به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست هم‌اندیشی رئیس و مدیران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با حضور جمعی از کارشناسان و اساتید کتابداری چون علی اکبر اشعری، کامران فانی، فریده عصاره، مهردخت وزیر پور، سید ابراهیم عمرانی، نورالله مرادی، سعید رضایی شریف آبادی، غلامرضا فدایی، رحمت‌الله فتاحی، علی شاه شجاعی، رضا خانی‌پور، مهتا باصفا، زهره میر حسینی و عبدالحسین فرج پهلو و برخی از ناشران، امروز 26 فروردین ماه 1393 در کتابخانه ملی برگزار شد.

 
اجرای «فیپای مختصر» در شرایط فعلی، زود است
فریده عصاره از اساتید کتابداری دانشگاه شهید چمران اهواز در این نشست با اشاره محدودیت‌های موجود در بسیاری از کتابخانه‌های کشور، اظهار داشت: گاهی پیش می‌آید که وقتی ما در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنیم، شرایط موجود در شهرهای کوچک را فراموش می‌کنیم. مادر اهواز چهارمین شهر کشور است به شدت مشکل اینترنت داریم و دانشجویان دکترا مدام از ما می‌پرسند که تکلیف ما چیست؟!

وی افزود: این وضعیت دانشگاه‌های ما است، چه برسد به کتابخانه‌های روستایی که حتی کامپیوتر در آن وجود ندارد؛ جالب است بدانید کتابخانه مرکزی ما در اهواز تنها یک کامپیوتر برای جستجو دارد؛ پس ما نمی‌توانیم خیلی راحت فکر کنیم که همه جا دسترسی به اینترنت و دریافت cdهای کتابخانه ملی فراهم است. چراکه کتابخانه‌های ما واقعا بی‌پول هستند.

عضو هیئت امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تصریح کرد: برخی همکاران ما در صحبت‌های خود از انگلستان و آمریکا مثال می‌آورند، اما من فکر می‌کنم که ارائه «فیپای مختصر» در این شرایط هنوز زود است و باید فیپای کامل ارائه شود.

عصاره در ادامه با خطاب قرار دادن رئیس کتابخانه ملی، پیشنهاد کرد: به نظر من در کتابخانه ملی باید فهرست‌نویسان حوزه فیپا را افزایش داد تا با ایجاد سرعت و دقت بیشتر به فهرست نویسی کامل بپردازند.
 
افزایش نیرو و ارائه همزمان فیپای مختصر و کامل
محمد علی بور بور، کتابدار با سابقه کتابخانه پژوهشگاه صنعت نفت، نیز با اشاره به برخی تبعات ارائه «فیپای مختصر» در کتابخانه‌ها، گفت: اگر ارائه یک طرح جدید در مورد فیپا باعث شود که با ورود یک کتاب به کتابخانه‌، کتابداران دچار سردرگمی شوند، بدون شک با این طرح مخالفم.

وی افزود: با توجه به مشکلاتی که ارائه این طرح با خود به همراه دارد و همچنین مشکلات فیپایی که به شکل سابق اجرا می‌شد، پیشنهاد می‌کنم که کتابخانه ملی در صورتی که قادر به تقویت و افزایش نیروهای بخش مستندسازی خود است، فیپا را به همان روال سابق و در مدت زمان کوتاه‌تری ارائه دهد؛ اما اگر قادر به انجام این کار نیست، به ناچار همان طرح فیپای مختصر را اجرا کند و فهرست نویسی تحلیلی آن از طریق سایت در اختیار کتابخانه‌ها قرار گیرد.

بور بور تصریح کرد: اگر امکان افزایش نیرو برای کتابخانه ملی وجود داشته باشد، من کاملا موافق مصاحبه‌های انجام شده و مخالف اجرای فیپای مختصر هستم تا به این ترتیب کیفیت را فدای کمیت نکنیم.

وی با ارائه پیشنهاد دیگری عنوان کرد: کتابخانه ملی می‌تواند با تفکیک کتاب‌ها، به برخی فیپای مختصر و به برخی دیگر فیپای کامل ارائه کند؛ مثلا رمان‌ها و داستان‌ها فیپای کامل ارائه شود و کتا‌هایی که به زمان بیشتری برای فهرست نویسی احتیاج دارند، فیپای مختصر تعلق بگیرد.
 
شتابزدگی در ارائه فیپای کامل، کار اصولی را از بین می‌برد
همچنین سید ابراهیم عمرانی، پیشکسوت عرصه کتابداری با اشاره به روند سابق ارائه فیپای کامل در کمتر از 2 روز اظهار کرد: فهرست‌نویسی تحلیل که 48 ساعته ارائه شود، بدون شک پر از غلط است؛ چراکه وقتی ما برای ارائه فهرست‌نویسی در 24 و یا 48 ساعت به کارکنان این بخش فشار می‌آوریم، این موضوع خود باعث بروز اشتباهات و اغلاط بسیاری در این کار می‌شود.

وی افزود: البته از طرفی دیگر، ناشران هم حق دارند که بخواهند کتابشان هرچه زودتر روند دریافت فیپا را طی کند و زودتر آن را به فروش برسانند. بنابر این باید طرحی اندیشیده می‌شد که فیپا هم با دقت بیشتری ارائه شود و هم در مدت زمان کوتاهی به دست ناشر برسد.

این پیشکسوت عرصه کتابداری تأکید کرد: اگر ما در دو مرحله این کار را انجام دهیم می‌توانیم جلوی بسیار ی از این مشکلات را بگیریم، چراکه با این کار هم کار ناشران به سرعت به جریان می‌افتد و هم فهرست نویسی تحلیلی با دقت بیشتر در فرصت لازم انجام خواهد شد.

سردبیر خبرگزاری لیزنا، با اشاره به روند سابق صدور فیپا گفت: اصرار بر ارائه فیپای کامل در 48 ساعت، خراب کردن سرعنوان موضوعی است و فکر می‌کنم که با این شتابزدگی یک کار اصولی زنده را از بین می‌بریم.
 
«فیپای مختصر» بدون اجماع ملی و اجرای آزمایشی اجرا شد
رضا خانی‌پور، مدیرکل پژوهش و آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی، لازمه  تصمیم‌گیری در سطح ملی را «اجماع ملی» دانست و گفت: اگر برای ارائه فیپا در سال 75 تصمیمی گرفته شد و در سال 77 به اجرا درآمد، بدون شک با اجماع متخصصان داخل کتابخانه و خارج از آن همراه بوده است.

وی افزود: همچنین ما در سال 91 اعلام کردیم که دیگر فیپای حضوری ارائه نمی‌کنیم  و فیپای الکترونیک را راه‌اندازی کردیم. اما ابتدا آن را بصورت پایلوت با مشارکت حدود 30 ناشر انجام دادیم  و بعد از رضایت ناشر در اینباره در همان سال 91 آن را اجرایی کردیم. اما در اجرای طرح «فیپای مختصر» نه اجماع ملی وجود داشت و نه بصورت پایلوت اجرا شد.

مدیرکل پژوهش و آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی با انتقاد از گرته برداری از کشورهایی مانند انگلستان و آمریکا، بر بومی سازی طرح‌ها تأکید کرد و گفت: با ارائه طرح «فیپای مختصر» کدام یک از اهداف وجودی فیپا محقق شده و یا چه ارزش افزوده‌ای به کتاب‌ها اضافه شده؟

خانی‌پور تصریح کرد: همکاران یکی از دلایل ارائه این طرح را غلط‌ها و اشتباهات موجود در روند ارائه فیپای کامل در 48 ساعت عنوان کرده‌اند، در حالیکه با بررسی و مطالعه کتابشناسی ملی مشخص می‌شود که غلط‌های موجود منحصر به سال‌های 90 و 91 نیست و با سال‌های پیش از ارائه فیپا در 48 ساعت، تفاوتی ندارد.
 
ناشران از روند طولانی ارائه فیپا و عدم پاسخگویی کتابخانه ملی رنجیده‌اند
محمدجواد مظفر مدیر انتشارات کویر که جزء معدود ناشران حاضر در این نشست بود، در سخنانی کوتاه گفت: ما ناشران اخیرا از ارائه فیپا که گاها به بیش از 20 روز رسیده بود، دل‌آزرده شده بودیم، به خصوص که در تماس ‌های مکرر تلفنی با کتابخانه ملی با عدم پاسخگویی مواجه می‌شدیم.

وی افزود: من در بسیاری از کتاب‌ها دیده بودم که اطلاعات درج شده بر فیپای کتاب‌ها درست و دقیق نیست و اگر ارائه طرح فیپای مختصر، به بالا رفتن دقت در فهرست‌نویسی کمک می‌‎کند، من با شما همدل هستم، حتی اگر در دو مرحله انجام شود. اما با توجه به اینکه بسیاری از کتاب‌ها به تجدید چاپ نمی‌رسند، این امکان وجود دارد که بر بسیاری از کتاب‌ها فهرست نویسی‌تحلیل هیچ‌گاه درج نشود.
 
مهتا باصفا، رییس اداره کتابخانه موسسه ملک با بیان تجربه‌ای مرتبط از فعالیت در کتابخانه ملک، گفت: ما از سال 1375 که شروع به کار فهرست نویسی کردیم، کتابشناسی ملی را مبتای کار خود قرار دادیم. به دلیل وابسته بودن کتابخانه ملک به آستان قدس رضوی، ما در سال 1384 بر اساس دستور مدیریتی مجبور به یکپارچه سازی اطلاعات با کتابخانه آستان قدس رضوی شدیم.

وی افزود: در طول این پروسه در شاهد بودیم که رده بندی حدود 20 درصد از کتاب‌ها عوض شد و ما انتظار این حد از تغییرات را نداشتیم. چراکه معتقدیم «فیپا» و «فپا» برای ایجاد یکدستی ارائه شده‌اند و امیدواریم که این موضوع در کتابخانه ملی بیش از پیش جدی گرفته شود.