فاطمه ثقفی، رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره وضعیت کنونی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران گفت: کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را اکنون حدود یک‌سال و دو ماه است که تحویل گرفته‌‌‌ام و از همان آغاز فعالیتم؛ متوجه شدم مشکلات زیادی وجود دارد.

وی افزود: به‌عنوان مثال، در ابتدای حضورم در این کتابخانه فقط در یک قلم «پایگاه‌های اطلاعاتی»، براساس دلار ۲۵ هزار تومانی با بدهی 50 میلیارد تومان مواجه شدم. یادآور می‌شوم دانلود نسخه‌های خطی کمیاب و منحصر به فرد کتابخانه از مردادماه سال ۱۴۰۰ در سامانه کتابخانه رایگان شده بود.

رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه وقتی متوجه شدیم این بدهی وجود دارد، اظهار کرد: چند ماه برای وصل کردن این پایگاه‌های اطلاعاتی اقدام و نامه‌نگاری کردیم، که به اعتبار جایگاه دانشگاه، پایگاه‌های اطلاعاتی متصل باشد تا دانشجویان استفاده کنند؛ اما این اتفاق رخ نداد و عنوان شد دو سال نیز از اعتبار و جایگاه دانشگاه استفاده شده است و در نهایت برخی پایگاه‌های پرمخاطب کتابخانه نظیر «اسکوپوس» قطع شد.

ثقفی عنوان کرد: کتابخانه دانشگاه تهران پیش از این به پایگاه‌های علمی مانند امرالد، اسکوپوس، ساینس دایرکت متصل بود اما متأسفانه بدهی اتصال به این پایگاه‌های اطلاعاتی و علمی، چندین سال انباشته شده است.

به‌گفته وی هنگامی که دلار 3 هزار تومان بود، این اعتبار(پول) دریافت شده بود اما متأسفانه این بودجه پرداخت شده صرف وصل شدن به این پایگاه‌های اطلاعاتی علمی در کتابخانه نشده‌ بود!

ثقفی با بیان اینکه برای اتصال به پایگاه‌‌های علمی امرالد، اسکوپوس، ساینس دایرکت درخواست‌های زیادی در کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد و اکنون 10 ماه است که به این پایگاه‌های علمی دسترسی نداریم، اظهار کرد: اکنون هم باید بدهی پیشین برای اتصال به این پایگاه‌های علمی را تسویه کرد و در عین حال هزینه‌ برای خرید مجدد این پایگاه‌ها تأمین شود.

رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: برای خرید از پایگاه‌های علمی دارای اولویت و مورد‌ نیاز در یک‌سال، تقریبا 12 میلیارد تومان اعتبار ( بودجه) لازم است.

وی با بیان‌ اینکه هزینه و بودجه خرید این پایگاه‌های اطلاعاتی علمی از سوی وزارت علوم تحقیقات و فناوری برای خرید یکپارچه در اختیار دانشگاه‌ها قرار می‌گیرد، عنوان کرد: اگر این بدهی‌ها در شرایط خاص کنونی از سوی وزارت عتف پرداخت و دسترسی ایجاد شود، کمک قابل توجهی به توسعه علمی می‌شود و دانشجویان می‌توانند از مقالات روز استفاده کنند.

ثقفی با بیان اینکه در حال حاضر دانشجویان دانشگاه تهران، از دسترسی‌ به مجلات خریداری شده درگذشته در پایگاه‌های علمی و دسترسی روزآمد پایگاه اطلاعاتی سیج و پروکوئست برخوردارند، گفت: البته یکسری پایگاه‌های تخصصی اطلاعاتی در حوزه‌های خاص نیز در کتابخانه مرکزی دانشگاه موجود است.

رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه دانشگاه تهران دانشگاهی است که نسبت به دانشگاه‌های دیگر پایگاه‌‌های اطلاعاتی بهتری دارد، گفت: برخی از این پایگاه‌های اطلاعاتی از قدیم مستقیم از سوی دانشگاه به‌عنوان دانشگاه مادر خریداری شده؛ بنابراین هر ساله تخفیف‌های نیز برای پرداخت هزینه آن‌ها دریافت می‌کنیم و هنوز هم دسترسی به این پایگاه‌‌های اطلاعاتی گذشته وجود دارد.

سیستم اطفا حریق برای نگهداری از منابع نفیس یک ضرورت است
رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نیازمند بودجه تخصصی در زمینه حفظ و خرید منابع قدیمی است، اظهار کرد: این مجموعه برای حفظ، مرمت و نگهداری نسخه‌های خطی و نفیس نیاز به منابع مالی برای استقرار سیستم اطفا حریق و سیستم ضد عفونی برای نگهداری از این منابع ارزشمند ملی است، هرچند برای حفظ ساختمان نیز نیازمند بودجه هستیم.

ثقفی با بیان اینکه سیستم اعلام حریق اکنون در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تامین منابع علمی دانشگاه تهران وجود دارد اما سیستم اطفا حریق کتابخانه بسیار پیشرفته نیست، عنوان کرد: بخش نگهداری از نسخه‌های خطی کتابخانه به شدت نیازمند استفاده از سیستم اطفا حریق پیشرفته است. در این زمینه حتی سراغ خیران نیکوکار و نهادهای مردمی نیز رفته‌ایم و کارهای زیادی کرده‌ایم اما تا رسیدن به نتیجه مورد نظر هنوز فاصله داریم؛ البته اگر نهاد و مؤسسه‌ای در این زمینه به کتابخانه مرکزی کمک کند، می‌توانیم یک سیستم اطفا حریق استاندارد خریداری کنیم. در واقع اگر بخواهیم یک سیستم استاندارد و با پشتوانه اطفا حریق خریداری کنیم به 10 میلیارد تومان بودجه نیاز است.

ثقفی در بخش دیگری از سخنانش درباره دستاوردهای مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور اظهار کرد:مکتب از سال 93 شروع به فعالیت کرده اما جلسات مکتب تقریبا ازسال ۹۶ دیگر برگزار نشد.  البته مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور،(مکتب) از سال 1400 مجدد شروع به فعالیت کرد و در یک سال اخیر چهار جلسه را تشکیل داده است.

تعامل، اشتراک تجربیات و همفکری برای تامین بودجه
رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که با تصمیم رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مجدد تصمیم گرفته شده میان کتابخانه‌های بزرگ کشور ارتباط حاصل شود، گفت: احیای مجدد مکتب، امید بخش است و دستاوردهایی نیز از جمله تعامل بین کتابخانه‌های بزرگ کشور،  اشتراک‌گذاری تجارب و هم‌فکری برای روش‌های تأمین بودجه را به همراه داشته است. اما هنوز اظهار نظر در خصوص دستاوردهایی قطعی و آماری هنوز زود است.

به گزارش ایبنا؛ پیش از این پیرو درج خبری در یکی از خبرگزاری‌ها مبنی بر حذف امکان دسترسی آنلاین به نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران،به دلیل نقص فنی، رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران در این‌باره توضیح داده بود: «اطلاعات نسخه‌های خطی این کتابخانه از دسترس خارج شده اما دانشجویان از داخل دانشگاه به اطلاعات این نسخه‌های خطی دسترسی داشتند.»

ثقفی در این زمینه توضیح داده بود، «در مدیریت گذشته، اسکن نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی با رزولوشن 500 (قابل چاپ به‌صورت کتاب)، روی سایت کتابخانه قرار گرفته بود. این فایل‌ها، راهی برای فرصت‌طلبی افراد غیرفرهنگی و درآمدزایی نامشروع از این منابع فراهم آورده بود؛ بنابراین تصمیم گرفته شد نسخه‌ها طبق روال سایر کتابخانه‌ها، به همراه واتر مارک با آرم دانشگاه تهران(برای تعیین مبدا هویت نسخ)  با رزولوشن پایین‌تر درآید تا ضمن خوانا بودن،  ارزش چاپ نداشته باشند.»

گویا براساس تصمیمات جدید قرار است، نسخه‌های خطی و نفیس طبق روال سایر کتابخانه‌ها، به همراه واتر مارک با آرم دانشگاه تهران(برای تعیین مبدا هویت نسخ)  با رزولوشن پایین‌تر درآید تا ضمن خوانا بودن،  ارزش چاپ نداشته باشند.‌»

به دنبال طرح این گلایه خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آماده دریافت پاسخ درباره بدهی پایگاه‌های اطلاعاتی علمی این دانشگاه و مساعدت و پاسخ مسئولان وزارت علوم تحقیقات و فناوری (عتف) درباره حل این مشکل است.