به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، در كتاب «سكه‌هاي ايران زمين» اصالتِ بازخواني روي و پشت سكه‌ها به پژوهشگران ارايه داده شده است. شريعت‌زاده در اين كتاب بيان مي‌كند كه اين اصالت بازخواني به اين معنا نيست كه در قرائت روي و پشت سكه‌ها، لغزشي پيش نيامده باشد يا در قرائت برخي سكه‌ها بين سكه‌شناسان اختلافي نباشد.
نگارنده بيان مي‌كند، «شناخت كمي و كيفي و حتي معرفي سكه‌ها نياز به پژوهش و چاپ مجلداتي از اين قبيل دارد؛ نشر چنين كتابي شايد بتواند فرصتي تازه براي حضور سكه‌شناسان داخلي و خارجي فراهم كند تا در آينده بتوانند مجموعه كامل‌تري به زبان‌هاي مختلف، پژوهش و چاپ كنند. اين پژوهش تلاشي است كه طي دو سال اخير با جديت در موسسه كتابخانه و موزه ملي ملك در جريان بوده است.»
برخي سكه‌شناسان بر اين باورند كه سكه سندي مكتوب و متغير، كتابي كوچك و پرمحتواست كه ضرورت شناخت و اهميت آن از جهات مختلف حائز اهميت است. به ويژه آنكه سكه در مقايسه با ساير اشياء و اموال فرهنگي و تاريخي از آسيب‌پذيري كمتري برخوردار است. يافته‌هاي باستان‌شناسي در طول تاريخ پر فراز و نشيب ايران، همواره در معرض آسيب‌هاي جدي از جمله آب و هوا و حوادث طبيعي و تاريخي قرار داشته است.
تاريخ‌نگاران و باستان‌شناسان نيز معتقدند كه سكه يكي از شاخه‌هاي پژوهشي باستان‌شناسي و به زباني ديگر يكي از ابزارها و روش‌هاي پژوهشي براي شناخت تاريخ، فرهنگ و تمدن بشري بوده است. پس بايسته است كه به بهر‌ه‌برداري‌هاي علمي آن توجه بيشتري شود زيرا سكه افزون بر معيار سنجش زواياي تاريك بسياري از گوشه‌هايي تاريخ و حتي جغرافياي تاريخي مناطق را روشن مي‌كند.
سكه، نماد خط، زبان، مذهب، هنر، آداب و تزئينات هر قوم و ملتي را به تصوير مي‌كشد كه به شناخت و معرفي اوضاع اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي هر دوره تاريخي كمك شاياني مي‌كند. تا جايي كه پژوهشگران، هر سكه را دفتري از اسرار فرهنگ و هنر و به زباني دقيق‌تر، منبع اساسي كشف رموز نهفته در تاريخ تعريف كرده‌اند.
پس بي جهت نيست كه برخي پژوهشگران و اساتيد تاريخ و باستان‌شناسي، سكه‌شناسي را يك علم مستقل دانسته و برخي نيز آن را زير شاخه علم باستان‌شناسي قلمداد كرده‌اند. پس به هر صورتي كه به سكه انديشيده شود، بي شك از اهميت و عظمت آن نمي‌‌كاهد؛ زيرا اين نكته براي بسياري از پژوهشگران به اثبات رسيده است.
كتابخانه و موزه ملي ملك با در اختيار داشتن بيش از دو هزار قطعه سكه از ادوار مختلف تاريخ، از ليديه و هخامنشي و سكه‌هاي اسلامي تا دوران معاصر در گنجينه خود يكي از پنج گنجينه مهم و شناخته شده اين حوزه در ايران است. اين مجموعه مهم توسط مرحوم حاج حسين آقا ملك گردآوري و طبق وقف نامه ايشان نگهداري و توسعه آن به آستان قدس رضوي سپرده شده است.
شريعت‌زاده درباره پژوهش سكه‌هاي موزه ملك مي‌گويد: پژوهش درباره گنجينه‌هاي سكه با دو كلكسيون روبه‌رو بوده است. نخست گنجينه‌هاي عمومي كه دولتي يا شبه دولتي‌اند، دوم گنجينه‌هاي خصوصي. كلكسيون‌هاي خصوصي بيشتر بر اساس ذوق و سليقه و شرايط خاص تهيه شده است؛ مثلا ممكن است در موزه سكه حضرت رضا (ع) ده‌ها و شايد صدها نوع سكه حضرت رضا (ع) از گذشته دور تا پايان دوره پهلوي وجود داشته باشد اما در سكه‌هاي موزه ملك تعدادي خاص توسط مرحوم ملك جمع‌آوري شده است.
در اين كتاب سكه‌ها به دو دسته سكه‌هاي ايران باستان (قبل از اسلام) و (سكه‌هاي دوره اسلامي) تقسيم و طبقه‌بندي شده است و بر همين اساس نيز، پژوهشگران ناصر نوروز زاده چگيني (كارشناس سكه‌هاي قبل از اسلام و رئيس پيشين پژوهشكده باستان‌شناسي) و عبدالله قوچاني (كارشناس سكه‌هاي دوره كوفي ـ اسلامي) سكه‌هاي موزه ملك را بازخواني و به ثبت رسانده‌اند.
در اين كتاب سكه‌هاي قبل از اسلام به ليديه، امپراتوري هخامنشي، امپراتوري يونان، سلسله بطالسه، امپراتوري مقدوني، سلسله سلوكيان، شاهان كاپادوكيه، امپراتوري روم، امپراتوري بيزانس، شاهان اليمايي، شاهان پارس، سلسله كوشاني، امپراتوري ساسانيان تقسيم‌بندي شده است.
عرب ساساني، امراي طبرستاني، امويان، عباسيان، سامانيان، غزنويان، غوريان، سلجوقيان، سلاجقه عراق، سلاجقه روم، سلاجقه كرمان، خوارزمشاهيان، ايلخانان مغول، ايلخانان دست نشانده، سربداران، آل مظفر، آل جلاير، تيموريان، قراقويونلو، آق قويونلو، امپراتوري عثماني، صفويه، شاهان افغان، افشاريه، شاهان دراني، زنديه، سكه‌ها و مدال‌هاي دوره قاجار، سكه‌ها و مدال‌هاي يادبودي دوره پهلوي، پلاك‌هاي يادبود، نشان‌هاي سلطنتي نيز دربردارنده سكه‌هاي پس از اسلام است.
ثبت، معرفي و چاپ تصاوير سكه‌هاي موزه ملي ملك كه بعضا ناياب و تاكنون گزارش نشده است، به سهم خود مي‌تواند كمك شاياني به سكه‌شناسان و تاريخ‌شناسان دنيا كند. انتشار اين فهرست‌نامه راهگشاي مهمي در تهيه فهرست‌نامه‌هاي بعدي است.
چاپ نخست «سكه‌هاي ايران زمين» مجموعه سكه‌هاي موسسه كتابخانه و موزه ملي ملك از دوره هخامنشي تا پايان دوره پهلوي در 340 صفحه با شمارگان 3000 نسخه و بهاي 250000 ريال به كوشش موسسه فرهنگي انتشاراتي پازينه و با همكاري موسسه كتابخانه و موزه ملي ملك منتشر شده است. اين كتاب تاريخي با تصاوير سكه‌ها همراه است.
چهارشنبه ۲ آذر ۱۳۹۰ - ۱۱:۵۰
نظر شما