به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، كتاب بي‌مقدمه در كليات آغازين خود به عقيده پژوهشگران در شرق و غرب در رابطه با حضور ايرانيان در جهان اسلام مي‌پردازد و سهم عنصر ايراني را از نظر انديشه‌هاي ديني، نظر و عمل سياسي، الگوهاي اداري، ادبيات، علوم و آداب و اخلاق بسيار متنوع‌تر از ديگر ملت‌ها دانسته است. 

در اين كتاب همچنين به تاريخچه حضور ايرانيان در ميان اعراب پيش از ظهور اسلام و روابط ايشان در دوره هخامنشي پرداخته و در بخش رابطه ايرانيان و عرب‌ها در قرآن و حديث و آثار كهن، نظر به وجود تعدادي از عقايد و افكار و اعمالِ ديني اسلامي دارد و نشان مي‌دهد كه متأثر از عقايد و مناسك ديني ايران باستان بوده‌اند؛ از جمله عقايد مربوط به رستاخيز و قيامت از جنبه‌ معادشناسي، پل ميان بهشت و دوزخ كه رستاخيز يافتگان بايد از آن بگذرند، خواندن كتاب مقدس در مراسم سوگواري براي شادي روح فرد درگذشته. 

نويسنده نيز از شمار قابل ملاحظه واژه‌‌هاي ايراني كه پيش از اسلام وارد زبان عربي شده بودند و حتي برخي از آن‌ها در قرآن نيز به كار رفته گفت‌وگو مي‌كند. پس از آن كتاب وارد مبحث نظريه پذيرفته شده درباره حضور ايرانيان در جهان اسلام شده و از حضور شهربانوي ايراني به عنوان همسر امام حسين (ع) اطلاع مي‌دهد. (با وجودي كه در فهرست اعلام نشده، به نظر مي‌رسد اين گفتمان فصل اول باشد چون با نتيجه‌گيري و ذكر منابع به پايان رسانده شده است!)

بخش بعدي كتاب وضع تاريخ هجري قمري به همت دانشمندان ايراني از استمداد عمر از هرمزان براي اجراي تقويم سخن مي‌گويد و مجددا نگاهي به تحكيم وحدت ايرانيان و علويان با واقعه ازدواج شهربانو با امام‌حسين (ع) دارد. همچنين خونخواهي امام حسين (ع) توسط مختار با همراهي ايرانيان با ذكر جزئياتي تاريخي از قبيل چگونگي تعقيب و كشتن شمر بن ذي‌الجوشن و حتي بريده شدن سر همسر زيباي مختار به دست تازيان را ارايه مي‌دهد.

در بخش «نحوه انتقال تشكيلات دولتي ايران به اسلام» باز به حضور هرمزان در كنار عمر براي سر و سامان دادن به اين مهم پي مي‌بريم و حتي از دوره اموي به بعد حضور وزيران ايراني نيز به چشم مي‌آيد. عنوان بخش بعدي كتاب «دانشوران ايراني در جهان اسلام» است كه به نظر بسيار خلاصه شده مي‌آيد.

سپس به حضور سلمان فارسي در ميان اعراب اشاره مي‌كند و پس از آن به معرفي نواب اربعه ايراني پس از غيبت كبري پرداخته و عالمان حديث شيعه و نخستين متكلمان ايشان كه همگي ايراني بوده‌اند و حتي نشان مي‌دهد كه تدوين فقه و حديث و كلام اهل تسنن نيز به وسيله ايرانيان صورت پذيرفته است.

نويسنده به اسلام‌گرايي ايرانيان از ديدگاه قرآن به تعدادي از آيات اشاره دارد كه مفسران مقصود از آن را حضور ايرانيان مي‌دانند. سپس به عوامل گرايش ايرانيان به اسلام از ديدگاه روايات پرداخته شده است. 

تساوي عرب و عجم از ديدگاه اسلام، تجليل از مقام عجم و مقام سلمان، فضيلت ايرانيان از زبان پيامبر (ص)، سخن گفتن از رسول خدا (ص) به فارسي و نهي او از بدگويي به ايرانيان، سلمان فارسي پيشتاز اسلام از مردم ايران و سفارشنامه پيامبر (ص) درباره بستگان سلمان، امام علي (ع)‌ ملجأ و راهنماي موالي و تجليل و احترام او از ايرانيان اسير، بشارت پيامبر (ص) و جلب عواطف غير عرب به اسلام، اشتياق ايرانيان براي پذيرش اسلام و حمايت از حضرت رضا (ع)، مردم قم و خراسان از زبان امام صادق (ع) برخي از عناوين اين بخش به‌شمار مي‌رود كه مفصل توضيح داده شده است.

بخش بعدي كتاب ارتباط فلسفه اجتماعي اسلام با بنياد فرهنگ ايران نام دارد كه در اصل بر بنياد نيكوكاري و برعليه بدكاري است كه در عقايد ايران باستان و اسلام تعريف يكسان دارد. سپس اشاره مختصري به نفوذ ايران در معماري اعراب و مسلمانان شده است.

مانويت و اسلام چيزي افزون‌تر از مطالب فصل اول در اين رابطه ندارد. در اين جا اشاره جالبي به خدمات ايرانيان به اسلام شده و نويسنده آن را به دليل عدم داشتن مغز فلسفي و حكمت در ميان عرب‌‌ها دانسته كه نمي‌توانستند با برهان جواب منتقدان قرآن را بدهند. سپس اشاره مجدد به آيات و احاديث مربوط به موضوع شده و فصلي نيز به گرايش ايرانيان ساكن در يمن به اسلام اختصاص داده شده است.

اين فصل مطالبي هم درباره خواستگاري مسلمانان از دختر عمر و تبعيضات ابوبكر و عثمان و معاويه در رابطه با عجم دارد، همچنين 46 تفسير مشهور كه توسط مفسران ايراني تأليف شده معرفي شده است و مفسران، محدثان، فقيهان و متكلمان خراسان نيز به صورت مجزا معرفي شده‌اند.

به نظر مي‌رسد براي تكميل مبحث معماري بوده كه مجددا به تأثير معماري ايران در ساختمان‌هاي عهد اسلامي هم پرداخته شده است. تأثير زبان فارسي در عربي‌ هم به همين صورت ارايه شده است. در قسمت‌هاي پاياني كتاب حتي به نفوذ ايرانيان در ميان اعراب مجددا اشاره شده و خلاصه‌اي نيز از علل گرايش ايرانيان به تشيع اضافه شده است. همچنين تاريخچه‌اي از شهر قم و حضور حضرت معصومه (س) در آنجا و امام رضا (ع) در خراسان ارايه شده است.

چاپ نخست كتاب «خدمات تمدني فرهنگ ايران به اسلام» نوشته دكتر فاروق صفي‌زاده در 390 صفحه با شمارگان 1500 نسخه و بهاي 8500 تومان به كوشش نشر «حكايتي دگر» منتشر شده است.