در این مراسم شخصیت‌های علمی و فرهنگی داخلی و خارجی همچون محمدباقر نوبخت، علیرضا حاجیان‌نژاد، محمدجواد شریعت باقری، علی‌محمد موذنی، ابوالکلام سرکار از کشور بنگلادش و خانم ملک دیکمن از کشور ترکیه و هیأتی از برگزار کنندگان همایش بین‌المللی عطار نیشابوری در نیشابور همچون محمد نجفی، شهردار نیشابور؛ عباس کرخی، مدیر اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور؛ مهندس غلامحسین علی‌پور، مسئول دبیرخانه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیشابور و خانم چنارانی، نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی، حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، توفیق سبحانی، محمود براتی، استاد دانشگاه اصفهان جبهاد شکری رشید، استاد دانشگاه صلاح‌الدین اربیل(عراق)؛ شیرزاد طایفی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی،بهرام گرامی، سیدعلی‌اصغر میرباقری‌فرد، استاد دانشگاه اصفهان؛ محمود جعفری‌دهقی، استاد دانشگاه تهران؛ کامله چتین، استاد دانشگاه سلیمان دیمرال(ترکیه)؛ علیرضا حاجیان‌نژاد، استاد دانشگاه تهران؛ محمد سیلاوی، استاد دانشگاه بغداد(عراق) و مهدی محقق، ریاست عالیه همایش و مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک‌گیل به ارائه مقاله و ایراد سخنرانی پرداختند.
در ابتدای این نشست، حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ضمن قرائت پیام ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران درخصوص نخستین همایش بین‌المللی عطار نیشابوری، سخنرانی کوتاهی درباره عطار داشت و گفت: یکی از سوالات مهم در باب حیات و احوال عطار این است که آیا عطار صرفاً یک تذکره‌نویس بوده یا خود در قلمرو عرفان و سلوک، مواجهات عرفانی داشته است؟ ما در حوزه رویت‌ها و مشاهدات یک مشاهده مبتنی بر حس داریم که آن را تجربه می‌نامیم و دیگری مشاهده بر بنیاد رویت درونی و معنوی است که آن را مواجهه می‌دانیم.
وی ادامه داد: عرفا تجربه ندارند، بلکه مواجهه دارند و مواجهات برخلاف تجربه نه قابل تکرارند و نه همگانی. عرفا دارای مواجهاتند. حال عطار آیا مواجهه عرفانی داشته یا ناقل مواجهات دیگر عرفا بوده است؟ حقیقت این است که هر کس در آثار عطار کوچکترین تأملی داشته باشد با نکات نغز و ابیاتی صریح و روشن روبه رو می شود که آشکارا بیان مواجهات شهودی و عرفانی اوست.
بلخاری ضمن خواندن ابیاتی ازالهی‌نامه، افزود: عطار در این اشعار بالصراحه از نوعی رویت باطنی سخن می‌گوید و به صورت روشن از عطیه‌ای الهی بر جان و روح خود سخن می‌گوید و مهم‌تر از آن ادراک و دریافت این عطیه الهی است. در الهی‌نامه، باز هم، مفاهیم روشن‌تری در اثبات مواجهات عرفانی عطار داریم، اما دلیل دیگر غزل زیبایی است که در دیوان غزلیات او آمده و خود بیانگر آن است که به ویژه در مسئله عشق مواجهاتی عارفانه داشته و این مسیری بوده که برای خود برگزیده است. این غزل امر دیگری را نیز نشان می‌دهد و آن تردید و تشکیک در باب داستان مشهوری است که در باب آغاز گرایشات عرفانی او گفته می‌شود. این غزل نشان می‌دهد او امثال حلاج را در طریقت خود برگزیده و نهایت روایت حیرت انگیزی که در پاسخ می‌دهد به منکران عشق گفته می‌شود. این ابیات در بیان عشق چنان شورانگیز و متعالی است که قطعاً نمی‌توان گفت صرفاً تذکره یا تعبیری عبارت‌گون از عشق الهی است بدون مواجهه شهودی و تجربه عینی آن. می‌دانید هر که به حقیقت از عشق گفت باید عاشق باشد و عاشقی را تجربه کرده باشد ورنه کاذب است. این ابیات نشان می‌دهد که چگونه عطار عاشقی معنوی را تجربه کرده است به ویژه که در بیتی می‌فرماید:
«ساقیا خون جگر در جام کن/ گر نداری درد از ما وام کن»
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ضمن خواندن ابیات عطار در جواب هدهد، گفت: قطعاً این ابیات نمی‌تواند از جان و دلی برخیزد که عشق را تعلیم یافته باشد. این ابیات بیان کسی است که در عشق سوخته و حقیقت آن را تجربه کرده است.
این همایش در دو نشست دو و نیم ساعته و با عنوان «زبان فارسی و اندیشه ایرانی اسلامی عطار نیشابوری» به کار خود ادامه داد. در نشست اول محمود جعفری‌دهقی، علیرضا حاجیان نشاد و ابوالکلام سرکار از بنگلادش به عنوان هیات رئیسه نشست در جایگاه حضور پیدا کردند و توفیق سبحانی عرفان‌پژوه به ارائه مقاله‌ای با عنوان «درباره آثار عطار»، محمود براتی، استاد دانشگاه اصفهان، مقاله‌ای با عنوان «ویژگی‌های حکمت ذوقی عطار»، جهباد شکری رشید، استاد دانشگاه صلاح‌الدین اربیل عراق، مقاله‌ای با عنوان «نمادینه‌های کهن الگویی در مصیبت‌نامه عطار»، شیرزاد طایفی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، مقاله‌ای با عنوان «نقد شخصیت‌پردازی در منطق‌الطیر بر اساس نظریه اریک برن» و بهرام گرامی به ارائه مقاله‌ای با عنوان «گل و گیاه در آثار عطار» پرداختند.
نشست دوم با حضور توفیق سبحانی، علی‌محمد موذنی و خانم ملک‌دیکمن، استاد دانشگاه سلیمان دیمرال ترکیه در جایگاه به عنوان اعضای هیات رئیسه نشست شروع شد و سید علی‌اصغر میرباقری، استاد دانشگاه اصفهان، مقاله‌ای با عنوان «عطارپژوهی، فرصت‌ها و چالش‌ها، محمود جعفری دهقی، مقاله‌ای با عنوان «عطار و ایران‌شناسان» و محمد سیلاوی از دانشگاه بغداد عراق، مقاله‌ای با عنوان «بررسی مضامین و ابعاد عرفانی در حدیقه‌الحقیقه و منطق‌الطیر» ارائه کردند. همچنین خانم کامله چتین از دانشگاه سلیمان دیمرال ترکیه به ارائه انگلیسی مقاله‌ای با عنوان «آیا داستان سروده شیخ غالب برگرفته از عطار است؟» پرداخت و علیرضا حاجیان‌نژاد، استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه چکیده مقالات همایش موجود و در دسترس دوستداران قرار دارد از ارائه مقاله صرف‌نظر کرد و به جای آن به بیان اهمیت بزرگداشت مفاخر ادبی و فرهنگی و کارهایی که باید در این زمینه صورت گیرد، پرداخت.
در این نشست همچنین محمد نجفی، شهردار نیشابور و خانم چنارانی، نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی که به عنوان نمایندگان مردم و شهر نیشابور و متولیان برگزاری دو روز اول همایش بین‌المللی عطار در شهر نیشابور، در جلسه حضور داشتند، به دعوت توفیق سبحانی، در جایگاه حضور پیدا کردند و ضمن تشکر از برگزار کنندگان این همایش، اساتید داخلی و خارجی که برای همایش مقاله ارسال کردند، اساتید و حاضران در نشست، برای برگزاری هر چه بهتر این سری نشست‌ها، قول همکاری دادند و برای دایر کردن مرکز عطار‌شناسی در نیشابور اعلام آمادگی کردند.
مهدی محقق، ریاست عالیه نخستین همایش بین‌المللی عطار نیشابوری و مدیر موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران_مک‌گیل، به عنوان آخرین سخنران این نشست در جایگاه حضور یافت و ضمن بیان مختصری درباره عطار و لزوم بزرگداشت مفاخر فرهنگی و شاعران فارسی، پیرو سخن مقام معظم رهبری، از شرکت‌کنندگان و حامیان برگزاری این همایش تقدیر کرد.
وی هدف از برگزاری این قبیل همایش‌ها را آشنایی نسل جوان با مفاخر فرهنگی و ادبی کشور دانست، قول ادامه این قبیل همایش‌ها برای شخصیت‌های شعر فارسی در سال‌های بعد را داد و سنایی را به عنوان دومین شخصیتی که قرار است سال آینده این همایش به نام او برگزار شود، معرفی کرد.
در پایان همایش هم، بیانیه این همایش توسط ساغر سلمانی‌نژاد، دبیر علمی این همایش به شرح زیر قرائت شد که در ادامه می‌خوانید:
به نام خداوند جان آفرین حکیم سخن در زبان آفرین
اکنون که به لطف پروردگار و همت و شرکت پژوهشگران ایرانی و خارجی نخستین همایش بین‌المللی اندیشه ایرانی اسلامی (شیخ فریدالدین عطار نیشابوری) در روزهای ۲۵ و ۲۷ فروردین در نیشابور و تهران برگزار گردید. شرکت کنندگان در این همایش ضمن سپاس و قدردانی از مسئولان محترم موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران دانشگاه مک گیل، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ستاد ملی روز عطار در استان خراسان و شهرستان نیشابور، استادان حاضر در این همایش و ارائه دهندگان محترم مقالات و سخنرانی‌ها و دیگر حامیان علمی و معنوی این همایش همچنین ضمن سپاس از ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و نیز وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی به واسطه پیامی که به همایش ارسال نمودند بر این موارد تاکید و توجه دارند:
1: ضرورت برگزاری همایش‌هایی علمی و با کیفیت برای معرفی سرمایه‌های بزرگ فرهنگی و ادبی کشور در جهت شناخت ابعاد شخصیت ارزشمند، آرا، افکار، آثار مهم آنها و استفاده از ظرفیت های موجود در آرا و آثارشان برای اعتلای فرهنگی جامعه.
۲. ضرورت توجه بیشتر در برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و حمایت از ادبیات عرفانی به عنوان اصلی‌ترین و پرمایه‌ترین بخش ادبیات پارسی با هدف معرفی ظرفیت‌های این حوزه ادبی در داخل و خارج کشور.
٣. با توجه به شخصیت جهانی شیخ فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری و وجود روز ملی عطار در تقویم کشور از این ظرفیت برای برنامه‌ریزی و حمایت‌های همه جانبه در جهت معرفی این سرمایه بزرگ فرهنگی_ادبی کشور استفاده شود.
4: برای ساماندهی پژوهش‌های مربوط به عطار از محققان، استادان و پژوهشگران حوزه عطارپژوهی در داخل و خارج کشور، شبکه عطار‌پژوهان تشکیل شود تا با تبیین وضعیت موجود پژوهش‌های مربوط به عطار و شناسایی چالش‌ها و ضعف‌ها و آسيب‌ها سامان یابد و با اولویت‌بندی موضوعات، ظرفیت‌های پژوهشی نظیر رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها، مقالات، تالیفات و طرحهای پژوهشی جهت دهی شود.
۵: انتظار می‌رود دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، قطب‌های علمی، نشریات علمی- پژوهشی و انجمن‌های علمی رشته زبان و ادبیات فارسی و حوزه‌های مربوط، پایان‌نامه‌ها و مقالات مستخرج از رساله‌ها را در قالب اولویت‌های حوزه عطارپژوهی هدایت کنند.
6: از اولیای وزارت آموزش و پرورش و برنامه‌ریزان این گستره بزرگ علمی درخواست می‌شود متناسب با میزان ظرفیت دانش‌آموزان مقاطع مختلف در برنامه‌های درسی، پیش‌بینی کنند، از آثار عطار و دیگر سرمایه‌های فکری کشور استفاده کنند.
۷: از نهادها، وزارت‌خانه‌ها و مراکز فرهنگی و هنری کشور درخواست می‌شود برای اعتلای فرهنگ جامعه، زمینه مطالعات میان‌رشته‌ای در زبان و ادبیات فارسی و ادبیات عرفانی با حوزه‌های مختلفی چون هنر، در شاخه‌های مختلف ادبیات نمایشی، نگارگری و موسیقی، همچنین حوزه‌های روان جامعه، سیاسی و ... فراهم آورند تا به صورت کاربردی از ظرفیت‌های عطار و همه سرمایه‌های فرهنگی و علمی کشور استفاده کامل شود.
۸: ما شرکت‌کنندگان در نخستین همایش بین‌المللی اندیشه ایرانی- اسلامی (شیخ فریدالدین عطار نیشابوری) پیشنهاد می‌کنیم که در سال‌های بعد، برگزاری این سلسله همایش‌ها تداوم یابد و ضمن پیگیری این بیانیه از تجربه برگزاری این همایش و همچنین زیرساخت‌های فراهم آمده در دومین همایش به صورت مطلوب استفاده شود.
شرکت کنندگان در نخستین همایش بین المللی
اندیشه ایرانی- اسلامی (شیخ فریدالدین عطار نیشابوری)
نیشابور - تهران ۲۵ و ۲۷ فروردین ۱۳۹۷»
نظر شما