خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- 11 مرداد برابر با به دار آویختن شیخ فضل‌الله نوری پس از فتح تهران به دست نیروهای مشروطه‌خواه بود، جنبشی که نخستین افعالش با خشونت و حذف فیزیکی مخالفان و منتقدان همراه بود. «ایبنا» به مناسبت سالروز به دار آویختن شیخ شهید سه کتاب «تاریخ مشروطه ایران» تالیف احمد کسروی، «تاریخ انقلاب مشروطیت ایران» اثر مهدی ملک‌زاده و «آخرین آواز قو» نوشته علی ابوالحسنی (منذر) را مرور کرد.
گزارش بازکاوی شخصیت و عملکرد شیخ فضل‌الله نوری را اینجـــا بخوانید.
دغدغه‌هاي حسن روحاني در تاليفاتش چيست؟
12 مرداد نخستین سالگرد مراسم تنفیذ حسن روحانی به‌عنوان هفتمین رئیس جمهوری ایران بود. «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای»، «روایت امید و تدبیر»، «آشنایی با کشورهای اسلامی»، «امنیت ملی و نظام اقتصادی»، «خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی انقلاب اسلامی (۱۳۵۷ - ۱۳۴۱)»، «اندیشه‌های سیاسی اسلام»، «انقلاب اسلامی ری‍ش‍ه‌ه‍ا و چالشها»، «تصمیم‌گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: ساختارها و چالشها» و «سن اهلیت و مسئولیت قانونی» از جمله کتاب‌های وی است که ایبنا در گزارشی به معرفی آن‌ها پرداخت. دکتر حسن روحانی نامزد اعتدال‌گرای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ که با کسب بیشترین آرا، هفتمین رئیس جمهوری ایران شد، متولد ٢١ آبان ١٣٢٧ در شهر سرخه (استان سمنان)، دارای دکترای حقوق و سابقه تحصیل در حوزه علمیه قم در حد اجتهاد است. وی پیش از این نماینده مقام معظم رهبری در شورایعالی امنیت ملی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است.
سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران نیز به مناسبت سالروز برگزاري مراسم تحليف حسن روحاني، رئيس جمهوری ایران، نمايشگاهي از اسناد و عكس‌هاي مراسم تحليف و تنفيذ روساي سابق جمهوري اسلامي ايران در كتابخانه ملي برگزار کرد. در اين نمايشگاه، كه از سوي سيدرضا صالحي اميري، رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي یکشنبه 12 مرداد افتتاح شد، تعداد 60 قاب فوم برد از مراسم تنفيذ و تحليف روساي سابق جمهوري اسلامي ايران طي سال‌هاي 1358 تا 1392 به نمايش درآمد.
ابراهیم حاجیانی، مدیر گروه مرکز پژوهش‌های فرهنگی مرکز تحقیقات استراتژیک نیز هفته گذشته از تدوین کتابی با نام «رهیافتی بر گفتمان اعتدال» خبر داد. وی در این کتاب به واکاوی گفتمان یازدهمین رئیس جمهوری ایران پرداخته است و می‌گوید: «دکتر حسن روحانی با مطرح کردن گفتمانی به نام اعتدال در زمان کاندیدا شدن برای ریاست جمهوری دوره یازدهم توانست نظر بسیاری از نخبگان، سیاستمداران و مردم را به خود جلب کند.»
مروري بر كتاب‌هاي هفتمين رئيس جمهوری ايران را اینجـــا بخوانید.
نمایشگاهی از اسناد و عکس‌های مراسم تحلیف را اینجـــا بخوانید.
گفت‌وگوی کامل با ابراهیم حاجیانی را اینجـــا بخوانید.
«سفرنامه ناصرخسرو»؛ گنج هزار ساله ایرانیان است
نشست بررسی سفرنامه‌های تاریخی (جشنواره سفرنگاری ناصرخسرو) یکشنبه 12 مرداد در سالن اجتماعات کتابخانه و موزه ملی ملک با سخنراني دکتر گودرز رشتیانی درباره «گزارش ابن فضلان از سرزمین‌های شمالی» و دکتر محسن جعفری مذهب درباره «نكاتي درباره سفرنامه ناصرخسرو» برگزار شد.
جعفري‌مذهب با اشاره به اهمیت «سفرنامه ناصرخسرو» گفت: ناصرخسرو نخستين كسي است كه خاطرات مسافرت خود را آگاهانه در قالب سفرنامه نوشته و براي ما به‌جاي نهاده است. اين‌كه در «سفرنامه ناصر خسرو» چه مطالبي آمده بايد بخوانيد و بدانيد اما آن‌چه اكنون براي من مهم است اين است كه به هزاره آغاز سفر ناصر خسرو نزديك می‌شويم و بايد قدر اين كتاب را از این نظر‌ها بدانيم. اول اینکه از آنجا كه كمتر كتاب فارسي هزار ساله داريم بهتر است قدر اين گنج هزارساله را بهتر بدانيم.
گودرز رشتیانی، پژوهشگر تاریخ و نسخه‌شناس معتقد است که تحقيقات ديگران درباره اين اثر مهم، به مراتب بيشتر است. مسعودي و ابن حوقل استفاده فراوان از اين كتاب كرده و نامي از ابن فضلان نبرده‌اند اما ياقوت حموي با ذكر نام، از اطلاعات او درباره سرزمين‌هاي شمالي فراوان بهره برده است. شايد سفرنامه حاضر افتادگي‌هايي داشته باشد كه بتوان از «معجم البلدان» ياقوت حموي بازسازي كرد.
در دومین روز از سومین جشنواره سفرنگاری ناصر خسرو نیز که سه‌شنبه (14 مردادماه) در موزه هنرهای دینی امام علی(ع) برگزار شد، سیداحمد محیط طباطبایی، مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، نوشاد رکنی، تاریخ‌پژوه و هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده با یادبودی از شادروان باستانی‌پاریزی سخنرانی کردند و برگزیدگان این جشنواره در سه بخش سفرنامه‌های کودک و نوجوان، نوروزی و صوتی قدردانی شدند.
گزارش جشنواره سفرنگاری ناصرخسرو (روز اول) را اینجـــا بخوانید.
گزارش جشنواره سفرنگاری ناصرخسرو (روزدوم) را اینجـــا بخوانید.
قیام مشروطه و دیدگاه تاریخ‌نگاران دیروز و امروز ایران
سه‌شنبه 14 مرداد برابر با سالگرد امضای فرمان مشروطه از سوی مظفرالدین شاه قاجار بود، مشروطه‌ای که استقرار آن در ایران تغییرات محسوسی را موجب شد. تغییراتی که زمینه دخالت مردم را در سرنوشت سیاسی کشور فراهم آورد و تا حدودی به کاهش اختیارات شاهان دیکتاتور پیشه کمک کرد. مشروطه ايران یکی از بزرگترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود. با اين رويداد كه از آن به عنوان جنبش مشروطه، جنبش مشروطه‌خواهی، جنبش مشروطیت، انقلاب مشروطه یا انقلاب مشروطیت ياد مي‌شود، مجلس شورای ملی تشکیل و نخستین قانون اساسی ایران به تصويب رسيد.
«ایبنا» این رویداد تاریخی را به شکل گسترده‌ای بررسی کرده و سه مصاحبه با ناصر تکمیل‌همایون، تاریخ‌پژوه و جامعه‌شناس، سیدمصطفی تقوی‌مقدم، پژوهشگر تاریخ معاصر و داریوش رحمانیان، استادیار تاریخ دانشگاه تهران درباره قیام مشروطه انجام داده و پرسش‌هایی چون کتاب‌هایی که به این رویداد تاریخی پرداخته‌اند، ارزیابی تاریخ‌نگاری مشروطه، زمینه‌های پژوهش نشده درباره مشروطه و ناکامی یا موفقیت مشروطه را با آن‌ها در میان گذاشته است.
همچنین ایبنا در گزارشی دیگر به روایت مورخان همعصر این نهضت پرداخته است این روایت‌ها به دلیل نزدیک بودن به آن واقعه از اهمیت بسیاری برخوردارند و زوایای بسیاری از این نهضت جریان‌ساز را برای پژوهشگرن معاصر روشن می‌سازند. در این گزارش به گوشه‌ای از خاطرات، نظرات و دیدگاه‌های ناظم‌الاسلام کرمانی، احمد کسروی و دکتر مهدی ملک‌زاده درباره مشروطه و علل و عوامل شکل‌گیری و پیروزی آن پرداخته شده است.
درباره قیام مشروطه كتاب‌ها و آثار بسياری با ديدگاه‌هاي مختلفي به نگارش درآمده‌اند. در گزارش دیگری که 14 مرداد در ایبنا منتشر شد كتاب‌هاي مهم‌ترين رجال سياسي معاصر ايران كه دغدغه مشروطه و اهميت آن را در كتاب‌هاي خود منعکس کرده‌اند، اشاره كرده‌ایم. سيد محمد خاتمي با کتاب «زمینه‌های خیزش مشروطه»، علي‌اكبر ولايتي با «تاریخ روابط خارجی ایران: دوره اول مشروطه« و روح‌الله حسينيان با کتاب «تجربه مشروطیت» روايت خود را از مشروطه نوشته‌اند.
کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد نیز در سالروز امضای فرمان مشروطیت، نمایشگاه کتاب موضوعی «ادبیات دوره مشروطه» را برای قدردانی از تلاش گذشتگان عرصه ادبیات فارسی برگزار کرد. در این نمایشگاه بیش از 130 عنوان کتاب نمایش داده شد که می‌توان به کتاب‌هایی چون «مطبوعات سیاسی ایران در عصر مشروطیت»، «ادبیات نوین ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی»، «روحانیون و مشروطیت»، «از صدر مشروطیت تا انقلاب سفید»، «شعر فارسی از مشروطیت تا امروز» و «گوشه‌های از رویدادهای انقلاب مشروطیت در ایران» اشاره کرد.
کتابشناسی موضوعی قیام مشروطه دیگر گزارشی بود که در ایبنا منتشر شد. این کتابشناسی با توجه به اطلاعات ثبت شده از کتابخانه ملی ایران استخراج شد. کتاب‌هایی که آغاز پیروزی انقلاب اسلامی درباره مشروطه چاپ شده و همچنین تعدادی از کتاب‌هایی که پیش از انقلاب منتشر شده و پس از انقلاب بازچاپ شده است نیز در این کتابشناسی گنجانده شد. با این حال این کتابشناسی اگرچه حاوی فهرست متنوعی از مشروطه‌نگاری در عرصه‌های مختلف سیاسی، تاریخی، اجتماعی ادبی و اقتصادی است اما شامل همه کتاب‌های چاپ شده در بازه زمانی 1357 تا 1393 نیست.
گفت‌وگوی کامل با ناصر تکمیل‌همایون را اینجـــا و گفت‌وگو با سیدمصطفی تقوی‌مقدم را اینجـــا بخوانید.
دیدگاه‌های ناظم‌الاسلام کرمانی، احمد کسروی و دکتر مهدی ملک‌زاده از قیام مشروطه را اینجـــا بخوانید.
کتاب‌های سید محمد خاتمي، علي‌اكبر ولايتي و روح‌الله حسينيان درباره مشروطه را اینجـــا بخوانید.
نمایشگاه کتاب موضوعی «ادبیات دوره مشروطه» در حسینیه ارشاد را اینجـــا بخوانید.
کتابشناسی موضوعی قیام مشروطه را اینجـــا بخوانید.
حسن آیت نامور به دایرة‌المعارف رجال ایران بود
14 مرداد سالروز شهادت دکتر سید حسن آیت، نماينده مجلس شوراي اسلامي در سال 1360 شمسی بود و «ایبنا» به این مناسبت به بررسی این چهره سیاسی ایران پرداخت و کتاب وی را با عنوان «چهره حقيقي مصدق‌السلطنه» بررسی کرد. آیت درباره رجال سیاسی و تاریخی معاصر ایران شناخت کاملی داشت، به گونه‌ای که اگر کسی به وی معرفی می‌شد بلافاصله سوابق فعالیت‌هایش در دوره‌های مجلس، موضع‌گیری‌ها، کتاب‌های نوشته شده، عضویت گروه‌ها و تمام جزئیات زندگی او را بیان می‌کرد. دوستان به علت حضورش در نهضت ملی شدن صنعت نفت و مطالعه تمام روزنامه‌های موافق و مخالف که قبل از سی‌ام تیرماه 1320 به بعد منتشر شده بود، از او به عنوان دایره‌المعارف رجال ایران یاد می‌کردند و این نشانگر مطالعه بسیار عمیق او در تاریخ معاصر ایران و حضور ذهن قوی وی بود. به همین دلیل اندیشه‌اش همیشه جلوتر از زمان حرکت می‌کرد و آینده‌نگر بود و نسبت به عملکرد افراد هشدار می‌داد.
گزارش سالروز شهادت سید حسن آیت را اینجـــا بخوانید.
شاپور بختیار به روایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی
15 مردادماه سالمرگ شاپور بختیار (آخرین نخست‌وزیر ایران پیش از انقلاب) بود و ایبنا به مناسبت این روز در خاطرات رجال سیاسی همدوره وی و همچنین تحلیل تاریخدانان ایرانی درباره او تورق کرد. مرکز اسناد انقلاب اسلامی درباره بختيار می‌نویسد: «بختیار تنها 37 روز نخست وزیر بود. او در طول اين مدت کوشيد تا به کمک امپرياليسم آمريکا، رژيم در حال مرگ پهلوي را نجات دهد. وي در اين دوران کوتاه به طراحي توطئههايي نيز مبادرت ورزيد که طرح انفجار هواپيماي حامل حضرت امام خميني(ره) در مسير بازگشت به تهران از آن جمله بود. با سقوط رژيم پهلوي، شاپور بختيار، پس از يک دوره اختفا در تهران، با حمايت دستهاي مرموزي به خارج گريخت و عازم فرانسه شد. بختيار فرانسه مورد حمايت کامل سرويسهاي اطلاعاتي غرب قرار گرفت و با تغذيه کلانِ مالي محافل صهيونيستي، نخستين فعاليتهاي توطئهگرايانه را عليه نظام نوپاي جمهوري اسلامي آغاز کرد. از مهم‌ترين اين توطئهها، کودتاي نافرجام نوژه در تيرماه 1359 و طرح تجزيه خوزستان بود که هر دو با شکست مواجه گرديد. شاپور بختيار نزديک به 12 سال به عمليات خيانتبار خود عليه آرمانهاي ملت و استقلال و تماميت ارضي جمهوري اسلامي ايران ادامه داد تا اينکه سرانجام در نيمه مرداد 1370 در 77 سالگي در ويلاي مسکونيش در حومه پاريس توسط افراد ناشناس به قتل رسيد.»
گزارش سالمرگ شاپور بختیار و خاطرات سیاسی رجال سیاسی همدوره وی را اینجـــا بخوانید.
نقد رحمانیان و کاشی درباره کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام»
نقد و معرفی کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام» (به زبان انگلیسی) نوشته مجید شریفی، استاد دانشگاه واشنگتن شرقی نیز با حضور دکتر جواد غلامرضا کاشی، استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و دکتر داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران چهارشنبه (15 مرداد) در ساختمان آرشیو اسناد ملی برگزار شد. در این نشست شریفی درباره موضوع کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام» که بحث اصلی آن شکست حکومت‌های ملی در ایران است، سخن گفت و دکتر جواد کاشی در نقد کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام» عنوان کرد: در این کتاب منطق دکتر شریفی به محتوای کتاب چهره تازه‌ای می‌بخشد اما این که تا چه اندازه نویسنده در مطرح کردن مباحث به زبان‌شناسی متعهد بوده جای بحث دارد.
رحمانیان نیز با انتقاد از عنوان کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام» خطاب به شریفی گفت: آیا شما با این نامگذاری معتقدید که تجدد و مشروطه از آغاز فرزند مرده متولد شد؟ و بنابراین تاریخ ما دچار انحراف شده و هست؟ به نظر من واژه شکست، به نتیجه کتاب تحمیل شده و اطلاق نام «ناکام» در عنوان کتاب نادرست است ضمن این که من توجیه شکست را در این کتاب ندیدم.
گزارش نشست نقد و بررسی کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام» را اینجـــا بخوانید.
موزه چاپ و کتابت ایران از گذشته تا به امروز
مراسم بازدید مدیران شوراي بين‌المللي موزه‌ها (ایکوم) از موزه چاپ و کتابت ایران نیز چهارشنبه (15 مردادماه) با حضور احمد محیط طباطبایی، مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، دکتر اردشیر صالح‌پور، مدرس تئاتر و پژوهشگر هنر و دکتر غلامرضا راهپیما و برخی دیگر از استادان برگزار شد. «موزه صنعت چاپ» با عنوان جدید «موزه کتابت و چاپ» در هفت بخش «پیشینه کتابت در ایران»، «آغاز چاپ در ایران»، «ماشین‌های چاپ»، «چاپخانه»، «چاپ عکس»، «صحافی و کتاب‌سازی» و «عصر دیجیتال» راه‌اندازی شده است.
گزارش کامل بازدید مدیران شوراي بين‌المللي موزه‌ها (ایکوم) از موزه چاپ و کتابت ایران را اینجـــا بخوانید.
نقش‌آفرینی اقوام ایران در دفاع از کیان سرزمین در «فتح طهران»
آیین بازنمایی تابلوی فتح تهران و رونمایی از کتاب «فتح طهران» نیز با سخنرانی محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، آفرین امامی، مدیر کاخ موزه نیاوران و اردشیر صالح‌پور، عضو ایکوم و نویسنده کتاب «فتح طهران» چهارشنبه (15 مرداد) در مجموعه فرهنگی – تاریخی نیاوران برگزار شد.
طالبیان با بیان این پرسش که چگونه با پژوهش آثار تاریخی و هنری معرفی می‌شوند، اظهار کرد: هر شیء هویت جداگانه و مستقل دارد و ما می‌توانیم با زبان نو به آن بپردازیم. درحقیقت اگر به این اشیا با نگاه جدید بنگریم هر شی می‌تواند یک موزه باشد. تابلوی فتح تهران یکی از همین اشیای باارزش است که نشانگر نقش‌آفرینی مهم اقوام ایران در دفاع از کیان این سرزمین است. دکتر صالح‌پور نیز با نگاه جدید به بازنمایی این اثر در قالب کتاب پرداخته و این اقدام شایسته قدردانی است.
گزارش کامل رونمایی از کتاب «فتح طهران» را اینجـــا بخوانید.
گزارش تصویری این نشست را اینجـــا ببینید.
جمعه ۱۷ مرداد ۱۳۹۳ - ۰۷:۲۸
نظر شما