به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از سایت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، از قرن نوزدهم جریانی که می‌توان آن را «اعتزال‌نو» نامید با گرایش به اندیشه‌های معتزله تاریخی، برخی نظرات متکلمان معتزلی را احیا کردند.

این گروه در جهان عرب بیشتر به «الاعتزال الحدیث» و «‌المعتزلة الجدد» معروف است. گرچه معتزلیان جدید، درخاستگاه و منشأ پیدایش، عقل‌گرایی و بسیاری از مبانی کلامی، بامعتزلۀ قدیم اشتراکات و تشابهاتی دارند، اما درتعریف عقل، نوع  نگاه به دین و نصوص دینی و همچنین حوزۀ مسائلی که درگیر با آنند، از اساس متفاوت با معتزله تاریخی است .

این جریان امروزه بسیاری از کرسی‌های تدریس و تبیین دین اسلام در دانشگاه‌های کشورهای اسلامی و غربی را در دست دارند؛ بنابراین اصل شناخت این جریان‌، نقد علمی و روشمند اندیشه‌‌های آنان در حوزه‌هایی چون فلسفه دین، حقوق، علوم قرآنی، نقد شخصیت‌های محوری این جریان  و همچنین مقایسه عقل وحیانی با عقل نواعتزالی یا همان عقل خودبنیاد، می‌تواند از موضوعات مهم عصر حاضر در مجامع علمی باشد؛ مجموعه پنج‌جلدی حاضر به این هدف نگاشته و تقدیم می‌گردد.

« جریان شناسی اعتزال نو»، «اعتزال نو و مسائل فلسفة دین اسلامی»، «اعتزال نو و اندیشه‌های حقوقی، علم دینی و...»، «چالش با ابوزید» و «عقل شیعی و عقل نواعتزالی» عنوان‌های پنج کتاب منتشر شده از سوی پژوهشکده حکمت و دین پژوهی است.