اثبات حدوث جسمانی نفس و بقای روحانی آن 

فلاسفه درباره نفس انسان دو نظریه اصلی بیان کرده بودند: نظریه افلاطونی روح و نفس که وجود نفس را قدیم و روحانی و مقدم بر آفرینش جنس می‌دانست (تیمائوس) و نظریه مشائیون که به خوبی ابن سینا آن را تقریر کرده است و در آن بر حدوث غیرجسمانی نفس همراه با حدوث و آفرینش جسمانی بدن تأکید دارند. اما ملاصدرا در این باب نیز با ابداع نظریه جدیدی اثبات کرد که نفس انسان، اگرچه در نهایت و با سیر تکاملی خاص خود غیرمادی می‌شود، در آغاز آفرینش جسمانی است و از جسم و بدن نشئت می‌گیرد (خامنه‌ای، 1383، ص 137).
صدرالمتألهین نفس انسان را دارای دو بعد جسمانی و روحانی می‌داند و آن را، از جهت تعلق به بدن و تصرف در آن، جوهر جسمانی و از آن جهت که پس از مدتی به مرتبه ادراک کلیات و معقولات راه می‌یابد و ذات خویش و عقلش را تعلق می‌کند، جهری مجرد می‌پندارد که این نفس پس از مرگ نیز به وجود مجرد و روحانی خود ادامه می‌دهد. بر این اساس، نفس با عقول تفاوت دارد و هم با اجسام، زیرا عقول از جهت ذات و فعل مجردند و اجسام نیز از لحاظ ذات و فعل مادی‌اند.

صفحات 164 و 165/ ملاصدرا/ دکتر علی‌اکبر ولایتی/ شرکت سهامی کتاب‌های جیبی وابسته به موسسه انتشارات امیرکبیر/ چاپ اول/ سال 1391/ 256 صفحه/ 4600 تومان