خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، مراسم بزرگداشت زنده‌ياد ايرج افشار  صبح امروز (جمعه  23 ارديبهشت) با حضور حسن انوشه، كامران فاني و جمشيد كيان‌فر در سراي اهل قلم بيست‌وچهارمين نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد.

كيان‌فر در ابتداي اين برنامه ايرج افشار را مرد اولين‌ها ناميد و گفت: زنده‌ياد افشار در عرصه علم و ادب پيشگام و بدعت‌گذار و هر جا قدم مي گذاشت منشا آثار خير بود. او نخستين كتاب‌شناسي ملي را در كتابخانه ملي سال 42 تدوين كرد و همچنين بنيان‌گذار بخش اسناد مرجع، نشريات ادواري و مخازن كتاب‌هاي لاتين، فرانسه و انگليسي در كتابخانه ملي بود.

كامران فاني نيز در ادامه اين جلسه گفت: ويژگي‌هاي استاد افشار و مرجعيتي كه در زمينه ايران‌شناسي داشت، يك جا و در يك فرد جمع نمي‌شود. اين ويژگي‌ها را غير از استاد افشار، در علامه قزويني و مجتبي مينوي نيز مي‌توان يافت. حوزه تحقيقات زنده‌ياد افشار همه مباحث مربوط به فرهنگ ايراني را در برمي‌گرفت.

وي افزود: زنده‌ياد افشار اولين كسي بود كه از تأسيس رشته كتابداري در ايران حمايت و نقشي مؤثر در پيوند ميان كتابدار سنتي و مدرن ايفا كرد؛ به عبارتي افشار ميانجي ميان تمدن قديم و جديد ايران بود.

اين پژوهشگر با اشاره به سوابق روزنامه‌نگاري زنده‌ياد افشار توضيح داد: روزنامه‌نگاري از مهم‌ترين فعاليت‌هاي اين استاد بود. وي به مدت 20 سال سردبيري نشريه «راهنماي كتاب» را برعهده داشت و بعد از انقلاب، حدود 15 سال مجله «آينده» را چاپ كرد. او پركارترين نويسنده ايراني است كه حدود 300 جلد كتاب نوشته و بيش از 3 هزار مقاله به چاپ رسانده است.

اين نويسنده با اشاره به اينكه افشار را با وجود اين همه تأليفش نبايد پژوهشگري منزوي دانست، گفت: افشار يكي از سفركننده‌ترين ايراني‌ها بود كه وجب به وجب خاك ايران را مي‌شناخت. او كوهنوردي هم مي‌كرد و بسيار منظم بود. 

وي افزود: از مهم‌ترين كارهاي اين استاد ادبيات و ايرانشناسي، فهرست مقالات فارسي بود؛ چرا كه مي‌دانست دسترسي به مقالات، سخت‌تر از كتاب است. تاكنون جلد هفتم مقالات ايشان منتشر شده، يعني حدود 70 هزار مقاله به همت اين پژوهشگر در 7 جلد به چاپ رسيده است. وي در سال‌هاي پاياني عمرش با تشكيل گروهي كه زير نظر خودش اداره مي‌شد، كار انتشار مجموعه مقالات فارسي را ادامه داد و آن را زمين نگذاشت.

كيان‌فر در بخش ديگري از اين برنامه به بدعت‌گذاري زنده‌ياد افشار در تصحيح متون اشاره كرد و گفت: ايشان علاوه بر تصحيح كتاب‌ها و نسخه‌هاي ادبي و تاريخي، در حوزه كشاورزي، سنگ‌شناسي و علوم ديگر نيز كار تصحيح را انجام مي‌داد. او همچنين در بازچاپ روزنامه‌ها و نشريات قديمي نيز حركت مهمي را آغاز كرد؛ به طوري كه براي نخستين بار ما كار بازچاپ دوره‌هاي روزنامه‌ها و نشريات را در كتابخانه ملي احيا كرديم.

حسن انوشه نيز در بخش ديگري از اين مراسم با بيان چند خاطره از ايرج افشار سخنان خود را آغاز كرد و گفت: استاد ايرج افشار را در همه دنيا مي‌شناسند. او در ايران نيز نام بسيار بلندي دارد. استاد افشار همچنين به بزرگان سياست و فرهنگ مانند دكتر مصدق، تقي‌زاده‌ اللهيار صادقي علاقه خاصي داشت. مجتبي مينوي، محمدتقي دانش‌پژوه، زرياب خويي و باستاني پاريزي نيز از ديگر بزرگان ادبيات ايرانند كه بسيار مورد علاقه اين پژوهشگر بزرگ ايراني بودند.

وي در ادامه گفت: متحيرم كه چه كسي مي‌تواند جاي ايرج افشار را بگيرد. او سرآمد ايران‌شناسان سراسر جهان است.

فاني كه بخش ديگري از سخنانش را بعد از گفته‌هاي انوشه آغاز كرد، با اشاره به اهميت كتابخانه ايرج افشار توضيح داد: كتابخانه زنده‌ياد افشار، بي‌نظيرترين كتابخانه‌اي است كه در ايران وجود دارد، كنار اين كتابخانه‌ صدها هزار سند باقي مانده. او هيچ نوشته مكتوبي را حتي در حد و اندازه يك كارت ويزيت و كارت عروسي دور نمي‌انداخت. كتابخانه او كه فعلاً به مركز دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي اهدا شده، داراي بيش از هزار جزوه از دوران مشروطه است. همچنين ده‌ها هزار نامه چاپ نشده در اسناد اين كتابخانه ديده مي‌شود.

كيان‌فر نيز در بخش پاياني سخنانش به درگذشت فرزند زنده‌ياد افشار و انتشار «نامواره محمود افشار» اشاره كرد و گفت:‌ استاد افشار بعد از درگذشت پدرش نامواره‌اي را با نام «دكتر محمود افشار» منتشر كرد كه در سال‌هاي بعد آن را به نام ديگران نيز اختصاص ‌داد. اين پژوهشگر «يادنامه كتابفروشي» را نيز بعد از مرگ فرزندش منتشر كرد و من نيز به تقليد از او بعد از مرگ فرزند جوانم يادنامه‌اي را به نام «مزدك‌نامه» منتشر كردم.

اين نسخه‌شناس افزود: وقتي نخستين شماره مزدك‌نامه را براي زنده‌ياد افشار فرستادم، بسيار تشكر كرد و گفت:« شما بهترين هديه را با اين كار به دوستان ادب دوست خود تقديم كرديد.» او در دقت و توجه نسبت به آثار دوستانش و علاقمندان به تاريخ و فرهنگ، يكي از بزرگان كم‌نظير تاريخ ادبيات معاصر ما به شمار مي‌آيد.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت‌  در مصلاي امام‌خميني (ره) تهران برپاست.