سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق، از مهمترین کتاب‌های تولیدی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است و اساساً بسیاری از پژوهشگران تاریخ معاصر و جنگ تحمیلی، این مرکز را به اعتبار تولید این مجموعه بسیار ارزشمند می‌شناسند. مجموعه‌ای که حتی با سخت‌گیرانه‌ترین تعاریف، در فهرست کتاب‌های شاخص مرجع دسته‌بندی می‌شود و از آن دسته کتاب‌هاست که هر محققی، برای مطالعه درباره جنگ و شناخت مقاطع و مراحل مختلف آن، نیازمند رجوع به آن است. به تعبیری، این کتاب‌ها، پژوهش‌هایی هستند برای کمک به پژوهشگرانی که موضوع یا مسأله‌ای را در جنگ تحمیلی جستجو می‌کنند.
اما کتاب بیست‌وششم از این مجموعه، در بیست و یکمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس در بخش مرجع‌نگاری به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد و توانست تایید نهایی داوران این دوره از جایزه را دریافت کند. این کتاب، حاصل زحمات علیرضا لطف‌الله‌زادگان است و مجموعه‌ای از مهمترین حوادث و اظهارنظرها و تحلیل‌ها و تفسیرهای رسانه‌ای مرتبط با جنگ تحمیلی را، در مقطعی از تابستان ۱۳۶۲ در خود جای می‌دهد. این کتاب، شامل ۷۴۸ گزارش از آن تابستان پرحادثه است و – چنان که عنوانش نیز نشان می‌دهد – این گزارش‌ها را در قالب روزشمار در اختیار خواننده می‌گذارد.
کتاب از نخستین روز تابستان ۱۳۶۲ آغاز می‌شود تا آخرین روز از مرداد ماه همان سال ادامه می‌یابد. در واقع ۶۲ روز از جنگ تحمیلی را به تفصیل و روز به روز، بازخوانی می‌کند و تصویری جامع و کامل، با جزیئات فراوان به مخاطب عرضه می‌دارد. تا آنجا که به جنگ تحمیلی برمی‌گردد، نیروهای ما در آن تابستان، دو عملیات مهم، یکی والفجر ۲ و دیگری والفجر ۳ را به اجرا گذاشتند و کوشیدند به دشمن، در خاک خودش ضربه بزنند. به عبارت دیگر، این دو عملیات، میدان درگیری‌های ما و دشمن متجاوز را جابه‌جا کرد و خطوط دفاعی و محورهای تهاجی دو طرف را – به نفع ما – تغییر داد. عنوان این کتاب نیز به همین واقعیت‌ها اشاره دارد: «روزشمار جنگ ایران و عراق؛ کتاب ۲۶: والفجر ۲ و ۳، تغییر تاکتیکی سرزمین نبرد».
بررسی همه اسناد و مدارک موجود درباره این مقطع از جنگ تحمیلی و گردآوری و تدوین آنچه در محافل سیاسی و رسانه‌ای بیان می‌شد، کاری طولانی و زمان‌بر بود و از این‌رو، تألیف این کتاب نزدیک به سی ماه به درازا کشید. کوشش لطف‌الله‌زادگان و مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس این بوده که مهمترین اسناد و روایات موجود درباره دو ماه نخست تابستان ۱۳۶۲ به درستی و با دقت بررسی و اولویت‌بندی شوند و شرایط کشور در آن مقطع زمانی، کاملاً معلوم و مشخص گردد. همچنین تلاش شده تا وضعیت نیروهای خودی و دشمن، در روزهای پیش و پس از دو عملیات والفجر ۲ و والفجر ۳ نیز ناگفته نماند. حتی برخی فصول این کتاب، ضمیمه‌هایی دارند که حاوی توضیحات بیشتر درباره مسائلی است که در متن اصلی، مجال تشریح کامل آنان وجود نداشته است. همین ویژگی‌هاست که کتاب بیست‌وششم از مجموعه کتاب‌های روزشمار را به اثری موثق با متنی مستحکم تبدیل می‌کند و به بسیاری از پرسش‌ها و نیازهای محققان پاسخ می‌دهد.
نظر شما