به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، علي لاريجاني در اين مراسم كه به همت كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، موسسه خانه كتاب و موزه «توپقاپي» استانبول برگزار شد، اظهار كرد: وقتي كه خداوند در قرآن كريم از اين كتاب آسماني به نور مبين ياد مي‌كند، به اين معناست كه تقرب به معناي قرآن كريم را بايد از خود قرآن كسب كرد و با تمسك به اين كتاب الهي به حقيقت آن نيز پي برد.

وي ادامه داد: تقرب و تمسك به قرآن كريم است كه دل‌هاي مومنان را به هم نزديك مي‌كند و شايد مسلمانان، امروز بيش از گذشته نيازمند اين كتاب آسماني‌اند.

حجت‌الاسلام محمد علي مهدوي‌راد، استاد علوم ديني، سخنران بعدي اين مراسم، نخستين و آخرين پيام قرآن كريم را هدايت‌گري و هدايت‌آفريني برشمرد و گفت: اگر اندكي بيشتر از قبل به آيه آيه‌هاي قرآن كريم و كلام ائمه اطهار(ع) توجه كنيم، خواهيم دانست كه اين آيات و فرمايشات، در تمام ابعاد زندگي بشر تاثير شگرفي داشته‌اند و انسان را به بلندترين قله‌هاي كرامت هدايت كرده‌اند.

وي با بيان اين‌كه قرآن جنبه عمومي دارد و همه مي‌توانند زبان آن را درك كنند، اظهار كرد: اگر كسي بخواهد به مفاهيم قرآن پي ببرد و هدايت شود، هيچ نيازي به تفسير، روش‌ها و تفكرات فلسفي ندارد. اگر بزرگان ما اين اندازه در عرصه قرآن كريم مي‌كوشيدند و معارف قرآني را تشريح مي‌كردند، هدفشان اين بوده است كه همگان آن را بخوانند، بفهم اند و به آن عمل كنند.

استاد علوم ديني افزود: قرآن بايد در متن زندگي ما وارد شود و در تمام عرصه‌هاي زندگي از آن پيام بگيريم تا قرآن كريم در هيچ يك از حوزه‌هاي اجتماعي، سياسي و فرهنگي دچار مهجوريت نشود.

در ادامه اين مراسم «ايلبر اُرتايلي»، مدير موزه توپقاپي استانبول، خواستار برگزاري جلسات و كنفرانس‌هاي مشترك ميان ايران و تركيه شد و گفت: ايران در زندگي تركان مانند يونان قديم در نزد اروپاييان جايگاه مهمي داشته و دارد به گونه‌اي كه تركان در طول تاريخ، ايران‌شناسان بزرگي پرورش دادند. چهل درصد لسان زبان تركي ما فارسي است و دين و زبانمان را مديون ايرانيم.

وي با بيان اين‌كه رونمايي از قديمي‌ترين قرآن فارسي زبان كه امروز شاهد برگزاري آن هستيم، براي محققان ايراني از جمله خدمات بسيار مهمي محسوب مي‌شود، يادآور شد: دو سال قبل كه در كاخ توپقاپو كه نمايشگاه دو هزار و پانصد سال مشترك ميراث تركيه و ايران برگزار شده بود، آثار مهمي را از ايران آورده بوديم و كوشيديم تا اين آثار را معرفي كنيم.

مدير موزه توپقاپي استانبول در پايان عنوان كرد: كتابخانه توپقاپو براي نخستين بار است كه از موزه «امانت مقدسه» كه مهم‌ترين قسمت كتابخانه به شمار مي‌آيد، يك اثر ارزشمند به كتابخانه مجلس شوراي اسلامي اهدا كرده است كه اميدوارم اين رابطه به همين شكل ادامه داشته باشد. 

عماد حائري، پژوهشگر قرآن موزه توپقاپي استانبول نيز در اين مراسم گفت: اين اثر شگفت‌انگيز، نسخه‌اي است از قرآن كريم همراه با ترجمه و تفسيرِ فارسي آيات(نيمي از سوره كهف و سوره‌هاي مريم، طه، انبياء و حج) كه اصل آن در بخش خزينه امانت كتابخانه كاخ موزه توپقاپي استانبول نگهداري مي‌شود. اين مصحف علاوه بر اين‌كه كتابت و نسخه‌آرايي آن جلوه‌اي كم‌نظير از هنر قدسي را به نمايش مي‌گذارد و متن آن در شمار قديم‌ترين تفاسير فارسي قرآن به شمار مي‌آيد، كهن‌ترين نسخه مترجم قرآن است كه تاريخي مشخص دارد.

وي با بيان اين‌كه قديمي‌ترين نسخه‌هاي تاريخ‌دار فارسي كه تاكنون مي‌شناسم، سه نسخه از قرن پنجم‌‌اند و «الأبنيه عن حقايق الأدويه موفق الدين ابومنصور علي هروي»، «شرح التعرف لمذهب التصوف»، «هدايه‌المتعلمين في‌الطب ابوبكر ربيع بن احمد اخويني بخاري» عناوين آن‌ها را تشكيل مي‌دهند، گفت: پس از اين نسخه‌ها، دستنويس‌ نفيس «معاني كتاب‌الله تعالي و تفسيره المنير» كه در سال 484 قمري كتابت شده است، چهارمين نسخه تاريخ‌دار فارسي به شمار مي‌رود.

پژوهشگر قرآن موزه توپقاپي استانبول ادامه داد: بر اساس بخش‌هاي موجود از سور و آيات قرآن در نسخه توپقاپي، اگر نسخه حاضر مجلد هشتم باشد، دوره تفسير نسخه توپقاپي در چهارده مجلد خواهد بود. بدين ترتيب، ما با دو تقسيم‌بندي از دوره تفسير حدادي روبرو ييم؛ دوره چهارده پاره كه يگانه مجلد بازمانده از آن(نسخه توپقاپي) مجلد هشتم دوره است و دوره ده پاره كه تنها مجلد موجود آن(نسخه بريتانيا) مجلد ششم دوره است.

حائري اظهار كرد: نسخه توپقاپي كه مجلد هشتم از دوره كامل تفسير است، 238 برگ(برابر با 476 صفحه) دارد و از آغاز و انجام كامل است. قطع نسحه رحلي و اندازه آن 5/24 در 34 سانتي‌متر است. جابه‌جايي چند برگ آغازين نسخه توپقاپي در شكل كنوني، نشان مي‌دهد كه نسخه توپقاپي بعدها تجديد صحافي شده است. بريدگي كناره برخي برگ‌ها و جديد بودن جلد نسخه نسبت به قدمت اصل آن، نشانه‌هاي ديگري اند كه اين تجديد صحافي را تاييد مي‌كنند.

پژوهشگر قرآن موزه توپقاپي استانبول در پايان گفت: آيات قرآني در نسخه توپقاپي، خط كوفي ايراني معمول نيست و صرف نظر از برخي تغييرات كه نسبت به خط كوفي اصيل در آن به چشم مي‌خورد و اغلب به خط نسخ نزديك مي‌شود، صبغه تزييني آن در نگارش برخي حروف ويژگي‌ خاصي به آن بخشيده است. براي اعراب‌گذاري و نقطه‌گذاري آيات از چهار رنگ متفاوت استفاده شده است؛ فتحه، كسره، ضمه، تنوين و همزه به جوهر سرخ، سكون و تشديد به جوهر آبي تيره، مد و همزه به جوهر سبز، و نقطه‌ها به زر تحريردار.

در پايان مراسم، از كهن‌ترين نسخه دست‌نويس ترجمه قرآن كريم رونمايي و گواهي ثبت نسخه التفهيم بيروني در حافظه جهاني به كتابخانه مجلس شوراي اسلامي تحويل و جوايزي به پژوهشگران نمونه همكار كتابخانه مجلس اهدا شد.