رضا خانی پور در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) عنوان کرد: ما در عرصه کتابداری، چه در سطح مدیریت آموزشی و چه در سطح مدیریت نهادها و سازمان‌های مرتبط با مشکل مواجه هستیم که می‌طلبد نهادهای مربوطه، با شایسته‌سالاری دست به انتصاب مدیران فرهنگی بزند.

مدیرکل پژوهش و آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی در تشریح برخی مشکلات موجود در مدیریت آموزشی کتابداری گفت: به‌روز نبودن آموزش و منابع آموزشی باعث ناکارآمدی آموزش و محیط‌های دانشگاهی شده است. در این میان سلیقه‌ای عمل کردن استادان و نبود هماهنگی گروه‌های آموزشی برای تطبیق دوره‌های تدریس، به این ناکارآمدی دامن زده است.

این مدرس دانشگاه با اشاره به لزوم نظارت بیشتر وزارت علوم بر کیفیت آموزشی دانشگاه‌ها افزود: متأسفانه در برخی گروه‌ها در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا، شاهد برگزاری دوره‌های آموزشی باکیفیت بسیار پایین هستیم که این موضوع نشان از اختلاف سطح کیفی زیاد بین دروس استادان و درنهایت دانشگاه‌ها است که می‌طلبد وزارت علوم نظارت بیشتری بر کیفیت آموزشی داشته باشد.

رضاخانی پور به رشد کمی دانشجویان کتابداری اشاره کرد و گفت: افزایش تصاعدی دانشجویان و گروه‌های آموزشی در حالی است که در رشد کیفی با ضعف و نقصان روبه‌رو هستیم. نبود پژوهش‌های کاربردی و بنیادین روزآمد در زمینه کتابداری در کشور ما به حدی است که می‌توانم بگویم ۱۰ سال از مباحث روز دنیا عقب‌افتاده‌ایم.

وی با اشاره به این‌که متأسفانه اغلب کتابداران در حوزه شغلی، نمی‌توانند حرفه‌ای متناسب با مدرک و تحصیلات خود پیدا کنند، گفت: در بحث آموزش اگر برای کتابداران دورنمایی شفاف و روشن از آینده کاری ترسیم کنیم، قطعاً در کیفیت تحصیل و کار آنها تأثیر بسزایی خواهد داشت. به این صورت از مدرک‌محوری موجود در دانشگاه‌ها به سمت تخصص‌محوری حرکت می‌کنیم.

مدیرکل اسبق پردازش و سازماندهی کتابخانه ملی در ادامه به مشکلات و ضعف‌های موجود در مدیرت نهادها و مؤسسات مرتبط با کتابداری اشاره کرد و گفت: ضعف ارتباطی نهادهای مرتبط با کتابخانه‌ها دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و عدم تعامل نظام‌مند بین آنها از مشکلات عمده این عرصه است؛ به‌طوری که فعالیت گسسته سازمان‌ها منجر به موازی کاری، فرصت سوزی و اتلاف سرمایه‌های انسانی و مالی می‌شود.

وی همچنین به حضور کمرنگ در عرصه‌های جهانی اشاره کرد و افزود: باوجود فعالیت‌های اخیری که در مجامع بین‌المللی انجام‌شده، ظرفیت کتابداری در کشور ما برای پیشرفت در این زمینه بسیار بالاتر از فعالیت‌های فعلی است به نظر من باید بررسی شود که چرا فرصت‌ها تبدیل به چالش شده‌اند.

خانی پور تاکید کرد: البته در این میان نبود یک اتحاد و اتفاق در قالب یک تشکلات صنفی قوی نیز به این ضعف دامن زده است. دسته‌بندی‌های غیررسمی نیز تنها باعث می‌شود تا امکان استفاده از همه ظرفیت‌ها و سلایق فراهم نشود. مجموعه‌ای از این عوامل باعث می‌شود تا کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی از پیشرفت‌های سریع جهانی در حوزه کتابداری بسیار فاصله داشته باشیم.

این مدیر فرهنگی در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به این‌که مدیران عالی‌رتبه در برخی مراکز تخصصی، غیرمتخصص هستند، گفت: جهت‌گیری‌های فکری و مشرب سیاسی یا ایدئولوژیکی در انتصاب مدیران کتابخانه‌های بزرگ، باعث نادیده گرفتن و استفاده نشدن از تمام ظرفیت‌های موجود در این مراکز شده است. مدیرانی که سابقه سیاسی آنها بر سابقه علمی و فرهنگی‌شان غلبه داشته باشد، حتی اگر سابقه سیاسی مثبتی هم داشته باشند، ممکن است وارد جهت‌گیری‌های سیاسی شوند که این‌یک معضل است.

وی تأکید کرد: تنها راهکار مقابله با این موضوع ملاک قرار دادن تخصص، تجربه و تعهد به خدمت و استفاده از همه ظرفیت‌ها و سلایق در انتصاب مدیران کتابخانه‌های بزرگ است و نباید از افرادی که سابقه سیاسی پررنگ دارند و معمولاً مدیران میانی سازمان خود را از افراد حزب، و گروه سیاسی خود انتخاب می‌کنند استفاده شود.

خانی پور داشتن سابقه سیاسی برخی مدیران را غیرقابل‌انکار توصیف کرد و گفت: البته اگر مدیری حتی باسابقه سیاسی، در کار منصف باشد و با حریت و آزاداندیشی و به‌دوراز جهت‌گیری‌های خاص آن نحله‌های سیاسی را در انتخاب مدیران میانی دخالت ندهد و از همه ظرفیت‌ها و سلایق استفاده کند به نظر من می‌تواند یک مدیر عالی‌رتبه موفق باشد.

وی گفت: اگر نگاه سیاسی و سلیقه‌ای در سیستم حاکم باشد، باعث مأیوس شدن مدیران خواهد شد و مدیران موقعیت و بستر مناسبی را برای ارائه خلاقیت‌ها و برنامه‌های خود نمی‌بینند. مدیران باید با توجه به شایسته‌سالاری و همچنین تضمین ثبات مدیریتی، زمینه پیاده کردن خلاقیت‌ها و تفکرات درست آموزشی و پژوهشی مدیران میانی را در مراکز خود ایجاد کنند.

* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است (اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
(4) هما افراسیابی: برخی کتابدارها وظایف اصلی خود را فراموش کرده‌اند/ لزوم تشکیل بانک اطلاعاتی کتابداران (اینجا)
(5) سرپرست معاونت اسناد ملی کتابخانه ملی: کم‌دانشی استاد و دانشجو جدی‌ترین آسیب کتابداری‌ است/ضرورت بازنگری در اعتبار سنجی استادان رشته کتابداری(اینجا)
(6)ابهری: مدیریت کتابخانه‌ها به‌صورت سمت‌های سیاسی درآمده است/ رجبی: پیشینه و رویکرد بیشتر مدیران کتابخانه‌ها فرهنگی است(اینجا)
(7) نوش‌آفرین انصاری: مدیران بیشتر کتابخانه‌ها، تصوری از اهداف و چشم‌اندازهای این حرفه ندارند/ اکثر کتابداران خانم هستند، اغلب مدیران آقا!(اینجا)
(8) سید علی آل داوود: کتابدارن غیر حرفه‌ای چالش عمده کتابخانه‌ها هستند (اینجا)
(9) دانش کتابداران ما به روز نیست (اینجا)
(10) دولت قبل مربیان پرورشی را در مدارس جایگزین كتابداران کرد/ کتابداران همواره از نداشتن صنف منسجم ضربه خورده‌اند (اینجا)