اثر داستانی «جانورنامه» نوشته لایوش ناگ ترجمه کمال ظاهری در نشر چشمه منتشر شد.
از این اثر به عنوان یکی از نمونههای کلاسیک طنزِ اروپای مرکزی و شرقی یاد میشود. نویسنده پس از شکست انقلابهای 1918 ـ 1919 مجارستان، در سرخوردگی و تلخکامی عمیقاش، تنها به نوشتن طرحها و قطعههایی کوتاهی پرداخته است. در این اثر با طنز بکر و تیره، در قالب پرترههای بدیع و با روح حیوانات، نابههنجاری مناسبات اجتماعی و رفتار و کردار عجیبِ انسانهایی را بیان میکند که در میان آنها زندگی کرده است. بیشتر این طرحها و قطعهها با لحنی بهظاهر جدی و علمی، بر پایهی بازیهای زبانی، «مهملگویی»های بکر، طنز و طعن و تمسخر نوشته شده است. در عین حال دیدگاهها و پیشداوریهای مأنوس و تنگنظرانهی کتابهای درسی زیستشناسی را به سخره میگیرد.در فضایی که هنوز سوراخسنبهها بسته نشده بود. تئوریهای گذشتهگرا و بیپروپای سیاسی رژیم نیمهفاشیستی آن روزگار را به چالش میکشد.
همچنین اسب، گربه، مرغ، ببر، کُلیبری، لولهنگ غواص، گرگ، گاو، مار، ماهی، مگس، شیر، خوک، قناری، طوطی، غاز، خرگوش، چکاوک، قورباغه، خارپشت، خفاش، شترمرغ، حشره، شتر، کانگورو، ساس، زرافه، فُک، میمون، پشه، تراموا ـ حیوان، لاکپشت، لاکپشت، پرستو، یهودیاز دیگر عنوانهای این طرح و قطعههای طنز است.
لایوش ناگ در سال 1883 در روستایی اطراف آپوشتاگ مجارستان بهدنیا آمد. مادرش در خانهای در بوداپشت خدمتکار بود از اینرو لایوش کوچک تا ششسالگی پیش والدین بزرگش در روستا زندگی کرد. با رسیدن به سن مدرسه مادرش او ار نزد خود به بوداپست برد و آنجا به مدرسه گذاشت. لایوش در سال 1901 تحصیلات متوسطه را با نمرات عالی پشتسر گذاشت و در همان سال وارد دانشکدهی حقوق شد، اما فقر و نداری نگذاشت آن را به پایان برساند، تحصیل را رها کرد و اول معلم سرخانة، بعد کارمند دفاتر حقوقی، و سپس بخشدار شهرک کوچکی شد.
نخستین رمان او سال 1907 در روزنامهی نپساوا ارگان حزب سوسیال دموکرات به چاپ رسید و آغازی شد برای آنکه هرازگاهی مجموعهی تازهای از رمانهایش منتشر شود. ناگ گرچه دلش میخواست آثار بلندتری بنویسد، اما تنگدستی بیامان که تا پایان زندگی رهایش نکرد مجالی برای «نشستن» و نوشتن نمیداد. او با شور بسیار از انقلابهای 1919 ـ 1918 مجارستان استقبال کرد و پس از شکست آن سرخورده و تلخکام مدتها چیزی ننوشت. در سالهای بیست به محافل نویسندگان چپ و کمونیست پیوست. این دوره دورهی شکفتگی هنری اوست. نوشتههایش لحن تازهای یافت و تحت تأثیر هنر آوانگارد و بهویژه اکسپرسیونیسم آثار کوتاه و بلند بسیار نوشت، در سال 1940 برای امرار معاش کتابفروشی کوچکی باز کرد، اما در اکتبر 1944 به دلیل یهودی بودنِ همسرش ناگزیر شد زندگی مخفی در پیش بگیرد. پس از پایان جنگ، در سال 1945 به حزب کمونیست پیوست. ناگ جزء نخستین نویسندگانی بود که جایزهی ادبی کوشوت، بزرگترین جایزهی ادبی مجارستان را دریافت کردند. اما اوضاع سیاسی و اجتماعی پیشآمده باب میل او نبود و به دلیل لحن انتقادی نوشتههایش بهتدریج از سوی حکومت در حاشیه قرار گرفت و سرانجام در سال 1954 به بیماری قلبی درگذشت.
ناگ از سال 1920، پس از وقفهای خودخواسته، یک چند به نوشتن قطعات و طرحهای کوتاه ساتیریک پرداخت که مشهورترین آنها، که امروزه مشهورترین اثر او نیز هست، مجموعهای است به نام زیستشناسی آبسورد، کتاب حاضر ترجمهی بخش بزرگی از این مجموعه است.
نظر شما