز، این موارد رعایت شود.

حقیقت امر این است که چنین کارهایی بسیار ارزشمند است و چنانکه نویسنده کتاب بیان داشته است:
«یکی از اهداف بیان ویژگی‌ها، واژه‌ها، گویش‌ها و ضرب‌المثل‌های طنزآمیزی است که هرکدام نماد فرهنگی خاص در منطقه‌ای خاص است. یکی از علل ماندگاری و مانایی این فرهنگ غنی، اشکال مختلف تمثیل‌های آمیخته با طنزواژه‌های عامیانه‌ای است که در طول قرون متمادی سینه به سینه به ما سپرده شده است که گنجینه‌ای از راز همبستگی و هم یاری است... تعبیرات و اصطلاحاتی در ضرب‌المثل ها و واژه‌های اصیل و طنز آمیز عامیانه وجود دارد که ما وظیفه داریم آن را از تنگنای خاموشی نجات داده و جلا بخشیم و با همان ویژگی‌های خاص با رعایت امانت به نسل‌های آینده بسپاریم. دلنشینی ضرب المثل‌ها و واژه‌ها بیشتر به خیال‌انگیزی و آهنگین و کنایی‌بودن آنهاست. ذوق سرشار و اندیشۀ ژرف و خلاق پیشینیان در قالب طنز با بیانی دلنشین و شیوا از روزگاران دور به ما رسیده است. اگر به جذبه و حکمتی که در این واژه‌ها وجود دارد به دقت بنگریم، درمی‌یابیم که در عین سادگی چه مفهومی در آنها نهفته است. باشد که برای آیندگان و حفظ این گنجینه های به یادگار مانده، امانت دار خوبی باشیم.

تیرفرنگ واژها (واژه‌های لری بختیاری) به اهتمام پرویز لونی در سال 1396 در 414 صفحه با قیمت480000ریال، توسط نشر هزاره ققنوس به انتشار رسیده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها