سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - علیرضا خلیل‌زاده: سال ۱۴۰۲ به پایان رسید اما این سال سراسر اخبار خاص، تلخ و شیرین بود. در این گزارش سعی شده تا نیم نگاهی به تمام اتفاقات این سال بیندازیم.
نمایشگاه کتاب؛ تلفیقی شیرین از کتاب‌های هنری و کارگردانان اقتباسی
نمایشگاه کتاب در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در مکان مصلی امام خمینی برگزار شد که در این نمایشگاه ۷۰ ناشر در بخش هنر، کتاب‌های خود را به بازدید مردم گذاشتند و با استقبال فراوانی مواجه شدند. همچنین در طبقه بالای مصلی غرفه «سینما کتاب» به پخش فیلم‌های اقتباسی پرداخت تا این هنر را در نمایشگاه کتاب جاری کند. همچنین در غرفه «کتاب‌آرا» هنرمندان ماهر و باسابقه، به آموزش درباره طراحی جلد، فونت، صفحه‌آرایی و… پرداختند. در حاشیه نمایشگاه نیز کارگردانانی همچون بهروز افخمی و میکائیل دیانی در نمایشگاه حضور پیدا کردند و درباره ساخت فیلم اقتباسی صحبت‌هایی کردند.
جان گرفتن اقتباس در هنر ایران
پس از پیگیری‌های گسترده ایبنا و اهالی هنر در حوزه اقتباس، امسال شاهد اتفاقات جذابی در این حوزه بودیم. سریال سوران از سازمان سینمایی سوره بر پایه کتاب «عصرهای کریسکان» ساخته شد که با استقبال بسیار خوب مخاطبان مواجه شد. این استقبال به قدری بود که سازمان سینمایی سوره پیش از پایان پخش سوران، ساخت سریال اقتباسی بعدی خود را کلید زد. همچنین در حوزه تئاتر، ایوب آقاخانی نمایشنامه «نوزده نود و نه» را چاپ کرد و به روی صحنه برد و تئاتر «سندرم هملت» از مسعود طیبی در آرشیو جهانی شکسپیر ثبت شد. در پلتفرم نمایش خانگی نیز سریال‌های اقتباسی بسیاری همچون «زخم کاری» و «گناه فرشته» تولید شدند.
بازگشت عالیجناب به صحنه تالار وحدت
مجید انتظامی رهبر ارکستر و موزیسین باسابقه موسیقی ایران که سابقه کارهای سینمایی درخشانی همچون «آژانس شیشه‌ای» و «از کرخه تا راین» را دارد در سال ۱۴۰۲ پس از ۱۱ سال به میادین بازگشت و با کنسرت «همراه با خاطره‌ها» در شش شب، با نوای خاص نت‌های موسیقی، مخاطبان را جادو کرد. نکته جالب این است که تمام این شش اجرا به سرعت بسیار زیادی به فروش رسید و پس از این موفقیت، مجید انتظامی با همکاری اوج، موسیقی‌ای برای فیلم اقتباسی «مجنون» ساخت و در جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بهترین موسیقی را از آن خود کرد.
از جشنواره فیلم کوتاه به جشنواره فیلم فجر
جشنواره فیلم کوتاه تهران در مهرماه امسال برگزار شد و در این جشنواره فیلم‌های اقتباسی بسیاری برای دریافت جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی با یکدیگر به رقابت پرداختند. فیلم‌های «افسانه کوه ننوک»، «صوراحیل»، «نام و نام خانوادگی»، «خوانا بنویسید»، «فیل سفید»، «قو» و «کینوپیو» در بخش اقتباس کاندید دریافت جایزه شدند که جایزه سوم به «صوراحیل» و جایزه دوم به «نام و نام خانوادگی» رسید و فیلم «خوانا بنویسید» به کارگردانی مرتضی علیزاده جایزه اصلی بهترین فیلم اقتباسی را دریافت کرد.
علیزاده پس از ۴ ماه با فیلم «بی‌بدن» به نویسندگی کاظم دانشی در جشنواره فیلم فجر شرکت کرد که حواشی بسیاری نیز داشت. این فیلم به بخش نگاه نو وارد شد و از دریافت جوایز بخش اصلی بی‌نصیب ماند، در حالی که منتقدان و کارگردانان بسیاری به این اتفاق اعتراض کردند و «بی‌بدن» را مستحق دریافت جوایز بسیاری دانستند. حتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد که این فیلم به بخش اصلی راه پیدا خواهد کرد اما به تصمیم مجتبی امینی دبیر جشنواره این اتفاق نیفتاد.
سرو ایرانی برای بهترین کتاب آموزش هنر
جشنواره سرو ایرانی در تالار وحدت برگزار شد تا به بهترین کتاب‌های آموزشی در حوزه هنر جوایزی اعطا شود. در این جشنواره از نشر یساولی به عنوان برترین انتشارات در این حوزه تقدیر شد. همچنین سجاد فروغی مدیر هنرستان هنرهای زیبا پسران کرج، سعید محسنی هنرآموز رشته نمایش هنرستان هنرهای زیبا پسران اصفهان، الهه فلاحیان مهرجردی هنرآموز رشته پویانمایی هنرستان هنرهای زیبا دختران میبد و امیرحسین جزءرمضانی هنرآموز رشته موسیقی هنرستان موسیقی پسران تهران برگزیده و نشان سرو ایرانی را دریافت کردند.
جشنواره فیلم فجر؛ حضور پررنگ اقتباس و بی‌اعتنایی جشنواره فجر
جشنواره فیلم فجر این دوره با حضور قدرتمند فیلم‌های اقتباسی همه افراد را به تعجب واداشت. در این جشنواره ۹ فیلم اقتباس ادبی «دست ناپیدا»، «شمشیر و اندوه»، «بهشت تبهکاران»، «آپاراتچی»، «باغ کیانوش»، «نوروز»، «شور عاشقی»، «شکار حلزون» و «پروین» و همچنین ۸ اقتباس بیوگرافیکال «پرویزخان»، «تابستان همان سال»، «صبح اعدام»، «ملکه آلیشون»، «احمد»، «آسمان غرب»، «مجنون» و «قلب رقه» حضور پیدا کردند که آمار درخشانی بود؛ یعنی تقریباً ۵۱ درصد فیلم‌های حاضر در جشنواره به هنر اقتباس رنگ‌آمیزی شده بودند. البته مسئولین جشنواره هیچ حمایتی از این اتفاق نکردند و فیلم‌های اقتباسی بسیار باکیفیت را به بخش نگاه نو فرستادند و از دریافت جوایز محروم کردند. فیلم‌های «بی‌بدن»، «آپاراتچی»، «باغ کیانوش» و «شکار حلزون» تقریباً هیچ جایزه‌ای دریافت نکردند.
روایتی از یک فیلم پرحاشیه و پرونده‌ساز
انسیه شاه‌حسینی در این دوره جشنواره پس از ۱۲ سال با فیلم «دست ناپیدا» شرکت کرد که حواشی بسیاری را در پی داشت. جدا از کیفیت فیلم که صدای تمام منتقدان و اهالی هنر را بلند کرده بود، زمزمه‌هایی از سرقت ادبی این فیلم به گوش رسید. انسیه شاه حسینی در این فیلم به روایت زنان رختشورخانه اهواز پرداخته بود که بسیار به کتاب «حوض خون» شباهت داشت. همچنین پس از پیگیری‌های ما مشخص شد که خانم کارگردان با هربه اقتباس از «حوض خون» به نزد مقام معظم رهبری رفته و با تایید ایشان در یک دیدار مردمی، بودجه‌های فراوانی از فارابی و بنیاد شهید دریافت کرده است. اما پس از گرفتن این بودجه‌های سنگین، او این اقتباس را منکر شد و این فیلم را ساخته شده از خاطرات شخصی خود دانست. جزئیات بیشتر این اتفاق در گزارش «چطور اعتبار یک کتاب پرفروش را خرج خاطرات شخصی کنیم!» نوشته شده است. پس از پیگیری‌ها، محمد خزاعی در جشنواره مطبوعات به خبرنگار ایبنا گفت خانم میرعالی نویسنده کتاب حوض خون به سازمان سینمایی مراجعه کنند و در حضور کارشناسان به این پرونده رسیدگی کنند تا با اثبات این موضوع، حق و حقوق نویسنده و ناشر کتاب پرداخت شود.
هیچ سالی از غم درگذشتگان خالی نیست
در پایان باید اشاره کرد که در سال ۱۴۰۲ هنرمندان بسیاری از میان ما چشم فرو بستند. قتل داریوش مهرجویی، خودکشی کیومرث پوراحمد، بیماری حسام محمودی، درگذشت توران مهرزاد، پروانه معصومی، بیتا فرهی، ناصر طهماسب، الهام شکیب، آتیلا پسیانی، آرش میراحمدی و احمدرضا احمدی این سال را به یکی از تلخ‌ترین سال‌های هنر ایران مبدل کرد.
نظر شما