به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد مجموعه غزل «سمت سرازیر پایتخت» سروده احسان قدیمی با حضور امید نقوی، هادی خورشاهیان، محمد فرجام، حامد ابراهیمپور، محمدرضا شالبافان، صابر ساده، امیر مرزبان و خود شاعر، عصر دیروز، شنبه، 28 بهمن، در خانه فرهنگ آیه برگزار شد.
خورشاهیان در این جلسه گفت: مهمترین شاعران معاصری که اکنون نامشان در ذهن من است، در مجموعه شعر نخست خود، قوی و عالی نبودهاند، اما احسان قدیمی در مجموعه غزل نخست خود خوب به این عرصه وارد شده است.
وی افزود: به هر حال نمیتوان هیچ شعری را به ویژه در قالبهای کلاسیک پیدا کرد که ایراد یا نواقصی نداشته باشد، اما باید به جوانها فرصت داد.
نقوی، مدرس ادبیات دانشگاه آزاد کرج نیز در این جلسه گفت: احسان قدیمی در این مجموعه پا از دایره شعر کلاسیک بیرون گذاشته و وارد فضاهای مدرن و گاهی پستمدرن شده است. استفاده از نماد، سعی در ایجاد لایههای معنایی و ایجاد همجواری بین عناصر نامتقارن، حکایت از عبور او از فضای کلاسیک دارد.
وی افزود: شعرهای این مجموعه اگرچه دارای دایره تأویل گستردهتری نسبت به اشعار کلاسیک هستند و دست مخاطب را برای انتخاب معنی مناسب بازتر میگذارند، ولی در دام معناگریزی نیفتادهاند. برای هر واژه و هر بیتی در این شعرها در بستر روایت اثر میتوان جایگاه و معنایی مناسب یافت که این معنی از مخاطبی به مخاطب دیگر میتواند متغیر باشد.
اين مدرس دانشگاه در ادامه با اشاره به استفاده شاعر از تکنیک دیالوگ در غزلها گفت: گفتوگوهای موجود در اشعار این مجموعه بعضا در ذهن شخصیت شکل میگیرد و زمان با استفاده از تکنیک جریان سیال ذهن یا بازگشتنهای زمانی از حالت خطی خارج میشود.
نقوی گفت: اینگونه شعرها نیاز به کمی تعمق در مباحث روانکاوانه و روانشناسانه دارند. به عنوان مثال در شعر صفحه 18 کتاب، شخصیت که گاهی فردی روانپریش یا پارانویا است، استنباطهای ذهنی خود را در شعر به مخاطب منتقل میکند. شعر از زبان این فرد روانپریش یا دارای ذهن مشوش روایت شده یا گاهی بیان هذیانهای در حالت تب و ... است که پریشانی آنها جزیی ناگزیر از شعر و کاملا طبیعی است. در اینگونه شعرهای احسان قدیمی، اغلب کلیدواژهای در پایان شعر مساله را برای ما روشن میکند. به عنوان مثال کلید واژههایی مانند: «سرگیجهام گرفته سرم درد می کند/ دکتر پدر نیامده امروزم از سفر / این تخت لعنتی / تب و...» در شعرقمقمه خالی پدر در این کتاب، که کاملا مشکل پریشانی در ابیات قبلی را حل کرده است.
شالبافان، شاعر و منتقد نیز در این جلسه گفت: «سمت سرازير پايتخت» از جنس آن كتابهايی نيست كه شاعران جوان، برای ادای دين به روزهای پرشور نوجوانی خود و عشقهای از دست رفته منتشر میکنند.
وی افزود: زبان غزلهای اين مجموعه، زبان آشنايی است كه به گمان من، بيش از هر چيز وامدار جريان موسوم به غزل گفتار در دهه گذشته است كه تلاش كرد بيش از پيش زبان غزل را ساده و نيمه محاورهای كند. اين تاثيرپذيری حتی گاهی سبب میشود حروف اضافه در شكل محاورهای خود وارد غزلها شوند يا گاهی شاهد اصطلاحاتی هستيم كه خواستگاهی جز ادبيات عاميانه ندارند.
این شاعر در ادامه با اشاره به بازیهای زبانی در کتاب «سمت سرازیر پایتخت» گفت: قدیمی در غزلهای خود گاهی به نوعی با زبان، زورآزمايی کرده و به خوبی به حركتهای ذهنی در عمق زبان روی میآورد و تلاش میكند با استفاده از تركيباتی كه از دو جنبه شكل گرفتهاند، تسلط خود را به مخاطب نشان دهد.
مرزبان، شاعر و منتقد ادبی نیز در این برنامه گفت: من فضاسازی بیشتری را در کتاب انتظار داشتم. در مجموع 6 بار این غزلها را مطالعه کردم و از آنها بسیار لذت بردم. این غزلها قرار است در کنار هم فضایی خاص را که در نام کتاب مستتر است، به مخاطب القا کنند، اما این اتفاق رخ نداده است؛ یعنی فضاسازی غزلها چندان مناسب نیست.
ابراهیمپور، دیگر منتقد حاضر در جلسه نیز ضمن بیان چرایی متفاوت بودن شعرهای قدیمی نسبت به همنسلان خود، استفاده بیش از حد از یک وزن عروضی غزل در این مجموعه را به عنوان یکی از نواقص این مجموعه بیان کرد.
«سمت سرازیر پایتخت» مجموعه غزل احسان قدیمی اردیبهشت 1388، با شمارگان هزار نسخه، 48 صفحه و بهای هزار تومان از سوی نشر پرنده منتشر شد.
یکشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۲:۲۵
نظر شما