خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم، ابن برنامه ظهر امروز(16 ارديبهشت ماه) با حضور حجت‌الاسلام محمدعلي كوشا، كارشناس حوزه علوم و تفاسير قرآني، حسين استاد ولي، مترجم، مصحح و كارشناس قرآن و تفسير، علي‌اكبر شايسته‌نژاد، استاد دانشگاه و نويسنده كتاب «طبرسي و تفسير مجمع البيان» كه در شمار مجموعه 40 جلدي ايرانيان و قرآن است، در سراي اصلي اهل قلم، طبقه دوم شبستان برگزار شد.
در ابتداي اين برنامه مهدي كمپاني‌زارع، دبير نشست با اشاره به زمينه‌هاي تأليفي تفسير‌نويسي در ميان شيعيان گفت: تا پيش از شيخ طوسي هيچ تفسير كامل و جامعي وجود نداشت، اما نگارش تفسير تبيان اين راه باز كرد و موجب شد طبرسي در اين وادي گام بگذارد. طبرسي استفاده فراواني از تفسير تبيان داشت.
وي با اشاره به كتاب «طبرسي و تفسير مجمع‌البيان» نوشته علي‌اكبر شايسته‌نژاد كه نقد و بررسي آن، موضوع اصلي اين برنامه بود، عنوان داشت: در اين اثر نويسنده در گزارش مختصر خود به جايگاه مؤلف(طبرسي) توجه زيادي ندارد، در حالي كه در ارتباط با زندگي‌نامه طبرسي مطالب زيادي وجود دارد و جا داشت نويسنده اشاره‌اي به معرفي مولف -طبرسي- و انگيزه تأليف او مي‌كرد و نظرات خود را درباره طبرسي مي‌گفت.
در ادامه حسين استاد ولي، قرآن‌پژوه و محقق حوزه‌هاي ديني، اظهار داشت: حجم كتاب و مخاطب اثر در نظر مولف، سبب مختصرنويسي وي شده است.
سپس حجت‌الاسلام محمدعلي كوشا به عنوان كارشناس نشست و منتقد كتاب بيان كرد: درباره تفسير مجمع البيان نكات فراواني قابل بحث و گفت‌وگو است. مولف يا مترجم در اثري كه در قرن پنجم هجري عرضه مي‌شود، به مسايل اصلي خود توجه دارد. ما مجمع‌البيان را از نظر ايجاز، محتوا و ... نسبت به فرهنگ و زمان خود نقد و بررسي مي‌كنيم، دوره‌اي كه ويرايش و نگارش وسعت فراواني يافته، اما با نگاهي دقيق‌تر در مي‌يابيم، اين اثر در زمان نويسنده، جامع‌ترين، كاملترين و موجزترين اثر به شمار مي‌آمد.
وي با اشاره به اين كه اين ايجاز دليلي بر قوت ادبي و هنرمندي مولف است، گفت: اين اثر بايد در مقايسه با آثار قبلي و بعدي آن بررسي شود تا به هنر و صنعت ادبي‌اش پي ببريم.
سپس علي‌اكبر شايسته‌نژاد، مولف اثر و كارشناس حوزه تفاسير قرآني، اظهار داشت: علت اختصار كتاب اين بود تا زمينه‌هايي براي مطالعه جوانان فراهم شود. اين شيوه تدوين مجموعه قرآن و ايرانيان بود كه حجم كتاب كم باشد.
وي درباره تاريخچه زندگي علامه طبرسي گفت: اگر مي‌خواستم مطالب فراواني بگويم، همه كتاب به معرفي وي اختصاص مي‌يافت، اما به نظر من، متن كتاب است كه معرف خالق آن به شمار مي‌آيد. من علامه طبرسي را در كتابم به آزادانديشي، اخلاص، و ... توصيف كردم كه هريك نيازمند نگارش مقاله‌اي مفصل‌اند. هدف من عمق مطالب و توصيف آن براي استادان نبود، بلكه اين اثر را براي عموم مردم جامعه نوشته ام. اگر موجز گفتن ايراد باشد، آن را مي‌پذيرم، اما در تأليف هر كتاب، اصل مخاطب‌شناسي است، بايد بررسي كرد مخاطب تا چه حد حوصله همراهي با نويسنده و گام نهادن در مباحث عميق را دارد؟
سپس كمپاني‌زارع با اشاره به اين كه تاليف دو كتاب مجموعه ايرانيان و قرآن را انجام داده و سردبير مجموعه تأكيدي بر ايجاز نداشته است، گفت: جا داشت مولف در حد بيشتري به مطالب تفسير مجمع البيان بپردازد. بُعد كلامي، يكي از ابعاد غير قابل چشم‌پوشي اين اثر است كه متأسفانه در كتاب كنوني اثري از آن نمي‌بينيم. با وجود آن كه اين اثر منبع از مرزهاي تشيع گذر كرده است، بايد مطالبي نيز در اين زمينه تدوين مي‌شد. اين ايجاز موجب گذر از مطالب بسياري شده است.
استاد حسين استاد ولي، مراد از آزادانديشي را بيان نقل صحيح، سپس نقد آن خواند و اظهار داشت، طبرسي از اين جهت آزادانديش بود و در نقد تهمتي به مخالف نمي‌زد.
سپس نويسنده كتاب گفت: در نگارش اين اثر بيشتر به بحث قرآني پرداخته و وارد تفاسير كلامي نشده ام،زيرا با توجه به شناختي كه نسبت به دانش‌آموزان و دانشجويان دارم، اين اثر را نوشته و هيچ‌گاه ادعا نكرد ام كه گزارشي كامل از مجمع‌البيان ارايه داده‌ام، اما معرفي منابع كتاب باعث خواهد شد، علاقه‌مندان و محققان اين راه را ادامه دهند.
حجت‌الاسلام كوشا در جمع‌بندي نهايي، نخستين ويژگي مجمع البيان را نظم آن دانست و گفت: حتي علماي اهل سنت در دانشگاه الاظهر آن را ستوده‌اند و بارها با نگارش مقدمات مختلف چاپ كرده‌اند. روش‌مندي و رعايت صنعت ايجاز در تفسير از ويژگي‌هاي اين اثر است.
بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، تا 24 ارديبهشت‌ماه سال جاري در مصلاي امام‌خميني (ره) تهران برپاست.
جمعه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۷:۳۴
نظر شما