به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، «کتاب علل و عوامل جابجايي کانون‌هاي تجاري در خليج فارس» شامل هشت فصل است. فصل نخست به محدوده جغرافيايي خليج فارس، فصل دوم به تغييرات اجتماعي در سواحل خليج فارس در دوره باستان و فصل سوم به عصر فتوح و تغييرات عمده ژئوپليتيکي خليج فارس اختصاص دارد.

فصل چهارم جابجايي از بصره به سيراف و صحار، فصل پنجم نيز جابجايي کانون تجارت از سيراف به کيش و هرمز و قلهات و فصل ششم نيز هرمز کانون اصلي تجارت خليج فارس در قرن هشتم و نهم هجري را دربردارد.

فصل هفتم به جابجايي کانون تجارت از هرمز به بندر عباس و بندر کنگ و فصل هشتم به ايرانيان بنيانگذار بازارهاي دوبي و ديگر بنادر سواحل جنوبي خليج فارس مي‌پردازد.

در اين کتاب علل و عوامل جابجايي کانون‌هاي تجاري خليج فارس به عنوان يک مسأله تاريخي و با بهره‌گيري از منابع مرتبط، مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است. 

دکتر محمدباقر وثوقي پژوهشگر اين کتاب با به کارگيري روش «ابن مجاور» در مطالعه جابجايي کانون‌هاي تجاري خليج فارس تلاش کرده تا مسأله علل و عوامل جابجايي کانون هاي تجاري خليج فارس را مورد بررسي قرار دهد.

جابجايي کانون‌هاي تجاري، از جمله مهمترين ويژگي‌هاي اجتماعي و اقتصادي خليج فارس در طول تاريخ پر فراز و نشيب آن است. از آنجايي که اين مسأله مهم و تأثيرگذار در تحولات اجتماعي اين منطقه مهم از جهان اسلام، يکي از مسايل کمتر شناخته شده محسوب شده و از سويي ديگر درباره اين موضوع، کتابي مستقل براي بهره‌برداري علاقه‌مندان و به ويژه دانشجويان رشته مطالعات خليج فارس وجود نداشته است.

بنيان اين پژوهش يک نظريه قديمي و کمتر شناخته شده از آرا و انديشه‌هاي نجم‌الدين ابوالفتح يوسف بن يعقوب بن محمد الشبياني النيشابوري در کتابي با عنوان صفه بلاد اليمين و مکه و بعض الحجاز مشهور به تاريخ المستبصر است. شيباني نيشابوري در اين تحقيق به دو موضوع اساسي در مطالعات شهري توجه داشته که از آن جمله به «کيفيت شکل‌گيري» و «عوامل افول و رکود»، مي‌توان اشاره کرد.

وي با پرسش‌هاي ساده به طرح موضوعاتي اصلي در بررسي جغرافيايي تاريخي شهرها پرداخته و در اين مطالعه و تحقيق، همه جنبه‌هاي گوناگون اجتماعي، اقتصادي و حتي روان‌شناختي را از نظر دور نداشته، اگرچه در برخي موارد، ادامه دهنده راه جغرافي‌نويسان و مورخان پيش از خود بوده و به خوبي از ميراث گذشتگان بهره برده است. اما تأکيد و توجه او به بعضي جنبه‌هاي کمتر شناخته شده و ويژگي‌هاي اجتماعي نشان مي‌دهد که او در صدد به دست دادن شيوه‌اي نوين در ارايه و تنظيم مطالب کتاب خود بوده است.

دکتر محمدباقر وثوقي 12 بهمن ماه 1337 در لارستان متولد شد. پس از سپري کردن تحصيلات ابتدايي و دبيرستان در زادگاه خويش رهسپار تهران شد. در سال 1368 از دانشگاه تربيت معلم مدرک کارشناسي تاريخ گرفت. در سال 1372 از پايان نامه کارشناسي ارشد خويش با عنوان سيري درمبارزات و انديشه سياسي آيت‌الله حاج سيد عبدالحسين لاري دفاع کرد.

پس از آن بيشتر اوقات خويش را صرف مطالعات تاريخ خليج فارس و تاريخ ايران دوره مغول تا صفويان کرد و موضوع تاريخ ملوک هرمز را به عنوان رساله دکتري خويش برگزيد. اين مؤلف در حال حاضر استاد گروه تاريخ دانشگاه تهران است و اكنون در دانشگاه پكن مشغول تحقيق درباره «مناسبات دريايي ايران و چين» است و جداي از ارايه مقاله و ايراد سخنراني در ده‌ها همايش بين‌المللي داراي تأليفات، طرح‌هاي پژوهشي و مقالات بي‌شماري است.

چهارمين جايزه جلال آل احمد كه گرانترين جايزه ادبي ايران است، چهارشنبه گذشته(2 آذر) برگزيدگان خود را شناخت.