بیشتر معماهای این کتاب در نگاه اول دشوار به نظر میرسند، اما میتوان آنها را تنها با تکیه بر شم فیزیکی و گاهی هم قدری سواد ریاضی حل کرد. برای استفاده از مطالب کتاب«چرا گربه چهار دست و پا فرود میآید؟» به آشنایی پیشرفته با فیزیک و ریاضیات نیاز نیست و سواد ریاضی در حد دوره دوم آموزش متوسطه کافی است.
بخش عمده از این کتاب برای خوانندگانی که فیزیک را به شکل رسمی نخواندهاند، قابل فهم است. تمام مفاهیم فیزیکی به کار رفته در پیوست توضیح داده شده است ریاضیات در این کتاب در حد جبر است؛ به استثنای چند مورد که مواردی هم از حسابان آمده است. کتاب«چرا گربه چهار دست و پا فرود میآید؟» مبتنی بر مجموعه معماهایی است که از سالها پیش توسط نویسنده کتاب جمعآوری شده بود.
مارک لوی(نویسنده) معتقد است در این کتاب اگرچه برخی از معماهای آن را ابداع کردهام، به احتمال زیاد دیگران پیش از تولد من، به آنها یا مشابه آنها فکر کردهاند.
این کتاب در چهارده فصل با عناوین«سرگرمی با پارادوکسها، معماها و مسئلههای فیزیکی»، «پارادوکسهای فضایی»، «پارادوکسهای آب چرخان»، «پارادوکسهای شناوری و غواصی»، «جریانها و فوارهها»، «تجربه حرکت»، «پارادوکسهای مربوط به نیروی کوریولیس»، «پارادوکسهای نیروی مرکز گریز»، «پارادوکسهای ژیروسکوپی»، «گرما و سرما»، «ماشین حرکت دائم»، «قایقرانی و گلایدر سواری»، «گرداندن گربه و زمین چرخان»، «گوناگون» منتشر شده است.
کوریولیس نیرویی است که از حرکت وضعی زمین ناشی میشود و بر جهت حرکت اجسام متحرک مانند آبها، وزش بادهای سیارهای و حتی شاتلهای فضایی که بر مدار کره زمین به حرکت درمیآیند، اثر میگذارد. این نیرو علت انحراف این آبهای اقیانوسها و بادهای سطح کره زمین است.
یکی از معماهای مطرح شده در کتاب مربوط به چرخش هوا و بخشی از گردش عمومی جو در اتمسفر است. بادهای بهسامان و یا آلیزه در قسمت استوایی کره زمین در گردشند که قسمتی از گردش عمومی جو هستند. نویسنده با مطرح کردن معمایی در مورد این موضوع آن را اینگونه شرح میدهد:«بادهای به سامان نواری استوایی تشکیل میدهند و مدام از شرق میوزند.
سوال: چه عاملی باد بسامان را موجب میشود؟
جواب: عامل آن ترکیب همرفتی و نیروی کوریولیس است. مطلب زیر بسیار ساده شده است اما دلایل اصلی را روشن میکند.
1- هوای سردتر از نواحی بالای استوا، رو به جنوب به سمت استوا فرو میرود؛ این جریان در لایههای پایین جو رخ میدهد، درست مانند هوای سرد زمستانی که از لابهلای در گشوده، در امتداد کف زمین، به درون اتاق رخنه میکند.
2- مطابق شکل این جریان هوای رو به جنوب بر اثر نیروی کوریولیس به غرب منحرف میشود.
3- هوا با نزدیکتر شدن به استوا گرم میشود و در نتیجه بالا میآید و به سمت شمال و عرضهای جغرافیایی بالاتر حرکت میکند.
جو مانند موتوری است که سوخت آن انرژی خورشیدی است. جو گرمای تابش خورشید را جذب میکند و آن را با سرد شدن از طریق تابش به فضای بیرون میدهد. کسر کوچکی از گرمای خورشیدی باعث حرکت جو در مقابل اصطکاک میشود و سپس اصطکاک به گرما تبدیل و از آن گسیل میشود. درنتیجه انرژی خورشیدی در مسیر خود به فضای بیرون از زمین عبور میکند، اما جو را در این حین تحریک میکند.»
کتاب«چرا گربه چهار دست و پا فرود میآید؟» در 178 صفحه، به شمارگان سههزار نسخه و به قیمت 15 هزار تومان از سوی انتشارات فاطمی به کتابفروشیها رسید.
نظر شما