خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - امیررضا اصنافی، عضو هیات مدیره انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران: طی سالهای اخیر خدمات بانکها، پست، امور اداری با بهره گیری از اصل مشتری مداری و عرضه خدمات الکترونیک، متحول شده است و مشتریان ضمن پذیرفتن اصل بهرهگیری از خدمات الکترونیکی، انتظار بهره گیری از خدمات موثرتری دارند. واقعیت این است که سطح توقع کاربران بالاتر رفته و آنها انتظارات بیشتری از نهادهای اجتماعی دارند. وقتی کاربران پا به کتابخانه میگذارند آیا واقعاً کتابدارانی را میبینند که با لبخند به استقبال آنها میروند یا کارکنانی را نظارهگر هستند که با چهرههای عبوس و درهم، در پشت میز نشستهاند و از کاری که میکنند رضایت ندارند؟ اگر کتابداران سطح فعالیت خود را به سطح یک کار ساده تنزل دهند چه خواهد شد؟ فکر میکنید اگر در تمام مشاغلی که با مشتری یا کاربر سروکار دارند چنین وضعیتی حاکم باشد چه رخ خواهد داد؟
فروشگاههای کتاب و نیز فروشگاههای مختلف زنجیرهای پوشاک، خوراک و وسائل مختلف را در نظر بگیرید که چگونه در دورههای مختلف در ظاهر خود و در ارائه خدمات خود تغییر ایجاد میکنند و از تبلیغات گوناگون برای جذب مشتری استفاده میکنند. حال برگردیم به کتابخانهها؛ از سادهترین موارد مثل نورپردازی مناسب و جذاب، تا وضعیت قفسهها. مرتب بودن کتابها و منابع در قفسهها و نظافت محیط کتابخانه بسیار حائز اهمیت است و همچنین استفاده از دکوراسیون مدرن و جذاب، تصاویر بزرگ و مفهومی، صندلیهای راحت و مناسب، کتابداران گشادهرو و آماده کمک به کاربران، بهرهگیری از فناوریهای مدرن و بسیاری از موارد دیگر. اما آیا چنین امری در همه کتابخانهها رخ میدهد؟ غیر از همه این موارد، پرسش از خود درباره نیاز حقیقی کاربران سؤالی است که یک کتابدار همواره باید از خود بپرسد. سؤالی به ظاهر ساده ولی بسیار مهم و کلیدی. اینکه کاربر از ما چه میخواهد؟ او چه انتظاری از ما دارد؟ دقیقاً این موارد است که کتابخانهها را متفاوت میکنند.
در عصر جدید کاربران انتظار دارند که کتابداران در عرضه خدمات سرعت، دقت و صحت داشته باشند. تلف شدن زمان برای کاربران به معنای هدر رفتن هزینه آنهاست. از کتابداران عصر جدید انتظار میرود توانایی تحلیل سؤالات و تأمین سریع منابع داشته باشند و ضمن برقراری تعامل مناسب با کاربران درصدد جلب رضایتمندی آنها باشند. میل رجوع به کتابخانه با تلاش در جهت جلب رضایت دائم کاربران و مدیریت بهینه ارتباط با آنها رخ خواهد داد. باید به این نکته اعتقاد قوی داشت که محیط کاری امروز، محیط بسیار رقابتی است و برای حیات و بقاء باید خلاقیت داشت.
با ورود به عصر شبکههای اجتماعی، همگرایی گستردهای در حوزه اطلاعرسانی رخ داده است. انتظار میرود کتابخانهها محصولات تازهای داشته باشند و ضمن شناسایی تغییرات سریع پیرامون، همگام با تحولات روز به ارائه خدمات بپردازند. باید توجه داشت که با رشد اطلاعات و فناوریهای اطلاعاتی، تجارت اطلاعات، تجارتی است که در حال همه گیر شدن است. در عصر اطلاعات، شرکتهای بسیاری هستند که به عنوان رقبای تأمین منابع اطلاعاتی عمل میکنند و سازوکار تبلیغاتی بسیار کارآمد، جذاب و مشتری پسندی را به کار میگیرند. باید دقت کنیم جامعه قضاوت درستی راجع به کارکنانی که در خدمت رسانی کُند عمل میکنند نخواهد داشت. بنابراین باید بیان داشت رقبای بسیاری در کمین کتابخانهها هستند و اگر کتابخانهها، این نهاد اجتماعی نتوانند تعامل مناسبی را با جامعه برقرار کنند، رقبای بسیاری هستند که به سادگی و سرعت میتوانند جای کتابخانهها را بگیرند.
نظر شما