
کتاب «زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان» با زیر عنوان، از سقوط بغداد تا ظهور صفویه، تالیف محسن الویری، ارایه چارچوبی کلی درباره حیات فرهنگی و اندیشههای سیاسی شیعیان در این عصر را هدف قرار میدهد.-
در فصل نخست با عنوان کلیات، خلاصهای کوتاه درباره تاریخ شیعه، جایگاه این کتاب در مطالعات تاریخ شیعه و مروری بر اوضاع و احوال سیاسی دوره بررسی شده است.
فصل دوم کتاب، گزارش و تحلیلی از تالیفات شیعی در این دوره ارایه میدهد. تفسیر و علوم قرآنی، حدیث، فقه، سیاست و آداب ملکداری، تاریخ و نسبشناسی، رجال و اخلاق، نمونههایی از گزارشها و تحلیلهای مطرح شده در این فصل از کتاب را تشکیل میدهند.
فعالیتهای آموزشی، موضوع فصل سوم کتاب «زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان» است.
حفظ چارچوب مطالب متناسب با هدف اصلی اثر، یکسان بودن اغلب ویژگیها و روشهای آموزشی نزد اهل سنت و شیعیان و پراکندگی جغرافیایی فعالیتهای آموزشی شیعه از مواردی است که در این فصل با ذکر نمونههای فراوان به آنها پرداخته شده است.
ابنیه و اوقاف، عنوان فصل چهارم کتاب است. این فصل ویژه گزارشی است از رویکرد شیعیان و حاکمان سنی مذهب به ساخت و تعمیر اماکن مقدس، به ویژه آستانه ائمه اطهار (ع) و مقابر امامزادهها و آرامگاه بزرگانی که در همین دوره از دنیا رفتهاند.
در این فصل بیان شده که تعداد زیادی بناهای ویژه شیعیان در این دوره ساخته یا نوسازی شده است. این اقدام تنها توسط بزرگان شیعه صورت نگرفته بلکه بزرگان و به ویژه حاکمان سنی مذهب نیز در آن نقشی مهم بر عهده داشتهاند.
در فصل پنجم از جریانهای فکری، سیاسی و اجتماعی متاثر از تصوف، نظیر اعتقاد به وحدت وجود، مدعی مقام ولایت بودن، داشتن انبساط خاطر، ظلمستیزی، اعتقاد به شایستگی انسان برای رسیدن به مقام خدایی و ادعای مهدویت، صحبت به میان میآید.
بحث محوری فصل ششم کتاب «زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان» حول محور روابط متقابل شیعیان و سنیان میچرخد. نیمه اول قرن هفتم، گرایش ایلخانان به تشیع، گرایشهای شیعی علما و ادبا و دیگر حکومتها و برخوردهای تند و تقیه، در این فصل توسط نویسنده کتاب واکاوی شدهاند.
فصل هفتم و پایانی کتاب، اندیشه سیاسی را در متون کلامی و فقهی بررسی میکند و درباره مباحثی نظیر اقامه نماز جمعه، وصیت، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، حکمرانی بر مردم بدون رضایت آنها و اعتقاد به بهتر بودن سلطان عادل کافر از سلطان ظالم مسلمان صحبت به میان آورده است.
مولف در ابتدای این فصل در توضیح اندیشه سیاسی نوشته است: «اندیشه سیاسی در مفهوم عام و گسترده خود، دربردارنده هر نوع تفکر و دیدگاه درباره مبانی، ابعاد، اجزا، ساز و کار به کار بستن و عوامل موثر بر قدرت سیاسی در جامعه است.»
چاپ دوم کتاب «زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان» با شمارگان یکهزار نسخه و بهای 15 هزار و 500 تومان، توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) چاپ و روانه بازار نشر شد.
نظر شما