لیلا دیانی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره ضرورت رعایت کپی‌رایت اظهار کرد: زمانی که مترجم برای کسب اجازه برای ترجمه و احتمالاً انجام تغییراتی در محتوای کتاب بر اساس شرایط فرهنگی کشور، با مؤلف خارجی اثر ارتباط برقرار می‌کند، ضمن این‌که با روحیات مؤلف آشنا می‌شود به‌تدریج لحن ترجمه خود را با لحن بیان مؤلف اصلی همتراز می‌کند.
وی که خود از مترجمان پایبند به رعایت کپی‌رایت است، توضیح داد: نخستین ترجمه من از مجموعه داستانی «والدو» اثر «هانس ویلهم» نویسنده آلمانی کاملاً با دومین ترجمه آن، که دقیقاً پس از مکاتبه با «هانس ویلهم» انجام شد، متفاوت است. در دومین ترجمه در اثر مکاتبات متعدد، به صورت کامل در جریان دیدگاه وی قرار گرفتم و بعد از این مکاتبات بود که متوجه شدم خط فکری من با خط فکری «ویلهم» در یک راستا قرار دارد که اگر در کار ترجمه غیر از این باشد، بی‌شک ترجمه خوب از آب در نمی‌آید.
این مترجم حوزه کودک و نوجوان توضیح داد: مؤلف کتاب «والدو» وقتی متوجه شد برای ترجمه اثرش و احیاناً انجام یک سلسله تغییرات، اجازه وی را می‌خواهم، خیلی خوشحال شد و با علاقه و بدون هیچ چشم‌داشت مالی از این موضوع اسقبال کرد. حتی وی به بنده کتابی در حوزه بزرگسال پیشنهاد داد و گفت که اگر می‌خواهم بیشتر با روحیاتش آشنا شوم، آن کتاب را مطالعه کنم. بدون تردید اگر من با ایشان آشنا نمی‌شدم نمی‌توانستم به این خوبی کتاب را ترجمه کنم.
خرید رایت کتاب بدون صرف هزینه گزاف
دیانی با بیان این‌که رعایت نکردن کپی‌رایت مصداقی از دزدی است، اظهار کرد: رعایت کردن کپی‌رایت نوعی برگ برنده برای مترجم محسوب می‌شود چرا که ضمن گشایش زمینه تعاملات بیشتر با مؤلف خارجی، باعث شناخته شدن مترجم در سطح بین‌المللی می‌شود و همچنین زمینه ارائه ترجمه دقیق و مطابق با اندیشه مؤلف فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: برای ترجمه اثر خارجی، در فرایند رعایت کپی‌رایت، برقراری ارتباط با ناشر اصلی آن اثر اندکی مشکل است، چرا که آن اثر برای ناشر فقط از نظر مادی سود و منفعت دارد و از نظر عاطفی به آن کتاب وابسته نیست. بنابراین، ممکن است هزینه‌های گزافی را از مترجم طلب کند که تحقق آن در ایران به دلیل پایین بودن شمارگان کتاب چندان به‌صرفه نیست. بنده با چندین انتشاراتی فرانسه مکاتبه و شماره تماس تعدادی از نویسندگان خارجی را دریافت کردم. بنابراین، می‌توان بدون صرف هزینه گزاف و تنها با تعامل و ارتباط دوستانه، بسیاری از مشکلات حوزه نشر را حل کرد.
علاقه‌مندی فرهیختگان به ترجمه‌هایی که کپی‌رایت را رعایت کرده‌اند
مترجم مجموعه داستان «والدو» اظهار کرد: علاوه بر موارد مطرح شده، معتقدم رعایت کپی‌رایت نقش مؤثری در افزایش اعتبار مترجم در بازار نشر داخلی دارد. البته ناگفته نماند که شاید این موضوع (رعایت کپی‌رایت) را مردم عادی جامعه متوجه نشوند اما قشر فرهیخته و مؤلفان و مترجمان بدون شک به آن پی می‌برند و بیشتر به مطالعه چنین ترجمه‌هایی رو می‌آورند.
دیانی با اشاره به دیگر فواید رعایت کپی‌رایت گفت: در بازار بین‌المللی کتاب، کتاب‌های سایر کشورها به زبان‌های زنده دنیا ترجمه و عرضه می‌شوند اما متأسفانه کتاب‌های فارسی‌زبان به‌ندرت در عرصه‌های بین‌المللی عرضه می‌شوند این در حالی است که کشور ما در حوزه کودک و نوجوان، نویسنده‌های خوبی همچون سوسن طاقدیس دارد که هم‌ردیف و گاهی حتی بالاتر از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان سایر کشورها هستند.
وی ادامه داد: به دلیل رعایت نکردن کپی‌رایت در کشور ما، تعامل دوسویه در ترجمه کتاب‌ها صورت نمی‌گیرد و این موضوع از جمله آسیب‌های جدی حوزه نشر به شمار می‌آید.
این مترجم حوزه کودک و نوجوان افزود: معتقدم کشور ما ابتدا باید به کپی‌رایت ملحق شود، سپس برای عرضه کتاب‌هایش در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب تلاش کند و با افتخار به معرفی آنها بپردازد.
دیانی عنوان کرد: دولت به‌منظور فراهم کردن زمینه رعایت کپی‌رایت باید به خرید و فروش بین‌المللی کتاب اهمیت دهد؛ به‌گونه‌ای که کشور بتواند با سیستم مالی دنیا در ارتباط باشد. همچنین دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات ویژه به ناشران یا مترجمانی که کپی‌رایت را رعایت می‌کنند، زمینه تشویق سایر ناشران و مترجمان برای ورود به این عرصه را فراهم کند.
پنجشنبه ۱۷ تیر ۱۳۹۵ - ۰۹:۰۰
نظر شما